Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen over idool

Dankzij jouw moed redde je talloze levens

(voor Tina Strobos (1920 - 2012))

Je bent geboren als Tineke Buchter op 19 mei 1920 in Amsterdam. Jouw moeder was Marie Schotte en jouw vader was Alphonse Buchter. Jouw familie was socialistisch en atheïstisch. In de Eerste Wereldoorlog hebben jouw ouders Belgen opgevangen, die aan de Duitse bezetters wisten te ontkomen, ondanks het grote hekwerk tussen België en Nederland. Je wist dus dat je een mens in nood en op de vlucht, hulp moet bieden. Lang voor de Tweede Wereldoorlog zijn jouw ouders gescheiden en je kwam bij jouw moeder te wonen. Je studeerde medicijnen.

Als studente verborg je samen met jouw moeder in de loop van de tijd ruim honderd onderduikers, waaronder de belangrijke socialist Henri Polak (1868 - 1943), een vooraanstaande vakbondsbestuurder. Henri werd al snel bij jouw oma Marie Schotte-Abrahams verstopt, wat veiliger was. Zij woonde op zichzelf en zij bleef uit handen van de nazi's. Na de Duitse bezetting begon je direct samen met jouw moeder mensen te helpen, ook al wisten jullie dat dit jullie de kop kon kosten. Jullie wisten onderduikadressen te vinden en het tijdelijk onderbrengen van mensen in jullie eigen huis te realiseren. Verder vervoerden jullie gestolen wapens en radiozenders. En jullie vervalsten persoonsbewijzen, die jullie vervolgens doodleuk afleverden. Je keek hoe het ging met de onderduikers en je bemiddelde voor hen. Je werd voor deze activiteiten drie keer gearresteerd en jouw moeder twee keer. Na mishandelingen wisten jullie de nazi's via vlotte babbels van hun ongelijk te overtuigen.

Je was verloofd met de natuurkundige/wetenschapshistoricus Abraham Pais, die moest onderduiken. Die verloving werd al snel verbroken, mede doordat zijn ouders jouw niet-Joods-zijn afkeurden en hij nog een andere geliefde had. Abraham had contact met de Deense grondlegger van de atoomfysica Niels Bohr, die graag wilde dat hij zijn assistent werd. Bohr was bevriend met Werner Heisenberg, die het Duitse atoomprogramma leidde, maar hij weigerde met Heisenberg mee te werken. Jij ging naar een hoge, Duitse officier, een vriend van Goering. Je liet hem een brief van Bohr aan Heisenberg lezen, waardoor hij Goering meteen inlichtte. Goering snapte dat Bohr niet voor de nazi's wilde werken en dat Heisenberg geen atoombom kon maken. Heisenberg had hem twee jaar voor de gek gehouden. Jij hebt waarschijnlijk ook het bed met Duitse officieren gedeeld om belangrijke informatie aan hen te ontfutselen en om hen te misleiden.

Op 30 april 1947 trouwde je in Amsterdam met de neuroloog Robert Strobos. Jullie kregen twee zoons, Semon en Jur, en jullie dochter Carolyn. In 1951 emigreerden jullie naar Amerika. In 1964 zijn Robert en jij gescheiden. In jouw huis aan de Nieuwezijds Voorburgwal 282 verborg je ook de verzetsstrijder Johan Brouwer en de kunstschilder Martin Monnickendam (1874 - 1943). Martin's Joodse ouders waren Nathan Meijer Monnickendam en Roosje Rippe. Hij was een leerling van de tekenschool Felix Meritis aan de Keizersgracht 324. Hij trouwde met Alice Mouzin, met wie hij twee kinderen kreeg, Monarosa en Ruth. Alice overleed op 27 januari 1950 in Nunspeet. Martin overleed op 4 januari 1943 door een longontsteking, vlak voordat hij naar een concentratiekamp zou worden gebracht. Martin heeft in 1943 een portret van jou geschilderd, zijn laatste schilderij.

Alle onderduikers verbleven korte tijd in jouw huis en er waren maximaal vijf tegelijkertijd aanwezig. De onderduikers verbleven op de opperste vloeren en op de zolder, waar zich ook een geheim schuilhok voor 2 à 3 mensen bevond. Alle onderduikers bij jou bleven tijdens het verblijf bij jou uit handen van de Duitsers. Daarna werden sommigen toch nog opgepakt. Als verzetslid vervoerde je radio's en vervalste je persoonsbewijzen en voedselbonnen. Je regelde onderduikadressen en je verborg van de Wehrmacht gestolen wapens in jouw huis. In jouw huis kwamen studenten, die weigerden een loyaliteitsverklaring aan Hitler te tekenen, bijeen voor studie. Je had een bevriende informant bij de SD, die waarschuwde bij aanstaande invallen.

De verzetsstrijder Johan Brouwer dook ook bij jullie onder en hij vroeg jou om met zijn verzetsgroep van pakweg tien mensen mee te doen. Na een korte ruzie bleef je voor hen werken. De Gestapo kwam jullie huis acht keer doorzoeken, waardoor jullie de Joodse onderduikers niet te lang lieten blijven. Een uitzondering was Hans de Jong, die een jaar bleef. Jij wist de Gestapo met jouw vloeiende Duits mild te stemmen. In 1944 is Hans alsnog doodgeschoten.

In 1967 hertrouwde je met de econoom Walter Chudson. In jouw Amsterdamse huis is later het Betty Asfalt Theatercomplex gevestigd, wat door Paul Haenen en Dammie van Geest extra beroemd is gemaakt. Paul en Dammie kochten het monumentale pand uit circa 1725 in 1989. De Amsterdamse burgemeester Hendrik Bicker heeft er ook gewoond. In 1989 ontvingen jouw moeder en jij de Righteous Among the Nations Award van Jad Wasjem. Op 27 februari 2012 ben je in Rye, in de staat New York, door teruggekeerde borstkanker overleden. Je werd 91 jaar en je was omringd door jouw drie kinderen.

Schrijver: Joanan Rutgers, 22 februari 2018


Geplaatst in de categorie: idool

4.5 met 2 stemmen 121



Er zijn 2 reacties op deze inzending:

Naam:
Joanan Rutgers
Datum:
22 februari 2018
Toch heb ik gepoogd het zoveel mogelijk chronologisch in elkaar te zetten. Dat was in dit geval een harde dobber, maar hé, in veel herinneringen is het echte leven ook niet chronologisch en vaak een blijvende puzzel. Bovendien hou ik er niet van om hapklare brokken te presenteren, de lezer mag wat mij betreft ook wel wat moeite doen om een totaalbeeld te creëren. Dat heet de lezer prikkelen, stimuleren en aan het werk zetten. Verder werk ik graag met flash-backs, vooruitblikken en een totaaloverzicht. Er moet wat te raden overblijven. Of zie het als een knutselpakket. Ik ben er niet om alles maar als een soort doorgeefluik voorgekauwd eten aan te geven. Bij mij mag de lezer deels ook zelf zijn/haar kauwvermogen uitvoeren. En bedankt voor je bedankje.
Naam:
Datum:
22 februari 2018
Indrukwekkend levensverhaal, dank voor plaatsen. (Jammer dat het verslag een beetje chronologisch heen en weer springt)

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)