De oorzaken van het politieke extremisme
De werkelijkheid is niet zwart-wit, maar bestaat uit een heleboel grijstinten. Daarom is het een ernstige misvatting om te denken dat het stemmen op een extreem-linkse of een extreem-rechtse partij het kenmerk is van een échte politieke keuze.
Paradoxaal genoeg is het maken van radicale keuzes eerder een uiting van oppervlakkigheid dan van echte diepgang. Een radicale stellingname duidt immers op een vorm van bewustzijnsvernauwing, omdat het de werkelijkheid reduceert tot een paar gemakkelijk herkenbare factoren. Elementen die niet zo in het oog lopen of niet bij de radicale stellingname passen, worden daarbij al snel genegeerd.
Radicaliteit en extremisme vinden hun oorsprong niet zozeer in de politieke werkelijkheid, maar in de psyche van degene die dergelijke keuzes maakt. Een bewijs daarvoor is het feit dat bij Tweede Kamer-verkiezingen hele volksstammen kunnen switchen van de SP naar de PVV. Een ander bewijs is het gegeven dat in gebieden in Oost-Groningen, waar vroeger de CPN sterk domineerde, de PVV tegenwoordig enorm hoog scoort.
Onder de oppervlaktelaag van die radicale keuzes speelt nog iets anders mee, nl. het eigenbelang. Mensen, die bang zijn dat ze niet voor vol worden aangezien of economisch worden achtergesteld, komen gemakkelijk tot radicale stellingnames in de hoop dat ze daarmee hun eigen positie kunnen verbeteren. De radicale partij, waar ze op stemmen, moet voor hen fungeren als het breekijzer waarmee ze weer aansluiting hopen te krijgen bij de rest van de samenleving.
Bijna altijd wijzen mensen met extreme opvattingen naar bepaalde personen of groepen, die als schuldigen voor de eigen én de maatschappelijke ellende worden aangezien. Extremisme is dan ook vaak een uiting van ongenoegen en frustratie. Het is daarom niet meer dan logisch dat radicale bewegingen veel aanhang krijgen in perioden, waarin de traditionele partijen té veel bezig zijn met de consolidatie van hun eigen macht en té weinig luisteren naar wat hun kiezers echt bezig houdt.
Geplaatst in de categorie: psychologie
Het politieke en het religieuze extemisme is natuurlijk veel complexer dan ik in een paar alinea's aan kan geven. Misschien zie ik ook wel elementen over het hoofd. Dan hoor ik dat graag.
Ik maak me zorgen over het feit dat de politieke opvattingen in Nederland steeds meer polariseren en elk gevoel voor nuance zo langzamerhand lijkt te verdwijnen.