Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

De geniale uitvinder van die lieve, kabouterachtige Tomte

(voor Jenny Nyström (1854 - 1946))

Je bent geboren op 13 juni 1854 in Kalmar, Zweden.
Je vader was schoolleraar, pianoleraar en zanger van de Kalmar Castle kerk. Op je achtste verhuisde je naar Gothenburg, omdat je vader daar een beter betaalde onderwijsbaan kreeg.
In 1865 ging je naar de kunstacademie Göteborgs Musei-, Rit- och Malarskola. Tijdens jouw studie werd je door Albert Ehrensvärd ontdekt, die jou naar Stockholm liet komen en die jou voorstelde aan belangrijke leden van de Koninklijke Kunstacademie. In 1873 ging je naar de Koninklijke Zweedse Academie van Beeldende Kunsten in Stockholm.

In 1881, aan het einde van je studie, maakte je het portret 'Gustaaf Vasa als kind tegenover koning Hans', waarmee je de door jou fel begeerde koninklijke medaille won. Je kreeg ook 2000 Zweedse kronen, waardoor je in 1882 een tweejarige studie in Parijs begon. In Parijs ontdekte je de florerende markt in ansichtkaarten. Je probeerde de Zweedse uitgeverij Bonnier te overtuigen om ansichtkaarten te produceren, maar dat wilden ze niet.
Het verhaal 'Kleine Vigg's avonturen op kerstavond' van Abraham Viktor Rydberg inspireerde jou tot het maken van tekeningen. Viktor Rydberg zag dit en hij vroeg uitgeverij Bonnier om het uit te geven, wat ze vertikten. In 1871 werd het door SA Hedlung Publishing uitgegeven. Er verschenen in het Zweeds minstens vijftien herdrukken. Het werd ook in het Nederlands uitgebracht.

Door deze tekeningen begon jouw levenslange relatie met de karikatuur Tomte, een soort kabouter of elf. Een tomte of nisse is de ziel van de eerste bewoner van een boerderij. Als de nisse niet goed behandeld wordt, dan vertrekt dit wezen. Je schenkt de nisse voedsel en kleding. De nisse kan van vorm veranderen en het zorgt voor de dieren en het houdt vooral van de paarden. Een bijnaam is Nils of Niels. In 1881 publiceerde Rydberg het gedicht 'Tomten' in het tijdschrift 'Ny Illustrerad Tidning', waarbij jij de illustraties maakte. Het ging over een kerstman, gebaseerd op Sinterklaas. Velen vinden dat Rydberg en jij de grondleggers van de kerstman zijn, in het Zweeds Jultomten genoemd.

Het gebruik om tijdens kerst pap aan de nisse te geven, is een overblijfsel van voorouderverering. Bij het Nederlandse sinterklaasfeest wordt er voedsel (meestal wortels en suikerklontjes) voor het paard van Sinterklaas in de schoenen gestopt. De Nederlandse Zwarte Piet, de Duitse Schimmelreiter of Knecht Ruprecht, de Italiaanse La Befana en de IJslandse Grýla en de Jólasveinar belonen en straffen kinderen. Je koppelde de Kerstman aan de kabouters van de Scandinavische folklore. Je illustraties werden verspreid door de firma Stralin & Persson in Falun, waar je vele jaren voor werkte.

In 1880 ontmoette je jouw latere man Daniel Stoopendahl. Je had een atelier in Hotel Drunkeberg. In 1884 exposeerde je jouw werk in de Parijse Salon, ook met een zelfportret in olieverf. Op 24 mei 1887 trouwde je met Daniel Stoopendahl, een medische student en de broer van drie collega-kunstenaars. Daniel had tuberculose, waardoor hij zijn studie niet kon voltooien en hij nooit een baan kreeg. Jij zorgde voor het inkomen en Daniel deed jouw zakelijke aangelegenheden.
In 1893 werd jullie zoon Curt geboren, die later kunstenaar van ansichtkaarten en posters werd, ongeveer in dezelfde stijl als die van jou. Daniel overleed in 1927.

Jij overleed op 17 januari 1946 in Stockholm. Je werd 91 jaar en je bent begraven op de Noord-Begraafplaats in Stockholm.

Schrijver: Joanan Rutgers, 23 november 2016


Geplaatst in de categorie: idool

4.8 met 4 stemmen 67



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)