Inloggen
voeg je dagcolumn toe

Dagcolumn

Één Coetzee voor de verheldering graag

Occupy bezorgt mij pijn in hoofd en lenden. Een innovatief vehikel voor de trappen van Leviathan, de wanstaltige machtskluwen die gruwelijk uit de klauw is gelopen. ‘Beest’ volgens de kunstenaar Anish Kapoor ‘buiten onze woorden en gedachten.’* Wie zegt het monster in zijn greep te hebben liegt meestal flink.

Vaak zonder te beseffen hoe zeer. Het zit in ons en het kritisch naderen en aanraken voelt spoedig levensbedreigend. Inderdaad eerste vragen ontlokken verdere. Bij voorbeeld als we hamburgers kopen, hypotheekrente aftrek incasseren contributies betalen of onze auto starten. Ja elk moment kan, omdat wij overal verknoopt zijn. Voor wie er de duivel in wil zien, ja. Maar niet te eeuwig. We houden het op de grond.

Wie denkt dat het alleen de financiële sector betreft, wordt wakker! Geen metselaar bouwt ook maar één muurtje waar hij onbekommerd eerlijk vrolijk van wordt. Elke maatschappelijke betrokkenheid impliceert meeliegen, actief en passief. Wie studeert nog af met echte vragen leren stellen om ze onvervalst op te lossen?

John Maxwell Coetzee is bij uitstek ervaringsdeskundige. Hij is mij zéér close. Maar zonder relatie, we blijven volstrekt onafhankelijk. Elke suggestie van wederzijdse inschikkelijkheid wordt als latente groepsbasis of soortgelijke gruwelijkheid gemeden.
Hoe overheersend immers de leugensturing binnen groepspraktijken. Leugens zijn de vitale overlevingsspecies voor groepen zegt mijn losjes totaliserende ik. Waarachtigheid is tot puur individueel teruggedrongen. Men organisere daarvoor een reservaatachtig afgeperkt bestaan. Met de groep binnen is je waarachtigheid reddeloos verloren.

Bekend- en vertrouwdheid met ons brede waardenscala is voor de juiste opstandigheid vereist. Coetzee is zo’n verheffende waardendrager. Spreek echter nooit van ‘adel naar de geest’. Adel stond ooit centraal voor waarden. Nu zijn die uitgewaaierd breed toegankelijk. Opgesplitst met eigen structuren los van God kerk en adel.

We zagen het aan Baron van Dedem. Thuis heet hij in zijn koetshuis nog adellijk om de exclusieve bibberkoude. Terwijl de baron de ganse dag wel klaar zit om zijn huurders in hun plebejische kasteelgevoelentjes te bedienen. Hij mag daarbij de heffe des volks bij recepties zelfs geen regels bijbrengen. Wijzelf beheren immers het waardendomein.

Coetzee onderscheidt zich daarom als één van ons. En dat maakt hem des te beklemmender. De man speelt geen nobele puddingvrucht maar leeft op het scherpst van de snede. Dunne lippen verraden fijn afgetekend permanente controlelijntjes naast gespannen concentratie in steeds aandringend samengeperste emoties. Ogen priemen doorzoekend zijn omgeving. Onthecht van publieke vertoningen omdat woorden spoedig vervreemdend werken en de waarheid geweld aandoen. Vragen? Zoekt u maar in zijne literaire werken.

Waarbij hij zijn ik-figuur zowel centraal stelt als ondergeschikt maakt. Levensfeitjes worden zowel in fictie als autobiografie passend gemaakt. Die twee onderscheiden wordt steeds moeilijker. Het gaat om de schrijver. Voor mij speciaal van Disgrace, meer nog hoofdpersoon David Lurie.

Al geeft hij zich niet zo letterlijk bloot als in later autobiografisch werk, J.M.C. is aangrijpend aanwezig. Thematiek die overleving en beschaving breed actueel raakt. Waarbij de David-rol door verfilming verdiepte. Vertolker John Malkovich voegde net dat stukje Mefisto toe om Coetzee’s afstand tot God satanisch te accentueren. Kijk, ik maak geen eigen illustere aandrijfkrachten maar stel ze wel tandjes bij!

Stel dat eens tegenover tal van autoriteiten en wetenschappers die vals knipperende contactpuntjes slapjes aanhouden achter dikke sprekende lagen…
Hoe pijnlijk ook, valse kennisaanspraken moeten we vanaf. Want daar staat Coetzee ook voor: alle vakken en disciplines uitkleden en overhouden wat steek houdt.
Er is ook een andere reden. Liegen staat op het punt in de genen te worden opgenomen.


* Anish Kapoor – Leviathan’- VK 13/05/11
www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/archief/article/detail/2428189/2011/05/13/Reportage-Monumenta-2011.dhtml


Zie ook: http://nl.wikipedia.org/wiki/John_Maxwell_Coetzee

Schrijver: Jos Zuijderwijk, 22 oktober 2011


Geplaatst in de categorie: film

3.7 met 7 stemmen 443



Er is 1 reactie op deze inzending:

Naam:
paul roelofsen
Datum:
22 oktober 2011
Lekker flammend stukje Jos.
En een muurtje metselen, hoeveel voldoening kan dat velen (w.o. ikzelf )niet geven, of er voor betaald wordt of niet. Word jij voor je columns betaald? Nee toch!
De opstand tegen het Grote Graaien, dat werd m.i.
hoog tijd. (Alleen al om het kleine graaien niet aan te moedigen).

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)