Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Het bosrijke Oranjewoud vormde jouw schrijfhumus

(voor Setske de Haan (1889 - 1948))

Je bent geboren op 24 november 1889 in Oranjewoud. Jouw vader Ynze de Haan was een geschiedenisleraar en een schooldirecteur. Jouw moeder was Froukje de Groot. Jij was hun enige kind. Als kind las je veel boeken en schreef je vele schriften vol. Je wilde het liefste zelf een boek uitgeven. Op jouw vijftiende publiceerde je een feuilleton in het Nieuwsblad van Friesland, waarvan de redactie in Heerenveen zat. Vanaf jouw twaalfde ging jij naar de HBS in Heerenveen, grenzend aan Oranjewoud. Op die HBS hing je flink de beest uit. Jouw schoolresultaten waren karig en door een blindedarmontsteking kon je geen eindexamen doen.

In 1908 ging je als au pair naar Coventry, waar je bij een doktersgezin werkte. Zij noemden jou Cissy, omdat ze jouw Friese naam te moeilijk vonden. Je hield het daar een kleine twee maanden vol en je ging naar een kostschool in Bath. Terug in Oranjewoud wist je niet wat je wilde worden. Je was 19 jaar en je werd leerling-journaliste bij de Dragtster Courant, maar je werd al gauw ontslagen, omdat je teveel fantasie had. Rond 1910 ging je in Amsterdam op kamers wonen en behaalde je jouw diploma's stenografie en machineschrijven. Je werd een secretaresse op het handelskantoor Wolff, met een Duitse directeur.

In jouw pension ontmoette je rond 1914 de reserve-tweede luitenant der infanterie Leo Beek, die door de mobilisatie in aktie moest komen. Jij stuurde hem brieven naar zijn kazerne. Die brieven vond hij geweldig en hij stimuleerde jou om verhalen naar tijdschriften te sturen. Vanaf 1915 verschenen jouw eerste verhalen in het weekblad Panorama, onder diverse pseudoniemen. Je bekendste pseudoniem was Cissy van Marxveldt. De achternaam verwijst naar het feit, dat Oranjewoud destijds als een 'rode gemeente' werd beschouwd. In 1916 zijn Leo en jij getrouwd. Je verhuisde naar Hilversum, omdat Leo in Laren was gelegerd.

Eind 1916 werd jullie zoon Ynze Jacob Beek geboren. Na zijn diensttijd werd Leo een bedrijfsleider in een warenhuis. In 1917 verscheen jouw eerste boek 'Game and set!' en in 1918 verscheen 'Het hoogfatsoen van Herr Feuer', over jouw Amsterdamse kantoortijd. Een nieuw jongerentijdschrift vroeg jou om een feuilleton voor hen te schrijven. Je schreef deze verhalen in de vorm van brieven van een HBS-meisje aan haar vriendin en zo ontstond jouw romanfiguur Joop ter Heul. Het tijdschrift strandde al gauw, maar jij ging door met Joop ter Heul, een HBS-meisje uit een chic milieu en zonder zorgen.

In 1919 verscheen 'De HBS-tijd van Joop ter Heul' bij uitgeverij Valkhoff & Co in Amersfoort. Het was direct een bestseller. Vooral de humor werkte aanstekelijk. Het was deels autobiografisch en Joop's nuffige zus Julie had ook kenmerken van jou. Er verschenen al snel nog drie delen, waarin je geïnspireerd was door jouw man en jouw zoon Hans. Je haatte het huishouden, wat je door personeel liet doen. Het geld stroomde binnen en je had meerdere huizen en je verhuisde vrij regelmatig, wat Leo niet op prijs stelde. Je woonde in Bloemendaal, Wijk aan Zee, het Gooi, Amsterdam en vanaf 1944 in Bussum. In 1921 werd jullie tweede zoon Leo geboren.

Op jouw 37-ste kreeg jij een beroerte. Later bleek dit het gevolg van een hersentumor te zijn, waaraan je niet bent geopereerd. In 1927 verscheen de kaskraker 'Een zomerzotheid', wat in 1936 door Hans van Meerten is verfilmd, maar nooit afgemaakt en tenslotte voorgoed verdwenen. Leo de Hartogh speelde een hoofdrol, de vader van Linda van Dyck, de actrice met de altijd jonge, lichtgevende ogen. Tijdens de crisis van de jaren dertig ontving je toch nog zo'n 50.000 gulden per jaar, dankzij de herdrukken en toneelbewerkingen.

In 1944 werd Leo, die verzetsstrijder was, door de nazi's gevangen genomen en in de duinen van Overveen doodgeschoten. Jouw ziel was verwoest en jouw inspiratiepit was gedoofd. Toch wist je in 1946 nog 'Ook zij maakte het mee' te schrijven, een verhaal over een verzetsmeisje. Kort daarna verscheen 'De dochter van Joop ter Heul', maar de glans was verdwenen. Ondanks jouw verdriet en jouw neerwaarts gaande gezondheid, probeerde je toch zo vrolijk mogelijk voor de anderen te zijn. Op 31 oktober 1948 overleed je in Bussum. Je werd 58 jaar en je bent in Zorgvlied begraven.

Schrijver: Joanan Rutgers, 22 februari 2017


Geplaatst in de categorie: idool

4.0 met 1 stemmen 71



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)