Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Tot het schot in de duinen weerklonk

(voor Gerrit Jan van der Veen (1902 - 1944))

Je bent geboren op 26 november 1902 in Amsterdam. Je vader was de slager Gerrit Jan van der Veen en je moeder was Dorothea Lorenz. Je was de derde zoon van vier kinderen, je broers waren Christoph en Evert, je zus was Dora. Je was gereformeerd en na de HBS werd je leerling-werktuigkundige aan de Spoorwegschool in Utrecht. Daarna werkte je in de tekenkamer van de NS. Je maakte tekenfilms, karikaturen en houten beeldjes. Op je 22-ste was je drie jaar werktuigkundige voor de Bataafsche Petroleummaatschappij op Curaçao. Door het blussen van een tanker kreeg je een geldbedrag, waarmee je in Nederland een opleiding tot beeldhouwer deed. Je zat op de Rijksacademie van Beeldende Kunsten en je had o.a. les van prof. Jan Bronner.

In 1930 won je een zilveren medaille en je woonde in een atelierwoning, waar je portretkoppen maakte. Op 25 november 1931 trouwde je met Louise Adriana van der Chijs en in 1933 werd jullie dochter Louise geboren en in 1935 Gerda. Met Gustave Rubsaam kreeg je samen Gerrit-Jan, die D66-politicus werd. Je dochter Gerda was fotografe en getrouwd met Ed van der Elsken. Louise is kunstenares. Je maakte een klok voor een plein in Willemstad en monumenten voor prins Hendrik, koningin Emma en Wilhelmina Drucker. Je maakte mozaïeken voor de Javasche Bank en je laatste ontwerpwerk was een beeldengroep voor op het viaduct van het Utrechtse Centraalstation, wat eind 1940 klaar was, getiteld 'De Eendracht Van Het Land' en gemaakt door G.W. Harmsen. Je ontwierp ook enkele gedenkpenningen.

In juli 1940 weigerde je als blokhoofd van de luchtbescherming de Ariërverklaring te tekenen. Je was de leider van een actiegroep tegen de Kultuurkamer, waardoor je gearresteerd werd. Eenmaal vrijgelaten, dook je onder op diverse adressen in Amsterdam. Je was de leider van een groot verzetsnetwerk. Je richtte de Persoonsbewijzencentrale op, waar men persoonsbewijzen kon bestellen, vooral voor Joodse mensen en verzetsleden, die door de nazi's gezocht werden. Bij drukkerij J.F. Duwaer & Zonen aan de Nieuwe Looiersgracht 45-47 werden ruim 80000 persoonsbewijzen gedrukt. Je werkte nauw samen met de directeur Frans Duwaer en Willem Arondéus. In totaal waren er zo'n honderd medewerkers. Er werden ook distributiestamkaarten, bonkaarten, Ausweise, doopbewijzen en briefhoofden gedrukt. Jij vervalste vooral persoonsbewijzen en je wist heel exact het watermerk na te maken. Rijke mensen betaalden veel, armen betaalden weinig of niks.

Zo werden er duizenden mensen gered. De nazi's arresteerden de mensen via het Amsterdamse bevolkingsregister. Op 27 maart 1943 was er een aanslag op dit gebouw aan de Plantage Middenlaan. Martinus Nijhoff had de plek van de explosieven bepaald. De brand vernietigde slechts 15% van de administratie en er was een duplicaat in Den Haag. Een aantal verzetsleden werden door verraad gearresteerd: Willem Arondéus, Rudi Bloemgarten, Johan Brouwer, Koen Limperg, Sjoerd Bakker, Cornelis Roos, Sam van Musschenbroek, Auguste Reitsma, Karl Gröger, Coos Hartogh, Henri Halberstadt en Cornelis Barentsen. Op 1 juli 1943 werden zij in de duinen van Overveen vermoord.

Jij wist op vrije voeten te blijven, maar je was oververmoeid en je nam steeds grotere risico's. Op 2 mei 1944 wilde je samen met een paar anderen je verzetsvrienden in de gevangenis aan de Weteringschans bevrijden. Een bevriende bewaker opende de poort. Je schrok van een waakhond en je schoot. Het schot alarmeerde de bewakers. Je werd in je rug geschoten, maar je wist naar een huis aan de Prinsengracht te vluchten, waar uitgeverij De Spieghel zat. Daar werd je twee weken later opgepakt. Op 10 juni 1944 ben je samen met enkele kameraden in de duinen bij Overveen doodgeschoten.

Je werd eenenveertig jaar en je bent begraven op de Erebegraafplaats Bloemendaal.

Schrijver: Joanan Rutgers, 6 mei 2014


Geplaatst in de categorie: idool

3.0 met 3 stemmen 153



Er is 1 reactie op deze inzending:

Naam:
Petra Hermans
Datum:
6 mei 2014
Email:
worldpoet546live.nl
Ik zag het zó voor mij!
Respectvol eerbetoon.

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)