Inloggen
voeg je dagcolumn toe

Dagcolumn

Hou onze Pieter in ere

Zijn familie timmerde al in de 14e eeuw aan de weg en viel meteen op door haar ingetogenheid en ernst. Waarna ze onder “De Heeren van Alkmaer” al voorkomen bij de schepenen en thesauriers, nog vóór de tachtigjarige oorlog.

In Monnickendam, in 1572 tot Lutherdam gedoopt, waren ze een eeuw later Procureur en Burgemeester. Claes Laeckeman had daar een buur, H.J. Kringer, een schepen, met wie hij de roomsen van huis uit in de gaten hield. Kringer doopte zijn huis in 1655 “de Papen bril” om het puike uitzicht op schuilkerk “de Ketel inde Voorpoij”. In het steegje tussen beide heren in.

Het Memoriaelbouck van Haarlem noemt Willem Lakeman woonachtig in de Baertel Jorisstraet.. In december 1572 bereidde deze in gezinsverband ‘roockvleijs ende speck’. Tot zijn schrik wordt er geschoten ‘ende die groote cloot vil thusschen vier cleijne kinderen in’. Waarbij ‘niemant beschadicht.’
Een geluk bij een ongeluk want spek en rookvlees konden bij het afval.
In Haarlem kwamen we nog Cornelia tegen die met ene Nico Gael trouwt, een voorloper van Louis van Gaal volgens erkende bronnen. Uit stedelijke archieven blijken tevens jongere familieleden in kleine dorpen op het Westfriese platteland volgens plan te zijn uitgezet. Een vroege vorm van slim gezinsbeleid: de oudsten bleven voor de ambten en de bruidsschatten voor goede partijen. Geen gedonder in die glazen.

Opvallend in retro is hun plichtsgevoel, geloofstrouw, zorg over de medemens en toetsingsbehoeften van het alledaagse aan hogere principes. Dit zou ze kenmerken tot op de modernste tijden.
Echt hoog notabel werden ze in Enkhuizen. Frederik liet daar als bewindhebber van de VOC-Kamer een fluit bouwen. Bij tewaterlating in 1718 ‘de Lakenman’ geheten. Wellicht vanwege het droeve overlijden van de geliefde neef Siewerd eerder dat jaar. Triest genoeg verging die fluit al 15/06/1722 op Kaap de Goede Hoop.

De familie werd in 1744 opnieuw zwaar beproefd. Neef Pieter kapitein op de Hofvliet verging met man en muis. Na negen geslaagde wereldreizen!
Een andere neef, Balthasar, maakte het daarentegen als uitgever helemaal in Amsterdam. Er zijn aanwijzingen dat hij systeem bracht in de interne archivering. De familie laat tot op de dag van vandaag zo min mogelijk naar buiten lekken. En is daarmee de enige Hollandse regentenfamilie zonder stamboom. Die houden ze voor zichzelf! Een proeve van zelfrespect en bescheidenheid.

Voornoemde Frederik, vele malen burgemeester, liet vanaf 1724 zijn menselijke kant zien. Zijn gabuleurs, in- en uitlaadrapporteurs, wezen hem op een godvergeten slaaf. Cupido van Bougis, geboren te Celebes en in Zuid-Afrika door de blinde timmerman Jan Gieterman geworven. Voor de voortgang. Helaas was zijn baas op terugreis gestorven en hij stond moederziel alleen.
Frederik had pas het in die tijd bejubelde ‘Oud en Nieuw Oost Indiën’ van predikant Francois Valentijn (Dordrecht, 1666) gelezen en stond daardoor speciaal open voor goede daden. Hij wist Cupido om te dopen tot ‘Cornelis Valentijn, bejaerde (lees volwassen) gewesene slaef.’ Van die gelegenheid stamt de familie Valentijn. Een nazaat die zijn teint wilde ophelderen heeft dit onlangs sluitend aan het licht gebracht.

Wander Lakeman, commissionair, kreeg in 1885 het beheer over het gigantische vermogen van de Fam. Snouck van Loosen. Een bevriende familie die toen uitstierf. Dat moest testamentair ‘tot heil van de Enkhuizer stadgenoten.’ Wander, opa van de Pieter van nu, kweet zich daar uitmuntend van, hij bouwde het ziekenhuis en deed vele goede werken.
En omdat het zoveel geld was richtte hij ook een bank op om het beter te bewaren. Dat werd de de Weduwe S.Lakenman&Zoons Bank. Ook opdat met een eigen bank Enkhuizens industrialisatie ruim baan kreeg. Tot voorspoed van de gemeenschap maar het fonds raakte op. Plus dat in 1936 de crisis doordrong. Enkhuizen kreeg toen dramatisch zijn eigen krach. Alleen de papierfabriek overleefde van de bedrijvigheid. De familie Lakeman bankeigenaar werd beschimpt – alsof zij de crisis had ingebracht. Een tijd van inkeer en stilte volgde.

In 1967 doorbroken door de jongste telg Pieter Lakeman, 25 jaar oud en student econom(etr)ie in Amsterdam. Recent door een speling van het lot bij velen bekend.
Men kon er in de jaren zestig op wachten, bij zo’n traditie- en inhoudrijke familie. Zoveel sijpelt immers door in de opvoeding uit een diep doorleefd en zelf vastgelegd verleden. Hij spande een proces aan tegen de linkse studenten. Die hadden het algemene studentenorgaan ASVA naar zijn idee van de statuten vervreemd door het te richten op de wereldrevolutie. Juist meneertje helemaal juist!

Voor die tijd toch ongekend moedig, links en jong leken wel identiek. Tot dan bedeesde rechtse studenten trachtten zich rond hem te formeren tot tegenmacht. Dat was echter aan Pieter niet besteed – zijn inborst was 'vertrouw op jezelf'. Hij wilde feiten bloot leggen en daarna verkeerde voorstellingen van zaken. Waardoor mensen verdoezelen dat ze de regels ontduiken.
Onder studenten economie bleek hij al in 1968 hevig omstreden. Ze weken uiteen als hij er aan kwam onder fluistercampagnes. Nog steeds is dat zo. Hij zou '’t vak’ te schande maken. Bang zijn ze. Steen in de poldervijver der economen.

Er moest wel brood op de plank dus hij richtte ‘SOBI’ op. Voor adviezen, ook – heel sociaal – voor OR’s. Hoewel zijn insteek hetzelfde bleef: die van de eenzame onderzoeker en bevrager.
Hij stelde de verantwoordelijken verantwoordelijk. In ons land volstrekt niet gebruikelijk. De grote jongens zouden zich gerespecteerd, vereerd moeten voelen. Hij is gewoon ook niet aardig, waarom zou hij? Dat komt - zeggen ze dan - bot over. Terwijl de man er niet aan wil, hij wil het eerlijk houden. Geen borrels, koetjes en kalfjes. Paaisignalen om ‘te communiceren’ gaan aan hem voorbij. Niks ingepakt worden. Hij stelt zijn vragen en wil antwoorden. Onwrikbaar die man, hij komt met de feiten op een rijtje. Zijn motto “Het kan nooit genoeg over mensen gaan.” Zo sprak hij de AH-bonzen zelf direct aan. Ongehoord!

Deze man gaat nu overal de vakboeken in. In zijn eentje, afgewezen door vele vakgenoten, gehaat en gevreesd door directies, onbekend bij het grote publiek wist hij in één oproep de rekeninghouders tot de run te bewegen. Naar hij zegt voor honderdduizend gedupeerden. Een laatste redmiddel namens zijn Stichting Hypotheekleed. Omdat alle anderen niet deden en doen waar ze voor aangesteld zijn.

‘Is het dan ook volkomen logisch dat juist hij van velen de schuld krijgt van het debacle’ – zoals Max Pam denkt omdat juist Lakeman als enige consequent de waarheid heeft gesproken?

Wat mij het extra moeilijk maakt echt voor het personeel te kiezen is Dirk Scheringa. Van altijd ik en mijn nu naar wij en ons. Hij geloofde het zelf niet, kon het eerst nauwelijks uit zijn strot krijgen.
En dat die man maar bleef lenen uit ‘zijn’ werkkapitaal voor ‘zijn privé’ en dat in tientallen miljoenen.

Lakeman blijft een geval apart. We hoeven zijn conclusies niet te delen maar zijn feiten en argumenten zijn wel hoogst serieus te nemen. Ik zie hem al wil hij dat niet horen als een der laatste zestiger jaren rebellen. Misschien is hij van al die gasten het minst idool en het meest Nieuwsgierig Aagje. Typisch Enkhuizen dan ook wel weer, 17e eeuw.

Schrijver: Jos Zuijderwijk, 17 oktober 2009


Geplaatst in de categorie: valentijn

3.4 met 13 stemmen 589



Er zijn 2 reacties op deze inzending:

Naam:
J. de Vries
Datum:
18 november 2009
ter info:
Pieter Lakeman is volgens het Streekarchief in Hoorn geen rechtstreekse afstammeling van de Lakemannen uit Enkhuizen
Naam:
oguh
Datum:
17 oktober 2009
ter info : in Tilburg heeft er ooit een "Bank Van Mierlo" bestaan. Waar is die gebleven?????
P. Lakeman, recht voor de vuist. Minister Bos gevloerd nog voor ie wakker werd.

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)