Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Blikken trottel leert Latijn

Poëtische woorden in prozaïsche situaties
De blikken trottel bleek geen enkel gevoel voor humor te hebben, en als het ding al eens komisch uit de hoek kwam, dan geschiedde dat geheel onvrijwillig. Technici hadden het apparaat dan ook wel enkele nogal curieuze meldingen bijgebracht, zoals “Wat verlangt u nu weer voor een onzin van mij”, geprint in kapitalen, evenals "Cicero draait zich in zijn graf om." Ook wel aardig was: “Leert u zelf eerst eens Latijn.”

Taalanalyse
We hebben het over een computer uit het begin van de jaren zestig, die in gebruik was te Saarbrücken, alwaar enkele onderzoekers zich bezighielden met machinale taalanalyse. Het apparaat, dat door een van de medewerkers later nog een werd omschreven als “van voor de zondvloed”, was er een van de eerste generatie. Toch slaagden die bewuste geleerden erin deze machine de twee eerste hoofdstukken van de ‘Ludus Latinus’, een soort cursus Spelenderwijs Latijn bij te brengen, waarna deze in staat bleek de tekst ‘Magister puellam laudat’ te vertalen met ‘Der Lehrer lobt das Mädchen’. Voordat het echter zo ver was, had het apparaat zich eerst beperkt tot het min of meer letterlijk vertalen van de losse woorden, met als resultaat ‘Lehrer Mädchen loben’.

Lidwoorden
Via het tussenstation 'Lehrer lobt Mädchen’ mochten de hardwerkende academici het toch nog meemaken dat de computer uiteindelijk ook de lidwoorden kon toevoegen. Daarop vielen de onderzoekers elkaar van blijdschap in de armen, als waren zij de technici van Cape Canaveral, en zongen zij samen als professor Higgins in ‘My fair Lady’.
Heel veel is er in de vier daarop volgende decennia veranderd: de bulderende automatische schrijfmachine, gekoppeld aan dat apparaat in een metalen behuizing zo groot als een dorsmachine, heeft tegenwoordig nauwelijks meer dan een grote binnenzak nodig, en vertaalfouten worden heden ten dage, relatief gezien, nauwelijks meer gemaakt.

Taalmoeder — moedertaal
Dit gebeuren staat beschreven als een van de veertig glossen die de in 1938 geboren Oostenrijkse schrijver Alois Brandstetter — germanist en historicus — aan het eind van de jaren tachtig voor het eerst in boekvorm heeft gepubliceerd, van ‘Altlast’ tot en met ‘Zeit’. De woorden worden aan hun woord gehouden en ter sprake gebracht, zowel in hun oorspronkelijke betekenis als taalmoeder, alsook in de moedertaal en in een ietwat eigentijdsere vorm. Daarmee vertellen ze niet alleen over zichzelf, maar eveneens over de auteur.

------------------------------------------------
Alois Brandstetter: Romulus und Wörthersee —
Ein poetisches Wörterbuch. 128 pag., paperback, München, dtv 12191.
(Bij de uitgever inmiddels uitverkocht.)

Schrijver: Heinz Wallisch, 1 juni 2007


Geplaatst in de categorie: taal

4.0 met 1 stemmen 444



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)