Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

De Boléro van Ravel I

Het is curieus om te constateren dat nogal wat componisten zich bepaald niet laten voorstaan op het auteurschap van één van hun muzikale geesteskinderen, ja zelfs in het openbaar daar de spot mee drijven. Ze rubriceren zo'n stuk dan in de klasse "jeugdzonde", "onrijp" of "scholierenwerk".

Het is een fenomeen dat mij boeit, te meer wanneer ik weet dat zo'n stuk de componist geen windeieren gelegd heeft die de maker ervan bepaald niet ongelegen kwamen. Maar voor de ware kunstenaar is geld vies, alhoewel diezelfde kunstenaar zich belet voelde dat werk in de vuilnisbak te doen of te laten doen verdwijnen!

Het voert natuurlijk te ver wanneer ik alle voorbeelden zou noemen van stukken waarover de componist zeker niet tevreden was. En geloof me: het zijn er meer dan u denkt.

Tsjaikofski was een man die vond dat zijn "volgende" stuk altijd beter moest zijn dan het vorige. Ik moet er niet aan denken dat dan alleen de Symfonie "Pathetiek" zou overblijven en al die andere verrukkelijke andere muziek in de open haard zouden zijn gegooid.
Tsaikofski vond zijn Zesde het beste stuk dat hij ooit geschreven had en dat moest dan ook wel want het was zijn laatste. Hij bezegelde dat succes met een ongezond drankje waarmee hij zelfmoord pleegde.

En Katchaturian vond zijn Sabeldans niet de moeite waard en gooide het na een slapeloze nacht als een prop in de prullenbak van zijn hotelkamer. Zonder het aan te geven bij de BUMA van Rusland. Kreeg hij later wel spijt van!

Ook zo'n stuk is de "Boléro" van Ravel, waarvan de auteur misprijzend opmerkte dat "elke conservatoriumstudent dat even goed zou doen als ik". Dit is natuurlijk zelfspot, maar daar betrek je uit fatsoen toch geen anderen bij zoals "die conservatoriumstudent". I
In plaats dat Ravel gewoon gezegd had dat hij het leuk vond, en voor ons educatief, om al die instrumenten nu eens solistisch of met anderen achter elkaar te horen dan vind ik dat heel begrijpelijk en vooral origineel!
Vanaf het ontstaan van de "Boléro" in 1923 is het stuk op de meest erbarmelijke wijze mishandeld en vermalen in de molen van de commercie.

Maar het meest dwaze arrangement is eigenlijk van Ravel zelf. Hij maakte een bewerking voor twee piano's, waarmee dus in plaats van al die kruidige instrumentale kleuren er slechts één overbleef. Die van de piano. Of nee, voor twee omdat één piano het allemaal niet afkon. Het stuk duurt dan ook veel korter. Dat dank je de koekoek; want anders spring je van verveling door een dichte deur!

Voor velen is Ravel de componist van de "Boléro". Men kent in het algemeen geen ander werk van Ravel. Dat zegt iets over de populariteit van het stuk, waarvan Ravel bij het stijgen van zijn jaren steeds meer gruwde en voor hem een ware obessie werd.

Populariteit en artistiek gewicht zijn vaak heel slecht met elkaar in verhouding te brengen. Voor de één is de "Boléro" een woestijn van leegte, voor de ander is het een volstrekt uniek stuk. Dat is het zeker, er kan er ook maar één van zijn.

Het tempo waarin het stuk moet worden gespeeld heeft sinds 1923 heel wat stof doen opwaaien. Het is een bekend feit dat Ravel zich weinig aan authenciteit gelegen liet liggen.
De echte Spaanse "Boléro" is tenminste twee keer zo snel als Ravel hem uitgevoerd wilde hebben. En wanneer de eigenzinnige Arturo Toscanini het stuk terecht twee keer zo snel uitvoerde kwam het tot een scherpe woordenwisseling tussen die twee.
Wat is wijsheid?

Schrijver: Wim Brandse, 8 februari 2009


Geplaatst in de categorie: muziek

3.3 met 6 stemmen 356



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)