Satanische Rapsodie uit 1915 met Lyda Borelli — vrijdagnacht op Arte

Stelt u zich eens voor: u bent een vrouw èn u wordt een dagje ouder — 37 of zo — en u bent er inmiddels zeker van dat de schoonheidsboerderij — want aan yankismen en zulks doen wij hier niet — geen, of niet voldoende, soelaas biedt. Het alternatief dat u wordt geboden, door toeval, rechtstreeks òf langs omwegen, ligt op straat, en u komt zo'n Enge Figuur, gehuld in een zo'n supersexy, maar toch ook wel beangstigende Cape tegen, die u het — al dan niet eerbare — voorstel doet om u de verloren jeugd te restitueren, mits u bereid bent, en dat plechtig belooft, af te zien van mannen. — Nou, ik wist het wel! Maar ik ben u niet, en dat besef ik maar al te goed; laat daarover toch vooral geen misverstand ontstaan.

Kortom, u verkeert eventueel in een dilemma omdat u — wat Ali Ben Olie en Achmed Ben Zine mogen verhoeden — toch verslingerd bent geraakt aan net die éne Man, of wellicht aan Acht zeer verschillende, voor elke werkdag één, voor de zondag ook nog een Toetje. Over verandering van spijs wil ik het hier niet eens hebben. Men kan ook het ene doen zonder het andere te laten, maar van u wordt, in ruil voor die herwonnen schoonheid, verlangd dat u het ene laat zonder het andere te doen. Een relatief onbewoond eiland, of een met alleen dames, Lesbos bij voorbeeld, kan dan eventueel uitkomst bieden, alwaar u òf niet in verzoeking kunt raken, dan wel u de bijkomstige mogelijkheid wordt geboden, u eventueel op alternatieve wijze te verpozen. Doch hoedt u voor al te alternatieven: Joke Damman (let op de laatste lettergreep!), zich noemende en schrijvende Yomanda. Let nu op de middelste syllabe! Als daar geen buitenmenselijke krachten aan het werk zijn. . .
— Ik geloof dat ik dat met Lesbos zelf wel deed, maar volgens sommige zwartkijkers helpt bij mij zelfs een pact met Mephisto niet meer, zodat mij een dergelijk aanbod vooralsnog niet zal worden gedaan; maar ook dat terzijde.

Divina Diva Di Diabolo
Mocht u het allemaal ook niet zo direct weten en wilt u toch wel eens van nabij — in uw eigen huiskamer, salon of slaapvertrek — meemaken hoe zo'n pact met de bokkenpotendrager kan uitpakken, kijkt u dan in de nacht van vrijdag 1 op zaterdag 2 juni, als tussen 01:20 uur en 02:05 uur, op de cultuurzender Arte, de film Rapsodia Satanica uit 1915, van Nino Oxilia zal worden vertoond, met de toenmalige, veel geïmiteerde, doch nooit en/of te nimmer geëvenaarde Lyda Borelli, die alle verschillende geslachten het hoofd zodanig op hol had gebracht, dat er zelfs een rage was ontstaan, die haar naam ging dragen: borellismo, als een soort neologica italiana avanti di lettera. Vier films had ze gemaakt in de jaren 1913-1915, voordat ze zich liet verleiden tot het plegen van de hoofdrol in deze Satanische Rapsodie in KLEUR, jawel, en ZONDER WOORDEN: geen gekakel, geen gehijg en gezever, geen gemopper of alledaagse hysterie — dio, wat kunnen die warmbloedige lieden in de Grote Laars daar wat van! — doch alleen nog MUZIEK ter ondersteuning van de dramatische handelingen. Muziek van de man die ook de opera Cavalleria Rusticana op zijn geweten had, Pietro Mascagni (1863-1945).

(G)een stomme film
Van huis uit noemden wij dat vroeger een stomme film, maar om thans de reeds wild om zich heen gegrepen hebbende spraakverwarring sedert de dagen van Babel het hoofd te bieden heet dat tegenwoordig een zwijgende film (u weet wel: van "The Rest is Silence" uitgesproken door een jonge Man, die ze ook al zag vliegen, en ook niet wist of men er nu wel of niet was, en die een jonge nimf van zich stiet).
Die hoofdroldame had in een van de vier voorafgaande films met een titel, die je nauwelijks durft op te schrijven — La donna nuda / De naakte vrouw — gespeeld . . . Is dat nou een gepast kader om te menen dat je de mannen van je lijf kunt houden? Of de figuur had ook het servies niet meer op de goede plankjes geborgen, dan wel die Duivel in het verhaal moet wel satanisch dom geweest zijn. Of doortrapt en sadistisch, dat zou ook nog kunnen.

Laat u verleiden
Enfin, als u de moeite neemt om de film te gaan zien met angst in het hart dat u zelf ooit in zo'n situatie komt, of u verkneukelend van voorpret bij alleen al de gedachte dat iemand u wel eens zo'n bindend aanbod voor Eeuwige Jeugd zou kunnen bieden, en u de mannen en al hun attributen toch al lang beu bent.
Nou, geniet u dan van de schoonheid en het ongebreidelde acteertalent van die Lyda Borelli, die zodanig domineerde dat alle anderen een stapje terug deden, meldt de overlevering — want zij is inmiddels wèl al afgereisd naar de Eeuwige Jachtvelden — en dat hoort ook zo als een atta pura wordt opgevoerd: Als 't kindje binnenkomt, juicht heel het huisgezin. Maar de acteervonken moeten van haar hele wezen afgespat zijn, en het moet aanstekelijk gewerkt hebben, eveneens volgens de mare. Dus vormt u vooral een eigen oordeel.

Geduldige Rolprent
Soms is het een uitzonderlijk positieve zaak dat ons niets bespaard blijft, want ook celluloid-producten kunnen, onder bepaalde omstandigheden, geduldig zijn. In 1995 is een met de hand ingekleurd exemplaar van deze film teruggevonden, en dat wonder van cinematografisch vernuft mogen wij thans via het scherm in de huiskamer volgen. Vertegenwoordigers van werkelijk alle denkbare geslachten zullen hierin cultus-elementen ontdekken. En als u, (tal van) dames naar de bijgevoegde foto kijkt, dan smacht u ook, en nog wel een paar dagen lang, alvorens uw geheime wensen in vervulling kunnen gaan: een Recept voor Nooit Meer Mannen.