Alle inzendingen van N. Wamelink

Er zijn twee dingen om je zorgen over te maken: ben je gezond of ben je ziek? Als je gezond bent, dan is er niets om je zorgen over te maken, maar als je ziek bent, dan zijn er twee dingen om je zorgen over te maken: zul je herstellen of ga je dood? Als je herstelt, dan is er niets om je...

Wat is de geheimzinnige “kracht” achter de evolutie van eenvoudige naar complexere vormen van leven en bewustzijn? Dat is, denk ik, de neiging in de natuur tot vorming van gehelen die meer zijn dan de som van hun samenstellende delen. De evolutie is een geschiedenis van vallen en opstaan; het...

In de voorafgaande delen van dit essay heb ik een poging gedaan aannemelijk te maken dat alle ontwikkelingen op de wereld causaal bepaald zijn, dat ze een richting hebben en dat er een stuwende kracht in die richting werkt. Volgens het werkschema dat ik mezelf in deel 1 oplegde, zou ik nu moeten...

Aflevering 3 van dit essay eindigde met de veronderstelling (op grond van bepaalde waarnemingen) dat de evolutie gericht is op de vorming van steeds complexere gehelen die meer zijn dan de som van de delen. Met andere woorden: er zijn gegronde redenen zijn om aan te nemen dat de ontwikkelingen van...

Op zoek naar een antwoord op bovenstaande vraag hebben we in het openingsartikel vier subvragen gesteld. De eerste daarvan (zijn alle ontwikkelingen causaal bepaald?) kwam in het vorige artikel aan de orde. In deze derde inzending gaan we na (vraag b) of aannemelijk is te maken dat alle...

De eerste opgave die we ons in de vorige inzending stelden, was aannemelijk te maken dat alle ontwikkelingen causaal bepaald zijn. Een tamelijk absurde opgave eigenlijk. Het gehele bouwwerk van wetenschap en technologie, al het menselijk denken en handelen is gefundeerd op de hechte samenhang van...

Veel mensen hebben een intuïtieve afkeer van de gedachte dat het bestaan onderworpen zou zijn aan strikte causaliteit en/of finaliteit. Beide immers lijken als uiterste consequentie te hebben dat er geen plaats meer is voor een "vrije wil". Strikte causaliteit (elk verschijnsel wordt bepaald...

Er is iets merkwaardigs aan de hand met de manier waarop mensen doorgaans zichzelf beschouwen. Dat blijkt uit de manier waarop wij over onszelf plegen te denken en te spreken. Het zal u wel net zo gaan als mij: ik heb het dan bijvoorbeeld over “mijn ledematen, mijn organen, mijn lichaam, mijn...

We worden geboren, we leven, we sterven. Sommigen van ons hebben een rijk en gelukkig leven. Anderen hebben een leven vol zorgen, moeite en verdriet. Wat is de zin van ons bestaan? Waar leven we voor? Dat is moeilijke vraag. Zelfs hooggestemde antwoorden zoals “voor mijn kinderen” of “voor...

Er zijn van die mensen die altijd ontevreden zijn, zich altijd door het leven tekort gedaan voelen. Onzin, zeg ik altijd maar. Je krijgt wat je verdient. Als je maar eerlijk in het leven staat. Al is de leugen nog zo snel… enfin, de rest weet u. Ik zal er u een sterk staaltje van vertellen. Pas...

“Hoe ouder, hoe gekker”, wordt wel eens gezegd. Ik geef toe: voor sommige mensen gaat dat op. Niet voor iedereen. Er is ook nog een spreekwoord dat zegt: “het verstand komt met de jaren”. En daar zit ook wat in, al geldt het ook weer niet voor iedereen. Geldt het voor mijzelf? Ik put in elk...

Het blijft een fascinerende vraag: zou het ontstaan van intelligent (zelfbewust) leven op aarde een unieke gebeurtenis zijn geweest of is het waarschijnlijk dat elders in het heelal vergelijkbare levensvormen zijn ontstaan? Twee argumenten die voor het laatste pleiten zijn: 1. Het verschil...

Weinig mensen zullen bestrijden dat alles wat er gebeurt altijd ergens door veroorzaakt wordt. Ook al weten we niet altijd precies waardoor en hoe bepaalde gebeurtenissen veroorzaakt worden, we zijn er niettemin van overtuigd dat er niets gebeurt zonder dat er iets aan vooraf gaat waardóór het...

Aan gelovigen van vele godsdiensten wordt een individueel, lichamelijk voortbestaan na de dood in het vooruitzicht gesteld. Wie "het beloofde land" (een betere wereld) verwacht, kan en hoeft (blijkbaar) geen genoegen te nemen met de gedachte dat dit doel bereikt en de belofte verkregen kan worden...

Geloofsopvattingen komen voort uit het denken van mensen over hun oorsprong en bestemming en over de zin van hun bestaan. Achter de zintuiglijk waarneembare schepping werd een niet zintuiglijk waarneembare schepper geprojecteerd. Meningsverschillen ontstonden bij de invulling van het begrip...

"Heeft bidden zin?" Het is vele jaren geleden, dat ik me dit begon af te vragen. Gebedsverhoring zou logischerwijze betekenen, dat daardoor iets zou veranderen in de natuurlijke gang van zaken. Immers, als datgene waarom gebeden werd, tóch gebeurd zou zijn, dan was het niet nodig geweest erom te...

In de godsdienstfilosofie is wel onderscheid gemaakt tussen natuurlijk en moreel kwaad. Het natuurlijke kwaad (bij voorbeeld in de vorm van een natuurramp) zou dan samenhangen met de natuurlijke orde, met het proces van de wereld in wording. Het morele kwaad zou door de mens worden aangericht. Is...

Evolutie kenmerkt zich niet door óntwikkeling (vereenvoudiging van wat ingewikkeld was), maar juist door ínwikkeling (het voortdurend complexer worden van wat relatief eenvoudig begonnen is). De natuur neigt ertoe gehelen te vormen die meer zijn dan de som van hun samenstellende delen. Anders...

Weinig mensen hebben er moeite mee, te aanvaarden dat alles wat in het verleden is gebeurd, oorzaken heeft gehad. Maar het verleden is, vóór het verleden werd, toekomst geweest, zoals ook dat wat nu nog toekomst is, straks verleden zal zijn. Ergo: ook gebeurtenissen in de toekomst zullen hun...

Er gebeurt niets zonder oorzaak en er gebeurt niets zonder gevolg. Wie zou deze stelling willen en kunnen weerleggen? Maar als het dus waar is dat alles een oorzaak heeft, hebben we wel een probleem. Bij "alles" hoort ook de mens, horen ook wijzelf. Het zal ons immers niet moeilijk vallen, te...

"Mens, erger je niet!", zou een passend motto zijn voor een essay over strikte causaliteit, waarin de "vrije wil" wordt ontkent, aangezien ook hersenprocessen verlopen volgens de wetten van oorzaak en gevolg. Maar ook al is er geen speld tussen te krijgen, de theorie van het determinisme is en...

"Holisme" is afgeleid van het Griekse woord "holos", dat "heel" betekent. Eén van de definities luidt: "holisme is een wetenschaps-theoretisch standpunt in de biologie, volgens hetwelk de delen moeten worden verklaard of begrepen uit het geheel." Een andere begripsomschrijving is:...

Uit wat bijbelauteurs in het Oude en Nieuwe Testament over God hebben gezegd, valt geen eenduidig godsbeeld af te leiden. Soms is er sprake van een menselijke gedaante, soms ook van een engel of van een stem of van een vuur of van nachtmerrieachtige droombeelden. Ook vinden we uiterst abstracte...

Schopenhauer definieerde coïncidentie als "het gelijktijdig plaatsvinden van causaal niet met elkaar verbonden gebeurtenissen". Op die definitie valt m.i. wel iets af te dingen. Dat zou zélfs het geval zijn als de definitie gesproken had van niet réchtstreeks met elkaar verbonden...

Als we ervan uitgaan dat alle ontwikkelingen op onze planeet zich in oorzakelijk verband voltrekken, dan dringt de voor de hand liggende vraag zich op, waarop die ontwikkelingen op den duur zullen uitlopen. Ik realiseer mij dat het een hachelijke en bijna per definitie speculatieve onderneming is...

Godsbeelden die gestalte proberen te geven aan een persoonlijke God die op een menselijke manier denkt en handelt, stellen ieder nadenkend mens voor onoplosbare raadselen. We hebben dan immers óf te doen met een God die het lijden wel kán, maar niet wíl verhinderen óf met een God die het lijden...

De meest fundamentele kritiek op het determinisme (berustend op het causaliteitsbeginsel) komt van de zijde van de kwantumfysica. Die kritiek komt - kort gezegd - voort uit de waarneming dat de wetmatigheden in de macrofysica (de natuurkunde van voor het blote oog waarneembare verschijnselen) niet...

Het eerste hoofdstuk van het nieuw-testamentische bijbelboek Johannes duidt "God" aan als "het Woord": "In den beginne was het Woord en het Woord was bij God en het Woord wás God. Dit was in den beginne bij God. Alle dingen zijn door het Woord geworden en zonder dit is geen ding geworden dat...

In de leer van de christelijke kerk is de zin van lijden en dood van Jezus de verzoening van de mens met God. Veelal wordt dat geplaatst in een nogal formeel kader. De mens heeft - aldus de redenering – uit vrije wil Gods gebod overtreden. Daarop stond als sanctie dood en verdoemenis. Die prijs...

God wordt in de christelijke belijdenisgeschriften aangeduid als Vader, als Zoon en als Heilige Geest. Kunnen we ons bij de woorden "vader" en "zoon" wel iets voorstellen, bij het woord "geest" en al helemaal bij "heilige geest" wordt dat moeilijk, zo niet onmogelijk. Voor velen betekent...