Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Door de nazi's de kans op liefde en poëzie ontnomen

(voor Selma Meerbaum-Eisinger (1924 - 1942))

Je bent geboren op 5 februari 1924 in Chernowitz, Roemenië, dat nu Chernivtsi in Oekraïne is, aan de rivier Prut.
Je vader was Chaim Meir Meerbaum, een winkelier. Je moeder was Friederike Schrager. Je was twee jaar toen je vader overleed. Je moeder hertrouwde met Leo Eisinger. De moeder van Paul Celan heette ook Schrager. Paul en jij deelden een overgrootvader.

Op jonge leeftijd ging je literatuur lezen. Je las Heinrich Heine, Rainer Maria Rilke, Alfred Henschke, Paul Verlaine en Rabindranath Tagore.
Op je vijftiende begon je gedichten te schrijven. Je vertaalde Duitse, Franse, Roemeense en Jiddische poëzie.
Je was een Joodse, Duitstalige dichteres. Je schreef in een opvallend zelfverzekerde en lyrisch impressionistische stijl, met vooral een heel melancholische stemming. Door de literaire critici werd je beschouwd als één van de dichters van wereldklasse. Je collega-dichteres Hilde Domin noemde je gedichten 'duidelijk, mooi, licht en een voorgevoel overbrengend'.

Samen met de gedichten van Rose Ausländer en Paul Celan vormen jouw gedichten een belangrijk onderdeel van de Duits-Joodse cultuur van Boekovina. In de Ha-ha-Somer Tsa'ir beweging ontmoette je Lejser Fichman, met wie je een liefdesrelatie kreeg. Op je zeventiende had je in een boekje 57 gedichten geschreven, die je aan Lejser wilde geven, maar aan het begin van de Duitse bezetting (juli 1941) werd Lejser naar een werkkamp gestuurd. Hij had voor zijn vertrek geen afscheid van jou genomen. Je gedicht 'Tragik' verzucht dan ook om een onbeantwoorde liefde. Je hebt je dichtbundel aan je goede vriendin Else Keren gegeven, waardoor het bewaard is gebleven.

Jij en je ouders werden gedwongen om naar een getto in de stad te gaan. Op 18 augustus 1942 werd je samen met je ouders naar het werkkamp Mikhailovska gestuurd. De ouders van Paul Celan en de kunstschilder Arnold Daghani waren er ook bij. Arnold heeft in zijn dagboek over jou geschreven.
Op 16 december 1942 overleed je door de vlektyfus. Je bent achttien jaar geworden. Daghani heeft in een potloodtekening weergegeven hoe jouw ontzielde lichaam met een ladder is weggehaald.

Je 57 gedichten zijn met een potlood in het Duits geschreven en zijn gepubliceerd onder de titel 'Blütenlese' (De Oogsten van Bloesems). De overige gedichten zijn vertalingen uit het Frans, Jiddisch en Roemeens. Alle gedichten zijn gewijd aan je geliefde Lejser. Lejser is op 5 augustus 1944 vermoord. Hij poogde illegaal naar Palestina te gaan, toen op de Zwarte Zee een Russische onderzeeër zijn schip tot zinken bracht.

Je gedichten werden herontdekt en ze werden in 1979 door de Universiteit van Tel Aviv gepubliceerd, onder de redactie van Adolf Rauchwerger. In 1980 werden ze in Duitsland gepubliceerd onder de titel 'Ich bin in Sehnsucht eingehüllt' (Ik ben overspoeld door verlangen). Dit gebeurde door de inspanningen van de journalist/historicus Jürgen Serke. In november 2005 werd er een audioboek van de dichtbundel uitgegeven. Herman van Veen en Edith Leerkes hebben liederen van jouw gedichten gemaakt, o.a. van 'Du, weisst du, wie ein Rabe schreit?'. Dat is ook de titel van een boek over jou, dat bij uitgeverij Rimbaud verscheen. Op de cover sta je samen met je vriendin Else Keren.

Schrijver: Joanan Rutgers, 20 maart 2015


Geplaatst in de categorie: idool

5.0 met 2 stemmen 142



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)