Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Venster op het morgenland

(Het Onbekende Rusland)

Morgenland: de verwondering over het exotische


Het was een hele mooie dag op de grens van winter en voorjaar. Zo'n dag die het echt verdient, geleefd te worden. Een dag zonder schaduwranden, maar mét juist de precisie van de zon die gericht met waarde twee seizoenen op een perfecte wijze volmaakt illustreerde: de laatste kou van de winter en de eerste warmte van een voorjaar dat nakende is. Deze dag hadden wij voor het Groninger Museum gereserveerd. Als vervoerbewijs diende vandaag 'de Kraai' van Kader Abdolah. Het Boekenweekgeschenk van 2011, rijk ván taal en áán herinneringen.

De provincie Groningen heeft overeenkomsten met 'het Russische Landschap', een tentoonstelling in hetzelfde museum in de eerste helft van het eerste decennium van de eeuw waarin wij thans leven. Rusland, en Groningen als provincie, gaan heel goed samen, net als Russische schilderkunst zich altijd een uitstekende plaats weet te verwerven in het Groninger Museum.

Het Onbekende Rusland, morgenlandse schilderkunst 1850-1920. Bij de expositie Russische Sprookjes, volksverhalen en legenden uit 2007 is duidelijk geworden in welke mate Russische geschiedenis en cultuur met die van zijn zuiderburen is verbonden. Een link met het voormalige Nabije Oosten is daarna snel gelegd. Beeldende kunst in de vorm van prachtige schilderijen, negentiende-eeuwse wetenschappelijke expedities en de daaraan gerelateerde vroege fotografie van Rusland hebben hieraan een belangrijke steen bijgedragen.

In de geschiedenis van veel landen, maar zeker in die van Rusland, blijken fascinatie voor het andere en de drang tot bezit nooit ver van elkaar verwijderd te liggen. Vasili Vereshchagin heeft hieraan in zijn leven op een bijzonder artistieke wijze uiting gegeven. Geboeid door zijn betovering heeft hij de oosterse sfeer ván en ín het Russische zuiden op een majestueuze wijze vereeuwigd.

Achter 'De deuren van Timoer' bevinden zich nog negen andere werken van deze gesoigneerde kunstenaar. Naast zijn buitengewoon talent voor scheppen, werkte Vereshchagin aan iets nieuws en unieks in de Russische kunst. Zo is achter 'De deuren' uit 1872 bijvoorbeeld 'Apotheose van de oorlog' uit 1871 te zien;

-in een verdord landschap zien wij een door vogels kaalgevreten berg schedels, waarbij de werking van het vergankelijkheidsproces zich eveneens heeft doen gelden.

Dit werk heeft naast een concrete, historische, vooral een symbolische strekking. Het is een krachtige metafoor, een angstaanjagende afbeelding voor dood, verwoesting en vernietiging. 'Opgedragen aan alle grote veroveraars, vroeger, nu en in de toekomst', staat op de lijst van het schilderij in onderschrift geschreven. Mooie woorden die de beschouwer, de kijkers, lezers en museumbezoekers ertoe aansporen om stil te staan bij wat in alle tijden de werkelijke prijs van de overwinning is...

De waarde van de overwinning wordt natuurlijk om te beginnen met het aantal teruggekomen 'bodybags' aangegeven. De grootste verliezers zijn immers altijd de nabestaanden van hen die in de strijd het leven hebben moeten laten. Vervolgens wordt de stoffelijke schade opgemaakt en uiteindelijk de abstracte die het leed completeert.

Karaktereigenschappen van kameraadschap, onverschrokkenheid en moed van de Russische soldaat zijn 'Bij de vestingmuur. Laat ze maar komen', uit 1871 door Vereshchagin zo op het doek vastgelegd dat de figuren van de gespannen soldaten één massa vormen, met aan het hoofd een scherp afstekende aanvoerder met een sabel in zijn hand. De ware helden zijn zij die zich in het heetst van de strijd bevinden.

't Pièce de résistance van het Onbekende Rusland is het in de W.O.I geschilderde 'de Volken van Rusland'. Dit meesterwerk bestaat uit een ruim 7 meter lange doek met een hoogte van 1.30 meter en is net als 'Aan het meer van Gennesaret' (Tiberias) uit het Tretjakov Museum van Moskou afkomstig. Beide werken zijn imposant: Volken van Rusland door zijn actie en grootte en 'Aan het meer' door zijn weergaloze waterspiegel.


Het Onbekende Rusland is nog t/m 08 mei 2011 in het Groninger Museum te bezichtigen.

P.S. Deze vereeuwiging van de oosterse sfeer in het Russische zuiden kunt u met de GM-collector thuis opnieuw op uw laptop ervaren. Beslist doen, want zeker aardig!

(WWW.GRONINGERMUSEUM.NL)

Schrijver: Annejan Kuperus, 23 maart 2011


Geplaatst in de categorie: schilderkunst

1.7 met 6 stemmen 169



Er zijn 2 reacties op deze inzending:

Naam:
Petra Hermans
Datum:
17 februari 2013
Email:
worldpoet546live.nl
Annejan, ik krijg tranen in mijn ogen, hiervan.
Als er iemand, "in het morgenland gelooft",
dan ben ik het wel!
Dank je wel, Petra.
Naam:
Irmlinda de Vries
Datum:
30 maart 2011
Email:
irmart140xs4all.nl
Mooie weergave schets je hier van een getroffen Rusland door er de beeldende kunsten als stille getuigen te gebruiken. De hoop op een herrijzenis spreekt er ook uit.

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)