Het spel en de knikker

In de klas zit iedereen gebogen over zijn vel papier. De een denkt na, de ander schrijft snel een antwoord. Weer een ander kijkt naar buiten en ziet hoe de zonnestralen het lokaal in schijnen en verderop de wolken overdrijven.

De leraar zit achter zijn bureau en kijkt de groep rond. Hoe vaak heeft hij nagedacht over de vragen die hij voor vandaag heeft voorbereidt? Welke antwoorden zullen er op zijn bureau belanden? Zou hij er genoegen mee nemen?

De groep denkt na en er hangt een geconcentreerde sfeer binnen de witte muren van de ruimte. De opgegeven vragen van de leraar sturen de groep richting een gedachtestroom waar iedereen op vaart. De ene leerling put makkelijker uit dit moment dan de ander. Wat vast staat is het verschil in ieders inbreng. Elke leerling verhoudt zich anders ten opzichte van deze collectieve gedachtestroom. En nog moeilijker: deze gedachtestroom is niet zo manifest aanwezig als het schoolbord aan de muur. Dit lesuur is een combinatie van tijd, personen, ruimte en energie en vast en zeker meer. Dit alles vind plaats in een lokaal, in een school, in een straat.. en groter wordt het grotere geheel. Het geheel der sommen.

De leraar maakt ook contact met deze zelf gegenereerde gedachtestroom. Heeft hij het zelf door? Hij denkt na over de wijze waarop hij beslissingen neemt. Hoeveel gebeurt in zijn onbewuste? En wat is het dan, dat hem in dit onbewuste leidt? Ineens ziet hij het voor zich. Hij heeft een beeld in zijn hoofd gekregen, dat tot een nieuw inzicht zal leiden. Hij wil het graag delen met zijn leerlingen. Hij schrijft een belangrijke vraag op het bord:

“Waardoor laat het brein zich eigenlijk leiden als het autonoom voor mij zijn beslissingen neemt?”

Iedereen stopt met schrijven.
Graag wil ik van iedereen response, om te kijken of mijn beeld klopt, roept de leraar rond.
Durft de leraar nog te vragen? Durft hij nieuwsgierig en onbevangen te zijn?

De een na de andere leerling steekt zijn vinger op en voegt een stukje toe aan het antwoord dat gezamenlijk op het bord wordt gecreëerd. Er wordt driftig geschreven, geschrapt en toegevoegd. Nadat alle antwoorden zijn gegeven kijkt de leraar teleurgesteld. Ik voel me niet begrepen, zegt hij gelaten. Het lukt me niet om uit te leggen wat ik wil laten zien. Kennelijk reageert iedereen vanuit zijn eigen verhaal en durft dat niet los te laten. Hoe kan ik het jullie nu duidelijk maken? Mijn inzicht. Mijn idee. Mijn beeld?

Een paar leerlingen voelen zich aangesproken en vragen om verheldering. Achterin de hoek zit een leerling te fronsen. Hoezo is het uw beeld tegenover onze antwoorden? U voert mee op onze stroom en onze stroom was uw stroom. Wellicht komen uw vragen van vandaag voort uit de gedachten van gisteren, van ons. Onwil borrelt op en de aandacht van deze leerling verslapt. Buiten begint een hond te blaffen. Er waait een zuchtje wind en hoog aan de hemel komt de lichte silhouet van de maan tevoorschijn. Op het schoolplein loopt een kind. Loopt hij daar alleen? Mag het nog niet naar school? Hoe oud zou het zijn? Het graait in een volle katoenen zak totdat het kleine mollige handje er een knikker uithaalt. Yes! dit is de beste!, zegt het kind tegen de blauwglimmende knikker. Hiermee gaat het lukken. Het kind hurkt en kijkt naar de tegel een paar meter van hem vandaan. Precies in het midden van deze tegel is een uitsparing gemaakt. De knikkerpot. Voor dit kind en dit moment is dit het grote doel.

Een arm zwaait, een pols beweegt mee. Er zwaait iets door de lucht, er land iets op de grond en begint te rollen. Zowel binnen als buiten wordt er iets losgelaten en opgevangen. Er komt iets op gang, waar tegelijkertijd iets anders stagneert. De knikker rolt het potje voorbij en valt tussen twee tegels stil. Het kind krabt achter zijn hoofd en ziet door het raam dat de leraar precies op dat moment hetzelfde doet.