Een supersnelle methode om het isoleren in Nederland te verbieden

In mei dit jaar maakte het Centrum voor Consultatie en Expertise bekend dat minstens twintig psychiatrische patiënten maanden of zelfs jaren achtereen eenzaam opgesloten zitten in een isoleercel. Dat zijn er veel meer dan het aantal van vijf dat ex-minister Klink vorig jaar nog noemde. Bovendien is gebleken dat veel separaties niet worden geregistreerd. Zo worden bv. mensen op hun eigen kamer opgesloten of laat men het voorkomen dat mensen zich vrijwillig laten isoleren, wat zelden het geval is.

Isoleren is een heel ernstige inbreuk op de persoonlijke integriteit. Ik heb enkele jaren geleden meegemaakt dat een kennis van me, voor wie ik als contactpersoon optrad, maar liefst acht weken lang zonder onderbreking in een isoleercel lag. Toch vormde hij geen enkele bedreiging voor wie dan ook. Hij was erg depressief. Daarom had er veel meer met hem moeten worden gepraat. Het eenzame verblijf in die cel heeft hem dan ook beslist geen goed gedaan, integendeel: hij werd er nog somberder van.

Wie tegenwoordig in een GGZ-instelling wordt geïsoleerd, wordt vaak helemaal uitgekleed, krijgt daarna een zgn. ‘scheurhemd’ aan en wordt vervolgens alleen in een cel achtergelaten. Ondertussen blijft er voortdurend een camera op hem gericht. De cel is helemaal kaal op een matras, een klok en een kartonnen pot na, waarin men zijn behoefte kan doen. Het is dan ook geen wonder dat veel mensen daar een trauma van oplopen.

De reden voor plaatsing in een isoleercel is vaak dat men ófwel suïcidaal is, ófwel een gevaar vormt voor de omgeving. Dat laatste heeft meestal te maken met de onrust die een patiënt op een afdeling veroorzaakt. Wie geweld gebruikt, bv. door met meubels te smijten of verbaal heel hard te keer te gaan, loopt in Nederlandse GGZ-instellingen al gauw de kans in een isoleercel te verdwijnen. Soms worden mensen meteen al bij opname platgespoten, uitgekleed en in een cel gegooid.

Hoewel men het isoleren vaak als een vorm van behandeling probeert voor te stellen, is het dat beslist niet. Men snijdt het contact met de patiënt immers helemaal door en laat hem of haar aan zijn lot over. In sommige instellingen is het zelfs heel normaal om niet of nauwelijks te reageren als iemand die in de isoleer zit dringend om aandacht vraagt. Door personeelsgebrek gaat men merkbaar sneller over tot het isoleren van patiënten. Dat bleek uit een in juni dit jaar verschenen rapport dat in opdracht van het ministerie van VWS was uitgevoerd.

Nederland is zelfs Europees kampioen isoleren, zoals dat vorig najaar treffend werd uitgedrukt tijdens een debat in de Tweede Kamer over het fixeer- en isoleerbeleid binnen instellingen. Gemiddeld komen er per jaar zelfs 10 mensen om in een isoleercel. Voor een groot deel is dat te wijten aan verwaarlozing door het personeel.

Me dunkt dat er is wel een probate oplossing is om het isoleren in Nederland terug te dringen. Stop alle psychiaters aan het eind van hun opleiding twee weken in een psychiatrische inrichting. In de eerste week krijgen ze een mix van drie anti-psychotica die flink wat bijwerkingen geven. Hun handen gaan ervan trillen, ze lopen met knikkende knieën, het praten gaat moeilijk en ze krijgen last van de racekak. Als ze die troep niet willen hebben worden ze gewoon platgespoten. Geen gezeur zeg.

In de tweede week wordt de spanning opgevoerd. Zonder de minste of geringste aanleiding worden ze door drie potige ziekenbroeders bij kop en kont gepakt. De kleren worden hen van het lijf gerukt en hun lichaamsholten worden betast om te kijken of ze daar ook stiekem iets in verstopt hebben, precies zoals dat ook in sommige GGZ-instellingen gebeurt. Daarna worden ze in een isoleercel gegooid met alleen een scheurhemd aan. Er wordt een camera op hen gericht en de deur gaat onverbiddelijk op slot. In een kartonnen potje mogen ze hun behoefte doen. Op gegil en geroep om eten en drinken wordt nauwelijks gereageerd, want door al dat personeelsgebrek hebben de verpleegsters geen tijd voor al die gekkigheid, kom nou.

Na een week kreperen in de isoleer worden ze vrijgelaten. Een evaluatie van die periode is dan niet meer nodig. De psychiaters krijgen hun diploma en mogen aan de slag. Ze hebben de schrik dan nog zò in de benen, dat het isoleren twee jaar later is afgeschaft. Het medicijngebruik zal er ook vast door verminderen. Wedden dat dit werkt?