Adolf & Eva & de Dood
Nog een opmerkelijk, briljant geschreven boek van Jeroen Brouwers. In dit overwegend misselijkmakende boek (wat de onderwerpen betreft) doet de oude rot in het schrijversvak verslag van zijn speurtocht door Braunau, de geboorteplaats van Adolf Hitler. Een beetje spelend met zijn argeloosheid kan Jeroen maar weinig sporen ontdekken, tot hij plotseling oog in oog staat met Adolfs geboortehuis.
Ernst en luim, dat laatste ontbreekt ook nu niet, Brouwers blijft zeer origineel individueel in zijn schrijfstijl.
Jeroen noemt Adolfs fascinatie voor de kleur bruin; b.v. zijn bruine haar, Braunau, bruine uniformen, Eva Braun.
De dubbelzelfmoord van Adolf en Eva is het uitgangspunt voor dit in de grond absoluut niet opwekkende boek. Wie dit wil, kan psychologische linken leggen naar de oorlog in voormalig Joegoslavië, zonder ons beter te wanen, want we zijn allemaal mensen en iedereen is een medemens. Tegenwoordig is het geboortehuis van Adolf een opvanghuis voor zwakbegaafde kinderen. Jaja.
Maar Braunau verzwijgt Hitler, wat erg begrijpelijk is, plaatsvervangende schaamte neem ik aan. Brouwers duikt in het voorgeslacht van Adolf en dat is niet veel soeps wat hij daar aantreft, een incestueuze mengelmoes vol verknipte types.
Afkomst verloochent zich niet, hoe verwaand men ook doet, hoe grof-dominant ook. Brouwers toont ons hoe pathologisch de Hitler-tijd was, her en der woekerend. Voorbeelden van andere ( massa-)moordenaars vergroten het gruwelijke historische beeld, waar misschien wel donkere en betoverende mythologieën aan ten grondslag liggen, kolossaal misbruikt, geprojecteerd.
Toch vind ik dit een misser van Jeroen, alsof hij sprookjes de schuld geeft van de wreedheid in de wereld, dat is klinkklare onzin, het zit in de mens en alleen bewustwording daarvan leidt tot verandering. Dus geen afleidingen en geen zondebokken graag of vals maken wat onschuldig is.
Of moeten we zwaarmoedig worden bij de huidige Sneeuwwitje-rage? Lariekoek! Inkeer en deemoed, dat is nodig, zelfbeheersing en het gevecht met onszelf, in plaats van alles maar botweg te projecteren op medegevangenen.
Brouwers vervolgt. Hitler was zijn hele leven suïcidaal, vanuit die positie heeft hij zijn moordlust ontwikkeld. Vergeet niet Alice Miller te lezen in 'De muur van zwijgen', vanaf bladzijde 86 wijdt zij een buitengewoon verhelderende psychologische analyse aan Hitler.
Haar visie deel ik geheel. Bijvoorbeeld dit:
'Hitler is, als ieder kind, onschuldig ter wereld gekomen, is door zijn ouders, als veel kinderen destijds, destructief opgevoed, en heeft later van zichzelf een monster gemaakt. Hij was de overlevende van de vernietigingsmachinerie die in het Duitsland rond de eeuwwisseling 'opvoeding' heette, en die ik aanduid als het verborgen concentratiekamp van de kindertijd, dat nooit mag worden erkend.
Men moet aantonen dat wat men hun in hun kindertijd als opvoeding heeft verkocht, een ellendige, leugenachtige en waanzinnige ideologie is geweest, waarin zij moesten geloven om te overleven, en die zij nu op politiek vlak willen doorverkopen. En men moet aantonen dat degenen die hen hebben bedrogen, die hun ellende, hun honger naar macht en verwoesting hebben veroorzaakt, geen Turken, geen joden, geen Arabieren en geen zigeuners zijn geweest, maar hun eigen ouders, keurig nette burgers, vrome, gerespecteerde, brave kerkgangers.'
Maar vergeet ook niet dat er andere, anonieme, duivelse krachten in het 'spel' waren, waar Hitler zijn ziel aan verkocht had gelijk Faust. Zwarte magie.
Frappant is zijn gekmakende begeerte naar zijn nicht Geli Gaubel, die in 1932 op 23-jarige leeftijd zelfdoding pleegt met het pistool van Hitler. Indirect geeft zij heel duidelijk aan wie haar hiertoe aanzette. De vele zelfdodingen rondom de wraakzuchtige Hitler zijn veelal verzonnen, maar zijn passie voor Geli moet werkelijk verslindend zijn geweest, moordend. Het zat in de familie, zijn ellende, maar niet bij zijn arme nicht, maar bij zijn ouders en om preciezer te zijn, bij hun destructieve opvoedingssysteem. Die hadden zijn boosheid en zijn haat moeten krijgen, niet miljoenen onschuldigen.
De Führer was de wrede vader in hemzelf, uitvergroot en aansluiting gevonden bij vele anderen met eveneens wrede vaders in henzelf en kille, afstandelijke moeders.
Brouwers attendeert de lezers er nog op dat het idee van de romantische dubbelzelfmoord van Hitler al uit zijn puberteit stamde. Toen hij 16 was, was hij dodelijk verliefd op ene Stefanie, de grote onbereikbare liefde. Was hij een getikte romanticus? Hier staat de onbereikbare troost, als kind is hij kapotgemaakt. Hij heeft zijn boosheid naar zijn moeder nooit doorleefd of geuit, kon dit niet, nooit rechtstreeks, hij bleef haar idealiseren en sparen.
In onmacht gemaakt richtte hij zijn verworden woede op zichzelf en in zijn geval, voornamelijk op anderen. Zijn zelfmoord was in wezen de moord van en de moord op zijn geïncorporeerde moeder. Zijn moeder overleed toen hij 18 was. In al zijn portretten zie je hoe verlaten hij zich voelde, hoe eenzaam, hoe demonisch kwaad, hoe machteloos tegenover de dood, die haar van hem had afgenomen. Hij wilde de dood bezweren, god van de dood worden, een zeer gevaarlijke fascinatie. Hij heeft van het universum zijn ouders gemaakt, zoals velen met hem. Het verbod op het adequaat uiten van boosheid en alle emoties bij kinderen, bij alle mensen, is de meest fundamentele misdaad.
Als ik zie hoe gruwelijk en sadistisch ouders hun kinderen mishandelen, dan is dat om bang van te worden. Help het bewustzijn te vergroten. Wanneer de mens ooit mens wordt? Stap voor stap, maar niet opgeven. Ik raad iedereen aan niet bang te zijn voor dit boek van Brouwers, mocht dat eventueel het geval zijn, het is zoals we gewend zijn van hem gesmeerd geschreven en daarbij, boordevol psychologische wijsheid, zijn wijsheid.
Geplaatst in de categorie: oorlog
Adolf & Eva & de Doo
409
Geef je reactie op deze inzending: