Ondanks tbc werd je één van de grootste dichteressen

(voor Edith Irene Södergran (1892 - 1923))

Je bent geboren op 4 mei 1892 in St. Petersburg. Je Finse ouders waren Matts Södergran en Helena Holmroos, die Zweeds spraken. Je was hun enige kind. Een ouder broertje stierf na twee dagen. Je had een sterke band met je moeder. Een paar maanden na je geboorte verhuisde je naar Raivola, waar je opa Gabriel Holmroos een huis voor jullie had gekocht. Je vader was opzichter bij een houtzagerij, die na drie jaar failliet ging. Gabriel overleed en met de erfenis werden de schulden afbetaald.

Je ging naar de St. Peter's School, tegenover het imposante Winterpaleis. In 1904 kreeg je vader tuberculose en na een sanatorium in Nyland overleed hij in oktober 1907. Een jaar later leed je zelf aan tuberculose. Je was een fanatieke fotografe. Je moeder was robuust, klein en intelligent. Jij was nerveus, verward en onrustig. Je moeder stimuleerde je om dichteres te worden.

Tijdens je schooltijd woonde je met je moeder in St. Petersburg en je vader enkel voor korte tijd. Je vriendin Singa woonde een tijd bij jouw in huis, totdat ze naar haar biologische ouders terug ging. Tijdens een wandeling langs het spoor is Singa door een trein overreden.

Tot je achttiende studeerde je aan de St. Peter's School, waar je vooral Duits, Frans, Engels en Russisch leerde. Je was bijzonder intelligent en je hield veel van je leraar Frans Henri Cottier, voor wie je vele liefdesgedichten schreef en publiceerde. In 1908 besloot je voortaan in het Zweeds te schrijven, inplaats van in het Duits, wat een gewaagde beslissing was, omdat de poëzie in die taal verdord was. Een familielid van jou was Hugo Bergroth, die de Finse/Zweedse taal onderzocht. Bovendien kreeg je contact met Finse/Zweedse auteurs. Je ging bovenal Zweedse poëzie schrijven.

Begin februari 1909 ging je naar het Nummela sanatorium, waar je vader ook was geweest. Na tien jaar overleden 70 tot 80% van de tbc-patiënten. Je was er diep ongelukkig, je vermagerde, je zag er onverzorgd uit en je begon te hallucineren. Je voelde je gevangen en je miste je vader daar extra veel. Je reisde met je moeder naar het Davos-Dorf sanatorium, waar dokter Ludwig von Muralt een pneumothorax bij je uitvoerde. Na mei 1912 waren je longen vrij van tbc-bacteriën, al moest je op dieet blijven en voldoende rust nemen. Je had in dit sanatorium tot je grote vreugde veel begaafde mensen ontmoet.

Voorjaar 1914 ging je terug naar huis. Je voelde je opgelucht en vitaal. In het najaar van 1916 verscheen je debuutbundel 'Gedichten'. In 1917 overleed dokter Ludwig en je uitte je verdriet in twee gedichten. Na de Oktoberrevolutie was het kapitaal van je moeder en jou waardeloos geworden. Mensen werden zonder proces doodgeschoten. Je las Friedrich Nietzsche, wat je ondersteunde in een chaos vol vernederingen. 'De September Lier' verscheen, maar je modernisme bleef nog onbegrepen. De criticus/schrijfster Hagar Olsson werd wel een vriendin en bondgenote. Hagar en jij hebben elkaar vaak ontmoet en veel geschreven. Ze heeft veel bijgedragen aan jouw roem.

Je derde bundel 'Het Rozen Altaar' is een liefdesverklaring van jou aan Hagar. Het is onmiskenbaar, dat jullie lesbische gevoelens voor elkander hadden, wat in jullie geval al gauw vergeestelijkt werd. In 1920 verscheen 'De Schaduw van de Toekomst', visioenen over het leven na de oorlogen en rampen, gecreëerd door de sterkste geesten. Je was destijds atheïstisch, maar wel met een vleugje pantheïsme. In de herfst en winter van 1922 schreef je je laatste gedichten en je werd inmiddels alom geprezen als een geniale nieuwlichter van het literaire modernisme.

Op 24 juni 1923 overleed je in je zomerhuis in Raivola. Je werd eenendertig jaar en je bent in de dorpskerk begraven. Je moeder overleed in 1939 en in 1960 is er een standbeeld voor jou onthuld. Postuum verscheen de verzamelbundel 'Het land dat niet is'.

Edith Irene Södergra Henri Cottier Hagar Olsson

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

3.0 met 2 stemmen 45