OVER EEN BREINENCOLLECTIEF
Reïncarnatie, de persoonlijke terugkeer van een overledene door hergeboorte, is dat denkbaar? In de beschouwing “Over reïncarnatie” in deze reeks, heb ik daar de nodige vraagtekens bij geplaatst. Maar, zal menigeen gedacht hebben, hoe verklaar je dan rapportages over "herinneringen aan een vorig bestaan", waarvan allerlei details (gebeurtenissen, locaties, omstandigheden) bij onderzoek lijken te worden bevestigd? En wat te denken van uitkomsten van regressietherapie, waarbij mensen naar men zegt in hun herinnering worden teruggevoerd tot een vorig bestaan. Wijst dat niet op reïncarnatie? Of is er ook een andere verklaring denkbaar? En zo ja, is dat dan een verklaring die niet mank gaat aan innerlijke tegenstrijdigheden of een beroep doet op geloof in mirakelen? Ik doe een poging, waarbij ik voorop stel dat geen enkele verklaring van een paranormaal verschijnsel gestaafd kan worden met keiharde bewijzen.
Eerst nog even iets over parapsychologische verschijnselen die hebben bijgedragen aan het geloof in een individueel voortbestaan na de dood. Oudere lezers zullen zich misschien krantenberichten van jaren geleden herinneren over het fenomeen Rosemary Brown in Engeland. Zij pretendeerde in contact te staan met overleden componisten zoals o.a. Bach, Van Beethoven en Händel. Dezen "dicteerden" haar nieuwe composities. Musicologen herkenden daarin inderdaad stijlen van de desbetreffende componisten. Toch bezat Rosemary zelf veel te weinig muziekkennis om georkestreerde werken te schrijven, laat staan ook nog in verschillende stijlen. (Zie Wikipedia voor uitvoeriger informatie)
Een ander voorbeeld: het spiritisme. Daarin wordt contact gezocht met overledenen. Er zijn zoveel gevallen van "contact" geregistreerd, dat je ze moeilijk allemaal zonder nader onderzoek kunt afdoen als boerenbedrog. En vrij bekend zijn ook boeken op basis van zogeheten “channeling” van het medium Jane Roberts. De inhoud zou haar gedicteerd zijn door een geestelijke entiteit die zich Seth noemt.
Aardig is ook het bijbelverhaal over koning Saul bij de waarzegster van Endor (zie 1 Samuel 28). Zij roept de overleden profeet Samuel op en deze voorzegt Sauls dood in de veldslag tegen de Filistijnen die de volgende dag zal plaatsvinden. En zo zijn er meer voorbeelden te geven van wat dan wordt opgevat als "manifestaties van overledenen". En weer luidt de vraag: zijn zulke fenomenen ook te verklaren zónder een beroep te doen op een individueel voortbestaan na de dood?
Mensen die geloven dat geesten van overledenen met ons van gedachten kunnen wisselen, hebben een probleem. Zij moeten aannemelijk maken dat een dode, zonder materieel brein, tóch in staat is:
1. om als een individuele entiteit in vol bewustzijn voort te bestaan;
2. om zich als zodanig aan levenden te manifesteren en
3. om met hen te communiceren.
Bij mijn weten is nog niemand er ooit in geslaagd daarvoor een wetenschappelijk aanvaardbare verklaring te geven. Het zou ronduit een mirakel zijn als een mens bij leven uitsluitend zelfbewust kan denken en communiceren dankzij een hoog ontwikkeld brein, maar dat na de dood evengoed kan zónder dat instrumentarium.
Maar, luidt dan de tegenwerping, álles is toch niet materieel? Er is elektriciteit, er is licht, er zijn radiosignalen, er is magnetisme, er is zwaartekracht, waarom zouden dan geesten van overledenen niet kunnen voortbestaan? Omdat, denk ik, er bij elk van de eerstgenoemde fenomenen sprake is van een helder te definiëren materiële bron van het immateriële verschijnsel. Als die bron wegvalt, verdwijnt ook het verschijnsel. De menselijke geest is m.i. niet los te koppelen van het materiële brein: geest en brein vormen een twee-eenheid. Als de hersenen ophouden te functioneren, wordt ook de geest uitgeblust. Dat de geest van de mens het wel kan stellen zonder hersenen, is even onwaarschijnlijk als de veronderstelling dat mijn schaduw ook wel zonder mijn lichaam op stap kan gaan.
Ja maar, zegt iemand dan weer, wat dan te denken van “mediums” die contact zeggen te hebben met geesten van overledenen? Er zijn toch complete boeken verschenen die door geesten gedicteerd heten te zijn? Die verhalen over contact met de geestenwereld door “verschijningen”, door “stemmen”, door “automatisch schrift” zijn zo talrijk, zijn er al zo lang en komen vanuit zoveel culturen – het is toch te gemakkelijk om dat allemaal maar af te doen als bedrog of zinsbegoocheling? Inderdaad! Zelfs als maar een fractie ervan serieus moet worden genomen en als we die verschijnselen toch niét willen toeschrijven aan reïncarnatie, dan zullen we een andere verklaring moeten zoeken. Dat gaan we proberen. Hier is alvast een voorafje. In een vervolgartikel wordt het nader uitgewerkt.
Als een mens na de dood wordt begraven, wordt zijn/haar lichaam geleidelijk aan door de aarde geassimileerd (“stof zijt ge en tot stof zult ge wederkeren”). Kan een vergelijkbaar proces zich mogelijk ook voltrekken met iemands breininhoud, in die zin dat de geest na de dood geleidelijk aan wordt geassimileerd door een (overstijgend) collectivum van menselijke breinen ("geest zijt ge en tot geest zult ge wederkeren"). Zoals de doodgraver nog enige tijd stóffelijke resten van een overledene uit de aarde kan opgraven, zo zouden sommige mensen (paragnosten?) dan wellicht nog enige tijd gééstelijke resten kunnen opdelven uit wat ik het “breinencollectief” van de levenden noem.
Toegegeven: mijn betoog berust op veronderstelde mogelijkheden. Niet sterk dus. Wie een plausibeler verklaring heeft, mag het zeggen. Beschouwt u dit en het volgende artikel dus niet als een stellingname, maar als een bijdrage aan de meningsvorming over een intrigerend fenomeen.
Geplaatst in de categorie: filosofie
breinencollectief
223
Geef je reactie op deze inzending: