Hoe de gezusters Van Vloten de Tachtigers beïnvloedden

(voor Betsy van Vloten (1862 - 1946))

Je bent geboren als Elizabeth op 12 juli 1862 in Deventer. Jouw vader Johannes van Vloten was een wetenschapper en jouw moeder was Elisabeth van Gennep.
Jouw oudere zus Martha was een vertaalster en ze was van 1886 tot 1907 met Frederik van Eeden getrouwd. Met hem kreeg ze twee zonen, Hans en Paul.
Jouw jongere zus Kitty (Katharina) was ook een vertaalster en zij was met Albert Verwey getrouwd, tot groot verdriet van Willem Kloos. Zij kregen 4 dochters en 3 zonen.
Jouw broers waren Willem, Frank, Odo en Gerlof. Frank woonde in het Ronde Huis bij Nunspeet, dat in 1967 helaas is afgebroken. Lodewijk van Deyssel heeft dit huis bezocht en beschreven.

Jouw vader was in Kampen geboren. Hij overleed in 1883 in Haarlem. Hij was de herontdekker van Spinoza's werk en een grondlegger van het moderne humanisme. Hij verzette zich luidruchtig tegen alle schijn en huichelarij, ook op het gebied van de theologie. Zijn vader en opa waren dominee. Hij was aanvankelijk bevriend met Multatuli, die hij later fel bevocht.

In 1868 verhuisden jullie naar Bloemendaal, omdat jullie vader als hoogleraar Nederlandse taal- en letterkunde aan het Atheneum Illustre ontslagen was, vanwege zijn non-conformistische en activistische opvattingen. Je groeide op in Bloemendaal en net als jouw zussen ging je naar de eerste middelbare meisjesschool in Haarlem, in 1867 opgericht. Jullie leerden autonoom te denken en jullie deden aan muziek, cultuur en filosofie. Er kwamen geregeld schrijvers en dichters op bezoek.

In 1876 lieten jouw ouders door de architect Pierre Cuypers een huis bouwen aan het Florapark te Haarlem. In 1878 en 1881 gingen jullie op reis naar Scandinavië. In 1881 was je klaar met de meisjesschool en ging je naar Londen, waar je lerares in een pensionaat was. Frederik van Eeden, de schrijver Arnold Aletrino en Albert Verwey bezochten jouw ouderlijk huis.

Martha, Kitty en jij behoorden tot het 'clubzusterschap' met de Tachtigers. Rachel Mendes da Costa behoorde daar ook bij. Deze term is door de prozaïst/criticus Frans Erens bedacht. Hij doelde hiermee op jullie zelfde interesse voor de kunstenaars rondom het literaire tijdschrift 'De Nieuwe Gids', waardoor jullie levenslang met elkaar verbonden bleven. Ik geloof dat Frans overdreef, want door jouw bloedband was je al sterk met jouw zussen verbonden. Even Rachel daar buiten gelaten.

In de zomer van 1890 kreeg je een liefdesrelatie met de kunstschilder Willem Witsen. Op 4 mei 1893 ben je met Willem getrouwd. De getuigen waren Hein Boeken en Jacobus van Looy. Daarna woonden jullie in Villa 'De Zonneberg' in Ede. Er was weinig geld. Jullie kregen drie kinderen; Willem, Erik en Odo. Willem Kloos en Hein Boeken logeerden geregeld bij jullie. Willem Kloos was heel lief voor jullie kinderen, heel zorgzaam. Hij herkende de enorme kwetsbaarheid van het kind in hemzelf in hen.
In 1902 zijn Willem en jij gescheiden en verhuisde je met jouw kinderen naar een romantisch huis in Ieper. Willem gaf jou jaarlijks 4000 gulden.

In 1904 ging je naar Aerdenhout, waar je een door Willem Bauer gebouwd huis betrok, genaamd 'Gimlihuize', een 'tegen het vuur beschermde plaats'. Van 1907 tot 1909 was je met de etnomusicoloog Johann Sebastian Brandts Buys getrouwd. In 1918 verhuurde je Gimlihuize en ging je weer in Haarlem wonen. Daar was je bekend door jouw excentrieke gedrag. Ook door Odo, die men een 'aristocratische clochard' noemde en die bij jou bleef wonen.

Op 21 februari 1946 ben je in Haarlem overleden. Je werd 83 jaar.