WOORDENSCHAT
In de stationshal van Breda klinkt muziek. Piano en dwarsfluit. Het is eerste kerstdag. De melodie komt me bekend voor. Ik neurie mee. Dan wellen uit mijn geheugen wat woorden op:’Z’offerden ootmoediglijk mirr’ wierook ende goud, ‘tere van dat kinde dat alle ding behoudt, kyrielys.’
Verder kom ik niet. Wat een prachtig woord ‘ootmoediglijk’.
Vast iets in de zin van deemoedig, nederig. Zo jammer vond een vriendin het laatst dat de taal zo verandert. Dat levende talen altijd aan verandering onderhevig zijn, al eeuwen lang, daaraan moest ik haar even herinneren.
Haar zat vooral de straattaal dwars. Hopelijk troostte het haar, dat straattaal maar een jongerentaal is van een subcultuur en dat deze soort taal op een gegeven moment een dode taal zal zijn. Thuis haal ik het deel van de tekst van het gespeelde liedje er eens bij. Ach ja, hoe kon ik de titel kwijt zijn: ‘Nu sijt wellecome’ en dan ‘Jesu lieve Heer, Gij komt van al zo hooghe van al zo veer.’
Het past prachtig bij het in een lichtstad veranderde Breda. Net als in Parijs hangen er ontelbare slotjes met namen aan de brug waar vanaf ik wat foto’s neem.
‘Nu sijt wellecome van de hooghe hemel neer, hier al op dit aardrijk, zijt gij gezien nooit meer.’
Dat is een zin die me fascineert, dat ‘zijt Gij gezien nooit meer.’
Het komt er een beetje bot uit. Het is alsof de schrijver zeggen wil, nou nooit meer iets gezien van die Jezus, het is alsof hij twijfelt aan het waarheidsgehalte van de verhalen over deze leermeester.
Altijd al een vreemde zin gevonden, ook toen ik erg jong was. Maar wellicht betekent het gewoonweg dat Hij sinds Hij negenendertig dagen na zijn opstanding uit de dood ook fysiek ten Hemel voer niet meer lijfelijk is gesignaleerd!
Uit de protestante versie is het katholieke couplet van de hoge rein geachte maged geschrapt.
‘D heilige drie koon’gen werden in de protestantse versie weer Wijzen uit het Oosten.’
Het woord ‘leisen’wat je tegenkomt in een Middeleeuwse versie van het lied betekent beurtzang en een beurtzang is weer een kerklied dat afwisselend wordt gezongen door twee koren of een voorganger en een koor of een voorganger met de gemeente. (kerkgangers) Ook heeft het een terugkerend refrein.
Christe Kyri'eleison, laat ons zingen blij,
Daarmed' ook onze leisen beginnen vrij!
Jesus is geboren in de heilige Kerstnacht;
Van een maged reine die hoog moet zijn geacht;
Kyrieleis.
Een eenvoudig voorbeeld is het door Michel van der Plas en Wim ter Burg gemaakte ‘wereldberoemde’ kinderliedje ‘Nu gaan de bloemen nog dood’ dat in menig kinderzieltje dat vroeger de zondagschool bezocht staat gegrift:
Refrein:
Stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw, de hemel en de aarde.
Stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw, de hemel en de aarde.
Nu gaan de bloemen nog dood, nu gaat de zon nog onder.
En geen mens kan zonder water en zonder brood.
Nu ben je soms nog alleen. Nu moet je soms nog huilen.
En als je weg wilt schuilen kun je haast nergens heen.
Refrein: Stil maar, wacht maar, ....
Daar is geen zon en geen maan. Daar zal God ons verlichten.
Daar zullen alle gezichten vol van zijn heerlijkheid staan.
Refrein: Stil maar, wacht maar, ...
Daar is geen dorst of verdriet. Daar zal God ons omgeven.
Daar is gelukkig leven en het eindigt niet.
Refrein: Stil maar, wacht maar, ....
Zing voor de eeuwige dag. Zing voor zijn komst en zeg Amen.
Zing voor de Heer die ons samen daar al van eeuwigheid zag.
Refrein: Stil maar, wacht maar, ...
Een kind kan ervan in tranen raken.
Is het kind eenmaal volwassen, dan blijkt hoe diep zijn religieuze opvoeding in hem zit verankerd en niet alleen in negatieve, maar ook en zeer zeker in positieve zin.
Op de site FOK.nl, staat dat in 2003 de Bijbel is herschreven in Australisch Engels, waardoor je zinnen krijgt als: Three eggheads from the East (de drie Wijzen uit het Oosten) die tegen Herodus zeggen: ‘We saw his star out east, and we've come to say G'day to Your Majesty.’ Dit met als doel de Bijbel toegankelijk te maken voor iedereen.
Ook vertelt op het internet Ark Mission een straatbijbel te hebben gemaakt in samenwerking met Youth for Christ en het NBG de Straatbijbel. In 2011 verscheen het eerste deel; De Torrie van Mattie. Het beleefde al vele herdrukken. In 2012 verscheen Genesis en recentelijk David, Greatest hits and misses. Om van ondernemingszin en missie te spreken en van golflengtes, van spreek en schrijf- en persoonlijke en begrijpelijke of gebarentaal. Ja, taal, dat wonderlijke middel om gevoelens en gedachten kenbaar te maken en hoe helpt het als je beschikt over een flinke woordvoorraad.
Geplaatst in de categorie: maatschappij
Wat betreft 'hier al IN dit aardrijk zijt gij gezien nooit meer', dat zou wat mij betreft kunnen betekenen: er is na JC nooit meer iemand geweest van zijn kaliber. Maar ook: hij, of iemand als hij, zal het wel uit zijn/haar hoofd laten om wederom een bezoekje te brengen aan de huidige, nog verder gedegenereerde en nog gewelddadiger wereld.