Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

WAT IS GODSDIENST?

Het bij wet verbieden van onverdoofd ritueel slachten riep protesten op van Joodse en Moslimorganisaties. Deze beroepen zich op de in de grondwet verankerde vrijheid van godsdienst. Enkele fracties in de Tweede Kamer ondersteunden de bezwaren. Maar is de vrijheid van godsdienst hier eigenlijk wel in het geding?

Wat is godsdienst? Een redelijke omschrijving ervan lijkt mij: het naar vermogen volbrengen van Gods wil op aarde. Aangenomen dat God bestaat zoals een mens zich dat voorstelt, veronderstelt het dienen van God dus het kennen van Gods wil. Hoe weet een mens wat God wil? Doordat, zegt de gelovige, God die wil heeft geopenbaard. Hoe heeft God zijn wil geopenbaard? Door haar bekend te maken, luidt het antwoord dan, aan bepaalde bevoorrechte mensen met de opdracht die wil te verkondigen en te boek te stellen. Dat die teboekstelling inderdaad berust heeft op goddelijke inspiratie en niet op menselijke fantasie, valt natuurlijk niet te bewijzen. het is een geloof. Als het wel te bewijzen was, zou het wetenschap zijn.

Een voor de hand liggend probleempje dat bovenstaande redenering oproept is natuurlijk: hoe valt dan te verklaren dat er nogal wat verschillende "heilige" boeken en dus verschillende godsdiensten zijn ontstaan. Heeft God zich dan niet eenduidig geopenbaard? Of zijn er ook valse godsdiensten? En hoe weet je dan dat jouw godsdienst de enige ware is?

Terug nu naar de vraag: wat is godsdienst? Volgens de gelovige zelf is dat dus de geopenbaarde en te boek gestelde wil van God. Het minste wat je mag verwachten is dan ook dat wat als godsdienst wordt geclaimd ook in het desbetreffende “Heilig Boek” is voorgeschreven. Dat wil zeggen dat er niet mee kan worden volstaan een culturele traditie of een persoonlijk inzicht godsdienst te noemen, om aanspraak te kunnen maken op de aan godsdienst verbonden grondwettelijke rechten. Dat zou wat ál te gemakkelijk zijn. Met andere woorden: als gelovigen bepaalde rechten claimen met een beroep op Gods wil, of (bij ritueel slachten) op wat God juist niet wil (verdoving), is het een redelijke eis dat die goddelijke wil expliciet is verwoord in hun "heilig boek". Maar zulke teksten heb ik nog niet geciteerd gezien. Blijkbaar zijn ze er dus niet. En dat ligt wel een beetje voor de hand, want waarschijnlijk was er ten tijde van het ontstaan van Thora en Koran nog niemand ooit op het idee gekomen om een dier vóór de slacht op een of andere manier te verdoven. Maar als het verbod op verdoving niét berust op wat de gelovige zelf beschouwt als aantoonbare godsopenbaring, dan is ook de godsdienstvrijheid niet in het gedrang gekomen. Immers, niet de rituele slacht (zoals Thora en Koran die voorschrijven) wordt verboden, maar alleen het onverdoofd slachten (waarover Thora en Koran zwijgen). De wet beoogt uitsluitend het praktiseren te verbieden van een dieronvriendelijk geachte traditie.

Daar komt nog iets bij. Het merkwaardige verschijnsel doet zich voor dat mensen die zich om orthodox godsdienstige redenen wél heel erg druk maken over een verbod dat niét strijdig is met expliciete uitspraken in hun "heilig boek", zich bij mijn weten zonder protest neerleggen bij het verbod tot praktiseren van tal van voorschriften die er wél duidelijk en expliciet in vermeld staan. Sterker nog: in veel gevallen hoeft daar zelfs helemaal geen verbod aan te pas te komen. Wie eist hier, om maar wat te noemen, op grond van godsdienstvrijheid nog het recht op om medemensen wegens overspel, waarzeggerij of astrologie te mogen stenigen? We zullen maar in het midden laten waarom protesten tegen het verbod van deze en tal van vergelijkbare voorschriften achterwege blijven. Misschien omdat men er zelf toch ook aan is gaan twijfelen of men barbaarse gebruiken uit vroeger tijden wel aan Gods wil mag toeschrijven.

Wie tegensputtert met het argument dat de bio-industrie minstens even dieronvriendelijk is als onverdoofd slachten, heeft een punt. Maar ook weer niet zo'n heel sterk punt, want die misstand wordt elk geval niet goed gepraat met een beroep op Gods wil.

Hoe dan ook: het is ieders goed recht te demonstreren tégen een hem/haar onwelgevallig verbod en vóór het dieren bij vol bewustzijn de keel afsnijden, maar dan toch liever niet met een beroep op godsdienstvrijheid.

Schrijver: H.P. Winkelman, 10 juli 2011


Geplaatst in de categorie: religie

2.4 met 5 stemmen 242



Er is 1 reactie op deze inzending:

Naam:
Hendrik Klaassens
Datum:
11 juli 2011
Heldere en systematische uiteenzetting over godsdienst en ritueel slachten. Er zijn nogal wat 'heilige boeken' en daarop gebaseerde religies, dat klopt. Je zou kunnen zeggen dat de geestelijke wereld zich uit op een manier die is aangepast aan de tijd, de cultuur en het ontwikkelingspeil van een volk. Op het gebied van de mystiek lijken religies sterk op elkaar. In het boek "Mysticism in the World's Religions" van Geoffrey Parrinder worden die overeenkomsten in kaart gebracht. Ik vond het erg verhelderend, maar misschien ken je dat boek al.

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)