Geboren tijdens het schaatsen
Oud-topschaatser nu NOS-commentator Herbert Dijkstra zegt het: de wereld van marathonschaatsers is er één van grote verhalen. Rekenen we ons, krabbelaars en gewone schaatsers mee, ook. Voor mijn part Herbert, van kleine verhalen.
Is het dicht gevroren dan delen we plotsklaps op voet van gelijkheid een nieuwe publieke ruimte. Helemaal van ons. Alle onderscheid valt weg, of we nu we beschermd natuurgebied inglijden, of ons aan oevers bij kastelen neervlijen.
In oude tijden, de jaren vijftig, kon je elk jaar schaatsen. Door het ijs zakken, in wakken en scheuren rijden, hard vallen en botsen, het overkwam ons allemaal. Mark Prager Lindo, beter bekend als Den Ouden Heer Smits, schreef in 1852 al dat hij schaatsers op ijs ‘heen- en weer zag vliegen, - en als men zoo iemand in de volle vaart ziet, is men blijde, om zijnentwil, dat de aarde rond is, en hij niet aan een hoek kan komen en plotseling er over heenschieten.’
Hijzelf liet zich in een slee trekken. Voor hogere standen betere tijden!
Wij hadden jaren vijftig 20e eeuw de sloot naast huis en stapten daar op. Schaatsen bonden we onder op het wastrappetje, een luxe in de rabarber. Op ons vierde jaar werden we achter de keukenstoel gezet. Om er niet meer vanaf te willen. Een droom, de hele dag op het ijs, nu nog. De dag dat ik voor het eerst op ijzers zelf de hele sloot lang overeind bleef staat in mijn hoofd gegrift.
Schaatsen ijkpunt naar volwassenheid. Jongetjes waren we en we keken vol ontzag naar de groten. Wat een snelheid, niet om bij te houden. Met machtige slagen hielden ze afstand. We wisten precies welke buren stilisten, tuimelaars en echte kanonnen waren. De KeesBroekmannen die we nabootsten.
Kunstschaatsen ging door voor slappe soep. Hoewel onze eigen ouders het soms ook deden, hand in hand zwieren over de baan. Onze pa zei altijd dat hij de walsjes erbij dacht. Mocht, getrouwd met kinderen telde niet meer mee.
Wij jongens zagen tegen vaders op. Dat hoorde ook. Hij had meerdere malen in één dag op en neer naar Gouda geschaatst.
In zijn goeie tijd. Eénmaal was hij uit het Goudse half bevroren thuis gekomen. Wisten we van anderen. Hij was geen prater, allergisch voor grootspraak. Ging hij er nog voor, hij reed ze er allemaal vanaf. Gewoonste zaak van de wereld.
De schaatser werd pas als volgroeid erkend als hij met bewijs terugkwam uit Gouda: de pijp en als het effen kon voor moeders Goudse kaas en kaarsjes. Ik bezocht er in 2005 de laatste pijpenmaker, Adrie Moerings. Inmiddels gestopt. In zijn werkplaats hingen foto’s van sportfietsers. Naar hij zei de kinderen van de kinderen. Met hem hield de stiel op.
Nog gaan Westlanders voor moppen naar Vlaardingen. Bakker Hazenberg bakt ze daar op eeuwenoud geheim recept. Alleen in ijstijd, je moet ervoor het Vlaarse land op. Naar de Hoogstraat. In mijn tijd draaide de bakker aan de vaart zijn achterkant nog naar het ijs.
Ik reed hem op mijn tiende voor het eerst. Dat vroeg je niet, je deed het. En eenmaal thuis diezelfde dag nog eens. Uit Monster maar zonder moppen terug, zakgeld bestond nog niet. Schaatsen was vrijheid, je schaatste gewoon een eind weg. En kwam overal. Vraag me niet naar namen onderweg. Gantel Zweth en Schie weet ik. Binnendoor. Misschien iets van 25 kilometer.
Nieuwjaar vertelde mijn zusje dat zij tien minuten geboren was voordat ik terugkwam van Vlaardingen. Ma meldde dat er altijd in één adem bij. Ik wist het niet meer. Moet een goed jaar geweest zijn: 7 maart.
De vorst was dan meestal over. Schaatsen niet voor degenen die wisten van de Bank in ’s Gravenzande: het oude duingebied. Een speling van de natuur, je kon er schaatsen tot in de meimaand Mei.
En ja, we kunnen er niet omheen: toen de Bank de Bank nog was.
Geplaatst in de categorie: geboorte
schaatsverhalen
1.469
Geef je reactie op deze inzending:
Bedankt!