vodou

Gefascineerd heb ik rondgelopen op de Vodou-tentoonstelling in het Tropenmuseum met wonderbaarlijke kunst en mystiek uit Haïti. Doorgaans ben ik niet zo gauw onder de indruk maar dit overtrof mijn verwachtingen, mocht ik die al hebben gehad.

Marianne Lehmann, een Zwitserse verzamelaarster die meer dan een halve eeuw op Haïti woont, is dertig jaar geleden vol passie en toewijding begonnen met het aankopen van rituele voorwerpen, afkomstig uit tempels van geheime genootschappen en vodou-gemeenschappen.

De tentoonstelling startte in 2007 in Genève. Een gedicht van de negentiende-eeuwse Charles Baudelaire 'le flacon' werd als leidende metafoor gebruikt, met als uitgangspunt dat vodou niet begrepen wordt door een buitenstaander, maar dat men er wel via rituele voorwerpen iets van kan proeven, zoals de geur die in een lege parfumfles blijft hangen. Men beweert dat Beaudelaire ingewijd was in vodou. Zijn vriendin en muze, de mulat Jeanne Duval, kwam uit Haïti.

Wat van vodou wordt gedacht, vermengt zich vaak met onwetendheid, waardeoordelen en clichés. Juist het streven naar herstel van evenwicht is hier van belang. De houngan (priester) en zijn ingewijden zijn trouw aan tradities van hun voorouders waar ze grote liefde voor voelen. Ze zijn trots op de aarde.

Het valt mij op dat deze religie zijn aanhangers veel vrijheden biedt, zonder dogma's. Ook schijnt van hiërarchie geen sprake te zijn.
Ik heb een adembenemende verzameling objecten gezien: tal van bizarre magische poppen, sommige rondom de anderhalve meter hoog, versierd met decoraties, zoals kettingen, touwen, banden en kraaltjes. Zij wijzen op de kracht die erin zit.
Een beeld van een beschilderde Indiaan en zombies van beton, metaal en touw.
Een houten beeld van zeven vrouwen uit Egypte met zwaard. Bewakers van begraafplaatsen, gemaakt van stof en versierd met lovertjes, been en hoorn. Ik zag veel rood en zwart, mijn lievelingskleuren. Er stond een altaarkastje van hout, terracotta, gips en glas en een groot altaar met een uitstalling van geschenken; een uitdragerij van eerbewijzen. Stoelen, flessen, potten, kisten, vaten, trommels, beschilderd of bekleed en versierd. Prachtige borduursels en vlaggen met kralen van glas en pailetten. Een kalebas van been en glaskralen als rituele rammelaar met een bel. Een beschilderde stier, tovenaar, ezel op een stoel, een opgezette haai, een kruik met heiligen en duivels van terracotta. Een banier van hout, textiel en been van meer dan twee meter hoog. Ik zag veel schedels, mensenbotten en maskers.
Beoefenaars van vodou staan dicht bij de dood omdat volgens hun leerstelling de aardse wereld de wereld boven weerspiegelt, zoals het oeroude principe luidt: zo boven, zo beneden.

Weerschijn is alom aanwezig in de vodou, vandaar de spiegeltjes en stukjes glas. Ze weerkaatsen wat je ziet, denkt en voelt. Zo stond ik ineens in een indrukwekkende zaal ingericht met spiegels met de fraaiste ornamenten en versieringen die elkaar wederom weerspiegelen.
Ik bevond me in een wereld van polariteiten. Alles had een zinvolle betekenis, niets was voor niets.

Het sprak mij zeer aan. Absoluut een aanrader om te bezoeken.

Voor diegenen die geïnteresseerd zijn: zie de link.