Inloggen
voeg je dagcolumn toe

Dagcolumn

De broer van Plato

Glaucon, volgens overlevering een broer van de Griekse filosoof Plato, zou hebben gezegd dat mensen liever respect hebben dan dat ze deugdzaam leven. Plato was het daar volstrekt niet mee eens. Een deugdzaam levend mens zou vele malen gelukkiger zijn, dan iemand die niet deugdzaam leeft, maar wel respect zou krijgen. Wat dat betreft was Plato een Calvinist.

Misdadigers en moderne psychologen, althans Jonathan Haidt, neigen ertoe om Glaucon gelijk te geven. Tot nu toe is het niet gelukt om de theorie van Glaucon te testen, ook al heeft hij ons een experiment aan de hand gedaan dat dat mogelijk zou maken. Glaucon beweerde namelijk dat als we onder een kleed zouden leven, dat ons onzichtbaar zou maken, wij ons aan allerlei ondeugden zouden wagen. We zouden, met andere woorden, allerlei dingen doen die het daglicht niet verdragen en ook kunnen doen, omdat het daglicht ons niet zou zien.

Sinds kort bestaat een dergelijk kleed en het lijkt dat Glaucon gelijk heeft. Op het internet kunnen we geheel anoniem en ongezien ons van de slechtste kant tonen. De een struint het net af op porno en de ander gaat zich te buiten in het uitschelden en bedreigen van andere mensen. Voor de laatste groep is zelfs al een naam bedacht: de reaguurder.

Maar toch: is de reaguurder gelukkig? Zijn reacties lijken niet de reacties van een gelukkig mens. Het is dus misschien waar dat we, of velen van ons, als we ongezien door het leven kunnen gaan, inderdaad ons deugdzame masker afzetten en een afzichtelijk monster tevoorschijn komt, maar dat monster wordt juist ongelukkig van het afzetten van het masker. Hij gaat harder schelden om gezien te worden. Nog vaker en harder om reacties te krijgen en merkt dat hij op den duur steeds gekker moet doen om nog reacties te krijgen. Sommigen raken er aan verslaafd, maar toch worden ze nog steeds niet gezien.

Heeft Plato dan toch gelijk? Ik vind van niet. Het gaat er niet zozeer om, dat je gelukkiger wordt van deugdzaam leven, maar dat je gelukkiger wordt omdat je deugdzaam leven gezien wordt en beloond wordt met positieve reacties van je medemens.

We spelen altijd een rol, zeiden Vondel en Shakespeare al, maar zonder applaus worden we ongelukkig – of we nu deugdzaam leven of niet.

Schrijver: Jan R. Lønsing, 3 september 2015


Geplaatst in de categorie: filosofie

3.5 met 2 stemmen 111



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)