De tijdgeest en Hans Daalder
Zelden krijgt een man een kans zichzelf zo tegen te spreken als Hans Daalder. Dankzij een unieke timing lukte Hans Daalder het. In 1964 hield deze politicoloog een oratie over Leiding en Lijdelijkheid in de Nederlandse Politiek. Hij hekelde de stilte, de passiviteit van het Nederlandse volk. De politici leken hun eigen gang te gaan.
Nu denkt u wellicht, hoe kan dat? 1964? Midden in de jaren zestig? Jazeker, weinig jaren waren zo gezapig als het begin van de jaren zestig. Kennedy was nog maar net vermoord, in 1964 landden de Beatles op Schiphol en zetten The Stones het Kurhaus op tilt, verhevigde de oorlog in Vietnam, een jaar later wordt Beatrix verliefd op een Duitser en begon de carrière van Den Uijl als partijleider van de PvdA. Hierop reageerde Wiegel en begon een tijd van polarisatie tussen (nieuw) links en rechts.
Hans Daalder mocht in 1974 opnieuw een rede houden. Deze rede moest hij Politici en Politisering noemen. Het was voorbij met lijdelijkheid. Aktiegroepen, destijds even met een k geschreven, hadden een grote impact. Met demonstraties en bezettingen probeerde een jonge generatie de macht over te nemen.
De generatie van Jan Nagel, maar ook van Max van den Berg, Jacques Wallage, Ed van Thijn en André van der Louw. Het zou overigens anders gaan. De PvdA werd weliswaar de grootste partij, maar werd na een korte episode van kabinet Den Uijl I zorgvuldig buiten de politieke macht gehouden.
Tien jaar later zou Daalder in weer een nieuwe rede moeten toegeven, dat de vernieuwing van de jaren zestig (tussen 1964 en 1974), nauwelijks van de grond gekomen was. Na Van Agt, dus van 1982-2002 (Lubbers I, II en III tot en met Kok I en II) bleef Nederland een rustig land met een saaie degelijke politiek. De oratie van 1964 kon, enigszins aangepast, weer uit de kast; het was een tijd van Leiding en Lijdelijkheid.
Maar na 2002 is er het populisme van rechts. Eerst Fortuijn, daarna Verdonk en nu Wilders. Ze stormen net zo blind naar de macht als destijds al die nieuw linkse bewegingen. Daalder ziet in 1974 de neiging van politici om overmatig te reageren op incidenten. Een herkenbare uitspraak.
Het is een mooi voorbeeld van hoe de geschiedenis die zich telkens herhaalt, maar steeds weer anders.
home.nlGeplaatst in de categorie: politiek
Den Uijl
904
Geef je reactie op deze inzending: