Inloggen
voeg je dagcolumn toe

Dagcolumn over moraal

Havel

Ooit had ik de gedachte dat elk mens beschikte over één menskracht. Die menskracht kunnen ze inzetten om zelf dingen tot stand te brengen en tegelijk een deel af geven aan een regering door bijvoorbeeld de wetten van het land te gehoorzamen en belasting te betalen. Sommigen geven meer menskracht aan de staat dan anderen, zoals een soldaat die zijn leven geeft tijdens een oorlog meer doet dan een kind dat schuilt voor de bommen van diezelfde oorlog.

De conclusie uit deze manier van kijken is dat ook dictators steunen op de menskracht van de inwoners van het land. Het verklaart tegelijk waarom dictators minder succesvol zijn, want de mensen in een dictatuur zijn gemiddeld genomen minder enthousiast over de regering dan de mensen in een democratie. Rutte roept natuurlijk veel weerstand bij velen op, maar de meesten daarvan respecteren Rutte in naam van de democratie. Putin roept ook weerstand op, maar niemand durft het te zeggen, maar de meesten daarvan ontduiken belasting of worden apathisch als de overheid iets van ze vraagt. Bij Rutte gaat men grif demonstreren, maar bij Putin leert men dat snel af. Het risico op gevangenisstraf is veel te hoog.

Dat laat duidelijk zien dat het afgeven van een deel van die ene menskracht niet altijd even vrijwillig gaat. In een democratie hoort dat wel zo te gaan, hoewel ook daar dwang voorkomt, en in een dictatuur is het verplicht hoewel je ook vrijwillig je bijdrage mag leveren.

Maar wie weet precies in hoeverre ons gedrag valt onder vrijwillig meewerken aan de wensen van de overheid en onder dwang meewerken aan de overheid? We vinden dat belasting betalen hoort en werken er aan mee, maar we weten ook dat belastingontduiking strafbaar is, dus werken we er aan mee. Welk van de twee weegt zwaarder? Weet u welk van de twee zwaarder weegt? Veel mensen die geld en tijd genoeg hebben, proberen het betalen van belasting te ontwijken. Blijkbaar vinden ze dat dit mag, want ik heb niet de indruk dat ze zich schuldig voelen tegenover mensen die armer zijn, toevallig minder kennis hebben en geen tijd hebben. Dat zijn wel de mensen die ze geld afhandig maken, maar daar denken de belastingontwijkers nooit aan, is mijn indruk.

Wat ook zo is, is dat niet iedere menskracht even groot is. Je ziet dat in menig huwelijk, in Nederland rond de miljoen heb ik begrepen, waar de een de ander slaat en onderdrukt. De onderdrukte doet dat niet vrijwillig, maar kan zijn of haar krachten niet voldoende inzetten om te voorkomen dat het agressieve gedrag van de ander blijft. Die kracht is vaak gewoon fysiek, spierkracht, zeg maar, maar soms ook is het psychisch. Dan kan zomaar de zwakste van de twee al slaand de ander alle hoeken van het huis laten zien. De één beschikt bijvoorbeeld over 0,9 menskracht en de ander over 1,1.

En dat geldt dus ook voor mensen in hun conflicten met de staat. De één durft meer en bluft zich een weg de hiërarchie in en de ander maakt geen enkele kans en wordt na het eerste het beste conflict gedegradeerd tot gewillig slachtoffer.

Maar wat altijd kan is dat iemand 'nee' zegt. Principieel nee zeggen verzwakt de staat ook met één menskracht. Je gaat er zelf aan onderdoor, maar je hebt ondertussen wel de strijd gewonnen die je wilt. Jouw menskracht zal niet door de staat worden gebruikt. Je geeft hem niet af. Ze mogen je de doodstraf geven of levenslange gevangenisstraf, jij blijft onafhankelijk.

Veel mensen noemen dit dom. Maar zelfs dat valt te bezien. Vaclav Havel is er president mee geworden. Eerst president van Tsjechoslowakije en daarna van Tsjechië.

Schrijver: Jan R. Lønsing, 24 november 2022


Geplaatst in de categorie: moraal

4.3 met 3 stemmen 175



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)