De Nationale Vergissing

Het Nationaal Historisch Museum komt er. Volgende maand wordt bekend in welke plaats het komt te staan: Arnhem, Amsterdam of Den Haag. Het plan, dat begon als 'Huis van de Geschiedenis' van Jan Marijnissen, wordt breed gedragen, van politiek links tot rechts.
Toch zet ik er een paar kanttekeningen bij.

Het museum gaat zich vooral richten op leerlingen van het basis- en voortgezet onderwijs, vandaar dat in de plannen de mode-woorden 'interactief' en 'multimediaal' niet ontbreken. Anders vinden de kinderen het 'saai' natuurlijk. Dit betekent wel dat alle leerlingen minstens één keer naar het museum gaan afreizen. Volgens mij komt dat neer op een verkapte overheidssteun aan de Nederlandse Spoorwegen. Je zou denken dat in deze 'interacieve' en 'multimediale' tijd het bouwen van een peperduur gebouw achterhaald is en dat je zou kunnen volstaan met virtuele presentaties in de scholen zelf.

Eén van de uitgangspunten van het museum is de 'Canon van Nederland', de lijst met 50 waardevolle elementen van de geschiedenis, cultuur en samenleving. Je mag het niet van hem zeggen, maar in één van zijn Buitenhof-column uitte bèta-wetenschapper Plasterk, de huidige minister van Cultuur, fundamentele bezwaren tegen deze canon, omdat wetenschappelijke doorbraken als de introductie van de pil en de geleidelijke verlenging van de menselijke levensduur onderbelicht bleven ('de geschiedenis wordt geschréven door alfa's, maar gemáákt door bèta's).

Naarmate het museum dichterbij komt, groeien ook de verwachtingen eromheen. Het zou inspelen op de groeiende belangstelling voor geschiedenis, het zou goed zijn voor de ontwikkeling van het historisch besef, ja, het zou zelfs een samenbindende factor van betekenis zijn. Het bijbrengen van historisch besef is een loffelijk streven. Maar we denken toch niet echt dat de leefbaarheid van de 40 probleemwijken - en al die andere die niet op de lijst staan - verbetert als eenmaal dat hypermoderne gebouw er staat?

Ik ben een tegenstander van het vastklinken van 'de geschiedenis' in een museum. De geschiedenis is al vaker misbruikt en dreigt nu opnieuw misbruikt te worden. Als je historisch besef wilt bijbrengen, dan zou je moeten uitdragen dat begrippen als 'nationaliteit' of 'nationale identiteit', en de 'musealisering van het verleden' op zichzelf, allemaal sociale constructies zijn, die met bepaalde, tijdgebonden bedoelingen worden omarmd. Je zou moeten laten zien dat mensen nooit vat zullen krijgen op de geschiedenis, nooit 'een compleet beeld' (zo staat het er letterlijk in het Persbericht ministerraad van 8 september 2006) van de Nederlandse geschiedenis tot leven kunnen brengen, hoeveel musea ze ook neerzetten. Juist die ongrijpbaarheid is het intrigerende ervan. We bedenken van alles, om de tijd die achter ons ligt te interpreteren. En elke generatie doet dat op zijne wijze. En elke keer denkt elke generatie dat ze het bij het rechte eind heeft.
En elke keer blijkt dat ze zich weer heeft vergist.

geschiedenis museum museum vergissen

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

4.0 met 3 stemmen 475