Inloggen
voeg je dagcolumn toe

Dagcolumn

Wat doet 'n diploma ertoe?

Politicus is het enige beroep waar je geen papieren voor nodig hebt. Wij allen kunnen ongeacht opleiding wethouder Kamerlid of gedeputeerde worden. Wat let, zou je zeggen om dat, zoals ooit in Athene in de praktijk te brengen. Toch blijken de lager en middelbaar opgeleiden ver teruggedrongen. Plato zou applaudisseren: de besten door competentie delen onderling de macht. Hij bekritiseerde de Atheense democratie in Politeia omdat de ‘kennende klasse’ het alleen voor het zeggen moest hebben.

Bestuurskundige Mark Bovens schreef er onlangs een boek over, samen met politicologe Anchit Wille: ‘Diplomademocratie – over de spanning tussen democratie en diploma’, Uitgeverij Bert Bakker. Meritocratie: geen erfelijke machtscompetentie zoals bij Plato, maar bekwaamheden herkenbaar aan diploma en cv. .
Hij kwam erover spreken bij OBA live, radiotalkshow elke avond tussen 19.00 en 20.00 uur op Radio 5. Ik was in de buurt en zat erbij. Vrijdagavond 18/02/2011.
Bovens bracht me enige hoopgevende verduidelijking.

Er is nog maar één laaggeschoold Kamerlid, met ULO. We zitten daarmee op het niveau van 1881. Met nog censuskiesrecht, de man moest vermogend genoeg zijn om belasting te betalen. In 1887 verruimd met de criteria “geschiktheid en welstand”. Vanwege hun rekbaarheid ‘Caoutchouc’-kiesrecht genoemd.
Het percentage stemgerechtigde mannen steeg van 14%(1890) tot 65%(1910). De daling van het aantal academici in het openbaar bestuur ving aan.

Vanaf 1917, invoering algemeen kiesrecht, stabiliseerde het aandeel academici op 40/50% van de Kamer. Vakbonden en andere niet-politieke instellingen waren een kweekvijver voor talenten met weinig opleiding. Maar vanaf de jaren zeventig kregen de academici weer de overhand.

Sinds 1970 nam het aandeel hoog opgeleiden in de maatschappij ongelooflijk toe. Uit alle lagen van de maatschappij. Mogen we dan niet juist nu verwachten dat de selectie der besten steeds beter wordt? In het aanvoelen en vertalen van noden zorgen wensen problemen van de sociale lagen waar zij betrekkelijk representatief uit voortkomen?

Neen zegt Bovens, er spelen andere ontwikkelingen.
Inderdaad is bijna 30% nu hoog opgeleid maar zij vormen een nieuwe klasse. Hoe hoger gediplomeerd hoe beter bestuurder? Ik schrok van het aantal gepromoveerden uit de afgelopen kabinetten dat Bovens noemt.
Een klasse met eigen levensstijlen en voorkeuren die zij zonder reserve ook de lager geschoolden toeschrijven.

Dat – zegt Bovens – zorgt voor veel kortsluiting tussen gevestigde orde en minder opgeleiden. De politici behoren tot één klasse, die negeert dat andere bevolkingslagen een geheel andere agenda hebben. Waarop veiligheid wetenschap gezag onderwijs sociale zekerheid normen en waarden strafbehoeften heel verschillend scoren. Hierbij speelt dat hoog opgeleiden ook nog eens meer dan ooit verkokerd leven. De ontmoetingsplaatsen tussen milieus zijn radicaal afgenomen. Zowel in werk als vrije tijd.

Een leger van academici beheerst de arena, spreekt de taal van degenen met wie zij moeten onderhandelen namens hun achterban. Ook academici met kennis van statistieken CPB-prognoses en vakidioom. Waar zijn de Herman Bodes, de Jan Schaefers?

Er zijn afstotingsmechanismen aan het werk voor deelname aan besluitvormingsprocessen van onderop. De huidige selectie van politici en bestuurders sluit routinematig 70% van de bevolking uit. Gekozenen hebben geen voeling met voorkeuren van lager opgeleiden. Niet gehinderd ook door tekstuele kortsluiting met ongediplomeerden.

Daarmee benoemt Bovens twee belangrijke thema's: gediplomeerden hebben de macht maar zijn niet in staat lager opgeleiden te vertegenwoordigen. Lager opgeleiden zelf voelen zich buiten het officiële circuit gesloten.
Lijkt dit niet verdacht veel op discriminatie?

Wat ik bij Bovens miste is dat minder opgeleiden meer emanciperen, zich ook juist beter in staat achten tot mede-oordelen. Ook door werkverzwaring. Iedereen kreeg allerhande controletaken, deels zelfsturing geheten administratie in computersystemen.


Zie ook: http://www.radio5.nl

Schrijver: Jos Zuijderwijk, 19 februari 2011


Geplaatst in de categorie: discriminatie

4.5 met 11 stemmen 222



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)