Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

OVER EEN HOLISTISCH TOEKOMSTPERSPECTIEF

Als de ontplooiing van het leven op aarde, sinds het ontstaan ervan, heeft gehoorzaamd aan holistische wetmatigheden (zie voorgaande artikelen over dit onderwerp), wat mogen we dan verwachten van de invloed daarvan op de toekomstige ontwikkeling van dat leven?

De wereld is door de snelle ontwikkelingen van wetenschap en technologie voor ons gevoel kleiner geworden. Wereldomspannende vaste en mobiele telefoonnetwerken, radio- en televisieverbindingen gekoppeld aan communicatiesatellieten, computernetwerken e.d. stellen mensen en organisaties in staat intensief met elkaar te communiceren en gebeurtenissen, waar ook ter wereld, op de voet te volgen. Onze mogelijkheden, maar ook onze kwetsbaarheden zijn toegenomen. Met radiotelescopen benaderen we de grenzen van het heelal en met elektronenmicroscopen peilen we de diepten van de microkosmos. Dank zij ons medisch kennen en kunnen zijn we in staat zelfs ongeboren leven al bescherming te bieden. Tegelijkertijd brengt alleen al het uitvallen van de elektrische stroom ons in de grootste problemen en heeft de quantumfysica ons geleerd hoe we alle hogere levensvormen op aarde met één druk op de knop kunnen vernietigen.

De vraag is: zullen we door al ons kennen en kunnen en door al onze vermogens van hoofd, hart en handen ooit in staat zijn de sprong te maken van mensen naar mensheid, dus naar een sámenleving in de ware zin van het woord? Hier volsta ik met de constatering dat we in elk geval op weg lijken te zijn om aan een belangrijke randvoorwaarde te gaan voldoen: totstandkoming van wereldomvattende informatie- en communicatiesystemen. Maar dat zal alleen het bedoelde effect hebben als ook aan de hoofdvoorwaarde wordt voldaan: intensieve samenwerking op basis van gemeenschappelijke doelstellingen.

Voor wie alleen let op de verwarring en de tegenstellingen in de wereld van vandaag, lijkt het ontstaan van een individuen overkoepelende én overstijgende mensheid onbereikbaar ver weg. Het ziet er naar uit dat de menselijke samenleving zich in een kritieke fase van haar bestaan bevindt. Wat staat ons te wachten: zelfvernietiging door verdeeldheid of een hogere vorm van eenheid door samenwerking?

De theorie van het holisme zegt iets over het hoe van de evolutionaire ontwikkeling die onze planeet heeft doorgemaakt. Het was een weg die, door toenemende complexiteit van materie en leven, leidde tot hogere bestaansvormen, van lithosfeer, naar biosfeer, naar noösfeer. Het was een lange, lange weg van leven en sterven, van vallen en opstaan, van succes en mislukking gedurende miljoenen jaren. Op die weg bevinden we ons nog steeds van generatie op generatie. Hoeveel tijd zal het ontwikkelingsproces naar een harmonieuze mensheid nog vergen? We weten het niet. Als we om ons heen kijken, constateren we dat de wereld in hoog tempo op weg is naar een kritische toestand die een beslissende wending kan geven aan de toekomst van de mensheid (zie ook filosofiebeschouwing nr. 63: “Over transformatie”). Te hopen (en te verwachten?) valt dat de mens zich door zijn denkvermogen meer en meer bewust gaat worden van het "groeimodel" waarin hij betrokken is. In tegenstelling tot alle andere levensvormen behoeft hij het evolutionaire proces niet lijdzaam te ondergaan. Door in de samenleving de wetmatigheden van het holisme in acht te nemen kan hij actief aan het proces deelnemen en het doelbewust versnellen.

Schrijver: H.P. Winkelman, 23 oktober 2011


Geplaatst in de categorie: filosofie

1.7 met 9 stemmen 182



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)