Inloggen
voeg je dagcolumn toe

Dagcolumn

Kleren maken de mens

Op de Middelbare School hadden we een avontuurlijke, ondernemende, zeer uitgesproken 'linkse' leraar voor het vak aardrijkskunde. De inhoud van dat vak was, toen in elk geval, zeer ruim. We leerden de ligging en karakteristieken van vele landen op de wereldbol vooral aan de hand van en naar aanleiding van actuele gebeurtenissen. Dus de nationale kranten lezen, met actueel nieuws, was een legitieme studiemethode die ons vanuit het nu leidde naar interesse omtrent hoe die situatie zo gekomen was. Nog steeds lees ik dagelijks de nationale en internationale kranten en magazines. Niet uit gewoonte, maar omdat elke gebeurtenis 'nu' een gevolg is van een ergens in de geschiedenis gewortelde gebeurtenis.
Hoe triviaal een krantenberichtje ook kon lijken, het was altijd mogelijk om verbanden te zien, lijnen te trekken, eigenaardigheden te destilleren, contexten te ontdekken, die het schijnbare incident van het moment een grotere significantie konden geven.

Deze leraar gaf ons ook 'definities' of citaten mee over wetmatigheden van historische, menselijke of culturele aard. Die definities zijn me tot nu bijgebleven: 'Macht corrumpeert per se', was er eentje. 'Mode' is geplande slijtage van de zijde van de producent. 'De loop van de geschiedenis vertoont duidelijke patronen in cyclische bewegingen'. Deze beweringen probeerden we dan te staven of te weerleggen aan de hand van ons eigen onderzoek, hetgeen m.i. een ideale methode was om ons als schoolgaande jonge wereldburgers mentaal weerbaar te maken in dit soms verwarrende internationale netwerk van mensen.

Het gezegde 'Macht corrumpeert per se' wilde er in die tijd bij mij niet in. Ik protesteerde er heftig tegen. Maar ja, de jaren zestig, waarin dit plaatsvond, waren dan ook bij uitstek het tijdperk van protest. Waardoor het me later duidelijk werd dat ik een 'kind van mijn tijd' was. Er was blijkbaar zoiets als een 'Tijdgeest'. Die 'heerste'.
En, soortgelijk, was er een 'Machtsgeest' die heerste of heerst.
Een andere reden dat ik zo heftig protesteerde, was dat ik een idealist was en nog steeds ben. Ik voelde in mezelf dat het mogelijk moest zijn als individu om je met al je energie en denkkracht en intelligentie te verzetten tegen de corrumperende invloeden die zich van je meester proberen te maken.

Bij nadere bestudering bleek het citaat over corruptie iets uitgebreider en bij een zekere Lord Acton vandaan te komen, die schreef: macht neigt naar corruptie en absolute macht maakt absoluut corrupt.

In de opleidingen en studies die ik daarna volgde, werd dit fenomeen me nog inzichtelijker duidelijk. Het leverde me het volgende beeld op van de 'werkelijke werking van de werkelijkheid':
Een machtspositie is een soort 'pak' een soort 'kostuum'. Niet een fysiek kostuum, van materiaal, van stof, van wol, katoen, linnen, zijde, maar van fijner materiaal, fijnstoffelijker. Een soort elektriciteit. En elke 'positie' of 'functie' heeft zijn eigen bijbehorende kostuum. Een soort maatpak. Een soort uniform. En elk kostuum heeft een bepaalde, erbij behorende 'lading'. Zo gauw iemand gepromoveerd wordt van bijvoorbeeld gemeentesecretaris tot burgemeester, stapt hij in een hogere elektrische lading, met alle daarbij behorende verschijnselen of symptomen. In praktisch alle gevallen hebben mensen dit zelf niet door. Niet in de gaten (de openingen van hun zintuigen). Omdat ze geen inzicht hebben in dit, in henzelf plaatsgrijpende, fenomeen en omdat ze niet getraind worden om veilig met deze grotere lading om te gaan, blijkt meestal dat deze 'macht' machtiger is dan zij.

Om een citaat uit Hamlet van Shakespeare te parafraseren, dat luidt: 'the clothes do oft proclaim te man', zou je kunnen zeggen: 'de elektrische lading die samengaat met de positie die een mens 'bekleedt' neemt bezit van die persoon'
Elektriciteit maakt de mens.

Schrijver: Ton Hettema, 15 augustus 2015


Geplaatst in de categorie: filosofie

3.5 met 4 stemmen 188



Er zijn 3 reacties op deze inzending:

Naam:
Ton Hettema
Datum:
17 augustus 2015
Beste harrem,
Ja, zo worden mensen karikaturen voor degenen die het kunnen en durven zien. Zie natuurlijk ook de prachtige typetjes die sommige komieken haarfijn kunnen reproduceren door 'in de huid', de stem, de mimiek en het pak van de persoon te kruipen.

Beste Lone,
Mensen die in een 'hogere energietoestand' terechtkomen, krijgen te maken met 'meer potente' niveaus van verleiding, waartegen hun 'in house' aanwezige weerstand ertegen niet opkan. Te vergelijken met een stop in de stoppenkast die plotseling te maken krijgt met een piekverbruik en 'doorslaat'. Die arrogantie, dat egoïsme en dat misplaatste gevoel van superioriteit en onaantastbaarheid, behoren tot het pakket van 'te overkomen verleidingen' die de ontwikkelingsuitdaging vormen voor degenen die op willen klimmen in 'de wereld'. En daar zien we waar de Poetins hun (allang aanwezige, maar nu in turbo overdrive opgevoerde) paranoia vandaan halen: er gaat bij hen wel een lichtje branden, maar dat is de felle ondervragingslamp die ze richten op alles en iedereen die ze verdenken van pogingen hen uit dat powerpak te willen verwijderen. Tel maar eens op hoeveel mensen in machtsposities niet weg te branden zijn.
Naam:
Lone
Datum:
16 augustus 2015
Ik denk dat mensen die een machtspositie bekleden dat juist heel goed zelf in de gaten hebben. Dat sommige mensen misbruik maken van hun machtspositie heeft volgens mij te maken met arrogantie, egoïsme en een misplaatst gevoel van superioriteit en onaantastbaarheid. En niet zo zeer met elektriciteit. Anders zou er wel een lampje gaan branden, toch?
Naam:
harrem
Datum:
16 augustus 2015
Citaat: "...stapt hij in een hogere elektrische lading, met alle daarbij behorende verschijnselen of symptomen. In praktisch alle gevallen hebben mensen dit zelf niet door."

Heel treffend geformuleerd. Ik associeerde dit direct met die - eerst simpele - Kamerleden, die wel eens "aan de andere kant" terecht komen als minister of staatssecretaris. Die kunnen in één nacht transformeren in harkstijve regenten.

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)