Inloggen
voeg je dagcolumn toe

Dagcolumn

Een zon in de hel

Vandaag heb ik ‘de prins’ van Machiavelli gelezen. Het is een van de eerste boeken die door de katholieke kerk werd veroordeeld. Het wordt tot op de dag van vandaag beschouwd als een immoreel boek. Een boek waarin alles staat in het teken van veroveren en behouden van macht. Het gaat over lijken. De prins moet er niet voor terugdeinzen zijn bondgenoten te verraden en niet aarzelen zijn beste en trouwste medewerkers te doden als dat nodig is voor het behoud van de macht.

Dus ik dacht: dit wil ik wel eens lezen.

En dan blijkt het toch wel een ander boek. Het is een sollicitatiebrief aan een Lorenzo di Piero di Medici, een prins die hem gemarteld heeft, maar die weer aan de macht is in Florence. Machiavelli wil in dienst en wil zijn adviseur zijn. Hij belooft Lorenzo, dat hij met wijs beleid (en adviezen van Machiavelli) in staat kan zijn om Italië onder zijn heerschappij te brengen.

Behalve een sollicitatiebrief is het een zwaar pragmatische brief. Het doel is weliswaar de macht te veroveren en te houden, maar dat is, schrijft Machiavelli, niet alleen prettig voor de prins, maar ook voor het volk, want alleen dan is het gevrijwaard van oorlog en onderdrukking. Deze redenering is overigens redelijk verborgen en speelt nergens een hoofdrol. Wat Machiavelli wel scherp duidelijk maakt is dat de prins zijn macht moet baseren op zijn burgers. Net als de Duitsers, en niet op gehuurde troepen, want die zijn laf en verraderlijk. De basis van de macht van de prins is zijn volk.

Het blijft een bloeddorstig boek. En een schokkend boek. Het schokkende is dat er geen emotie aan te pas komt. Machiavelli, zo vermoed ik, moet een intelligente autist geweest zijn. Hij heeft zijn doelen helder en laat zich niet afleiden door details. Details als medemenselijkheid. Details als gevoel. Details als verdriet. Je kunt, zo stelt hij, beter iemand vermoorden dan iemand zijn bezit afnemen, want de zoon zal de dood eerder vergeten dan de bezittingen die hij niet erft.

Ik las het boek, terwijl ik een ander boek las. Een boek van Bo Rothstein (social traps and the problem of trust) over vertrouwen en hoe je daarop een samenleving kunt baseren. Een totaal ander boek. Ik kan aanraden het simultaan te lezen. Juist tegen de zwarte wereld van verraad, strategische vernedering en noodzakelijke moord, schitteren de kleuren van de Zweedse welvaartsstaat helder als een zon in de hel.

Schrijver: Jan R. Lunsing, 25 maart 2010


Geplaatst in de categorie: maatschappij

1.5 met 6 stemmen 279



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)