Eerste liefde
Graag zou ik voor enige tijd naar Iran willen afreizen. Heel graag zelfs en om meer dan één reden. Wie herinnert zich niet de fatwa, het doodvonnis dat in 1989 jegens Salman Rushdie is uitgesproken? De bekendste fatwa die het wereldnieuws heeft gehaald. Rushdies roman 'De Duivelsverzen' zou godslasterlijk zijn. Daarom is in 2006 besloten, zeer waarschijnlijk unaniem, maar zeker niet democratisch, en opnieuw door het Iraans persbureau IRNA benadrukt, dat deze fatwa levenslang zou zijn.
Gelukkig zijn wij inmiddels ruim 25 jaar verder in de tijd en heeft Rushdies laatste zucht nog niet geklonken. Daarentegen die van Gabriel García Márques, 1927-2014, wel. Zijn 'Herinnering aan mijn droeve hoeren' vertelt het verhaal van een oude man die aan het einde van zijn leven liefde vindt, terwijl hij wacht op zijn dood. Het beschrijft een relatie van liefde en seks tussen een inmiddels ouder wordende journalist en een kind dat haar maagdelijkheid verkoopt om haar familie te helpen. Het gaat eveneens over herinneringen en solidariteit, maar ook beklijft 'Herinnering' door beschrijving over het geluk van kinderjaren en het vinden van een eerste liefde. Oktober 2007 werd deze 'droeve hoeren' in Iran uitgebracht. De herinnering aan hen althans. Binnen drie weken werden 5000 exemplaren verkocht. Meteen werd in Iran het boek verboden, daar het Ministerie van Cultuur klachten van conservatieven had gekregen die in de veronderstelling leefden dat het boek het horizontale beroep promootte...
Daar ik eigenlijk geen flauw idee heb of het vak literatuur op enigerlei wijze op Iraanse (Koran)scholen wordt gedoceerd, ga ik er vooralsnog vanuit dat dit geenszins het geval is of kan zijn. Tegelijkertijd stel ik mij de vraag: en/maar waarom dan niet...? Ook Iran heeft lezers, geïnteresseerden in literatuur met daarnaast natuurlijk auteurs en poëten. Dat de behoefte hieraan groot is, lijkt mij evident. Zowel het geluk in mijn kinderjaren als het vinden - was ik toen, daarvoor, vervolgens en later eigenlijk op zoek? - ja, net als iedereen was deze toen nog jongeman, inmiddels wat ruimere veertiger naarstig op zoek naar liefde, passie en seksualiteit. Dat zijn wij namelijk allemaal; of wij nu in Iran, Roemenië, Afrika of Nederland wonen of op welk ander continent of in welk ander land ook; iedereen heeft die zucht naar liefde. Gelukkig kent liefde geen grenzen... .
Onze, Nederlands, bekendste Iraniër is naar mijn mening Kader Abdolah. De meeste Perzen in Nederland en andere (West-)Europese landen zijn geïmmigreerde Iraniërs die na het geweld van de islamitische revolutie van 1979 op ons deel van de globe terecht zijn gekomen. De internationale literatuur en poëzie is door Perzische inbreng enorm ge-upgradet:
in de 13de eeuw kende Iran schrijver en poëet Saadi. Zijn GOLESTAN en BUSTAN, respectievelijk DE ROZENTUIN (proza) en DE TUIN, zijn parels in de Iraanse literatuur net als DIVAN van de 14de-eeuwse Hafez.
In de 15de eeuw dichtte en schreef Jami, die tevens mysticus was, de sterren van de hemel, terwijl Kaani zich in de 19de eeuw tijdens de Qajar-periode liet gelden.
Vanaf die 19de eeuw verschenen er in Perzië eveneens Europese vertalingen van romans, ontwikkelde zich de drukpers en verschenen er kranten, romans en novelles van zeker voor die tijd sublieme kwaliteit.
In de 20ste eeuw, om precies te zijn 1937, schreef Sadeq Hedayat DE BLINDE UIL. Deze Hedayat is Irans meest gerenommeerde schrijver. Op zijn 34ste realiseerde hij het hiervoor genoemde DE BLINDE UIL.
Bekende Iraniërs in Nederland, naast de eerder door mij gerefereerde auteur Kader Abdolah, zijn Afshin Ellian, Sander Terphuis, alias Ahmad Queleich Khany, Farah Karimi en Pejman Akbarzadeh. De heer Ellian is rechtsgeleerde, filosoof en dichter. De heer Terphuis is naast jurist, voormalig professioneel worstelaar en prominent PvdA-lid. Ex-GroenLinks-politica mevrouw Karimi is algemeen directeur van ontwikkelingssamenwerkingsorganisatie Oxfam Novib. De heer Akbarzadeh tenslotte is pianist, journalist en onderzoeker.
Teheran, de hoofdstad van Iran, telt meer dan twaalf miljoen inwoners. Deze metropool ligt gekneld tegen de flank van het Alborzgebergte. Voor altijd; definitief. Gelijk een wet van Meden en Perzen die eveneens onherroepelijk is...! Voor de eeuwigheid vastgelegd(?)
In de literatuur kent Iran Poëten voor de Eeuwigheid. Eerder in deze beschouwing gerefereerd. De 15de-eeuwse Jami liet echter eveneens twee fijnzinnige quotaties na die ik u als lezer van deze beschouwing niet wil onthouden. Beide onderschrijf ik, misschien wel van harte:
- HET LEVEN IS EEN PRACHTIG KLEED, MAAR HET HEEFT ÉÉN GEBREK: HET IS TE KORT
- VOOR DE MINNAAR ZONDER ZIJN GELIEFDE IS DE NACHT VOL STERREN PIKZWART
De Kadjaren was een van oorsprong Turkse dynastie die bijna 130 jaar, van 1796 tot 1925, over Iran, Perzië heeft geheerst. Ondanks diverse meningsverschillen, uitmondend in een soms bloedige strijd, vond er tijdens de heerschappij van de Turken een renaissance plaats van de Perzische kunsten. Tijdens deze opleving werd er flink in de bouw van paleizen, de aanleg van tuinen en de vervaardiging, de productie van veel kunstvoorwerpen geïnvesteerd. Ook is toen de aanzet voor een literaire bloeiperiode gegeven. Daarnaast boekte onder de Kadjaren de beoefening van de wetenschap enorme progressie met het daarbij behorend enthousiasme. De eerste Perzische studenten zijn destijds al naar Engeland gestuurd. Sinds ongeveer 25 jaar, vanaf circa 1990, is er in de huidige Islamitische Republiek Iran hernieuwde aandacht voor de geschiedenis en cultuur van de Kadjarentijd. Dit feit wordt met vele publicaties, documentaires, films en exposities gestaafd. Iran wordt als een van de bakermatten van de beschaving beschouwd.
Dit is postuum een pluim voor Cyrus de II de Grote die leefde van 600 tot 530 voor Chr. en voor de stichting van het Perzische Rijk verantwoordelijk is geweest.
hotmail.comGeplaatst in de categorie: literatuur
Cyrus II
99
Geef je reactie op deze inzending: