De nazi's hadden zelfs Van Gogh vergast

(voor Elfriede Lohse-Wächtler (1899 - 1940))

Je bent geboren als Anna Frieda Wächtler op 4 december 1899 in Dresden. Op je zestiende ging je studeren aan de Royal Arts School Dresden, eerst mode en daarna toegepaste tekenkunst. Van 1916 tot 1919 volgde je ook teken- en schilderlessen aan de kunstacademie in Dresden. Je kwam in contact met de Dresden Secession groep 1919 en je werd lid van de vriendenkring rond Otto Dix, Otto Griebel en Conrad Felixmüller. Je huurde een deel van het atelier van Conrad Felixmüller, waar je baliks, kaarten en illustraties maakte.

In juni 1921 trouwde je met de schilder/operazanger Kurt Lohse. In 1922 woonde je in Görlitz en in 1925 woonde je in Hamburg. Het was een ongelukkig huwelijk met veel spanningen. Jullie zijn meerdere keren gescheiden. In 1926 werd je lid van de Federatie van vrouwelijke, Hamburgse kunstenaars en kunstliefhebbers en in 1928 nam je deel aan enkele tentoonstellingen van de Nieuwe Zakelijkheid.

In 1929 leed je aan een zenuwinzinking vanwege je problemen met Kurt en geldproblemen. Je werd twee maanden verpleegd in een psychiatrisch ziekenhuis in Hamburg-Friedrichsberg. In die tijd maakte je een hele reeks portrettekeningen van medepatiënten. Na je genezing en ontslag ben je definitief van Kurt gescheiden. Je kwam in een nieuwe, creatieve fase, waarin je vooral arbeidersmilieus en prostituées schilderde. Je schilderij 'Ueber den Leib' uit 1930 doet me direct aan Egon Schiele denken, dezelfde kwaliteit. Hoewel je regelmatig exposeerde en schilderijen verkocht, leefde je in grote armoede en een sociaal isolement, de kleine subsidies ten spijt.

In 1932 keerde je zwaar vereenzaamd en psychisch labiel naar je ouders in Dresden terug. Kort daarna werd je in een psychiatrische inrichting in Arnsdorf opgenomen en kreeg je de diagnose schizofrenie. Tot 1935 was je nog steeds creatief en schilderde je vooral portretten, inclusief veel zelfportretten. In mei 1935 ben je officieel van stijve hark Kurt gescheiden en werd je arbeidsongeschikt wegens ongeneeslijke krankzinnigheid. Nadat je weigerde om gesteriliseerd te worden, mocht je het ziekenhuis niet meer verlaten.

In december 1935 onderging je een gedwongen, chirurgische sterilisatie in het vrouwenziekenhuis in Dresden-Friedrichstadt, op het nazi-terrein van de eugenetica. Na deze hoogst traumatische gebeurtenis en misdaad heb je nooit meer geschilderd. Je schilderwerk werd als Entartete Kunst bestempeld en o.a. uit de Hamburger Kunsthalle en het Altonaer Museum weggehaald en waarschijnlijk vernietigd, net als een groot deel van je schilderijen uit Arnsdorf.

In 1940 werd je gedeporteerd naar de voormalige, psychiatrische instelling in Pirna-Sonnenstein, in het kasteel Sonnenstein in Pirna. Op 31 juli 1940 werd je daar samen met de meeste, andere bewoners vermoord. Dit gebeurde volgens het Aktion T4-programma van de nazi's, wat tussen september 1939 en augustus 1941 gebeurde op bevel van Hitler. De organisator van Aktion T4 was Hitler's lijfarts Karl Brandt, die op 2 juni 1948 is opgehangen. In totaal zijn er op diverse locaties 70.273 mensen vermoord. In kasteel Sonnenstein 13.720 voornamelijk geesteszieke, verstandelijk beperkte en gehandicapte mensen. In de kelder van kasteel Sonnenstein hadden ze een gaskamer en een crematorium in het voormalige mannen sanitair gemaakt. Je bent veertig jaar geworden.

Elfriede Lohse-Wächt Kurt Lohse Conrad Felixmüller

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

5.0 met 2 stemmen 1.641