4 mei – Wat wil je herdenken?
Vier op de vijf Nederlanders doen vanavond om 8 uur mee aan de twee minuten stilte voor de Nationale Dodenherdenking. En velen meer zullen in hun woonplaats aan een herdenking meedoen of de plechtigheid in Amsterdam op tv volgen.
Wat herdenkt een mens dan op die dag? Waar denk je als deelnemer aan gedurende die twee minuten? Het is bijna onmogelijk te kiezen tussen bezetting, executies, moordaanslagen, deportaties, concentratiekampen, enz., enz. En ik kies dan ook maar niet. Ik denk aan het leed door de mens de mens aangedaan.
De gesprekken en discussies die elk jaar weer gevoerd worden over wat er wel en wat er niet herdacht moet worden op die nationale herdenkingsdag zijn als een put zonder bodem. Hoe kan men immers leed met leed vergelijken en bepalen welk het diepste is? Is het leed van omgekomen dwangarbeiders en van vergaste Joden en verzetsmensen groter dan het leed van de Indonesiche vrijheidsstrijders die stierven voor hun land? En wat valt er te zeggen van het trauma van dienstplichtige militairen die door de overheid na de tweede wereldoorlog naar Indonesië werden gestuurd om zich daar schuldig te maken aan gruwelijkheden waarvan ze dachten dat de mensheid net was verlost? En dan heb ik het nog niet over het leed en het verdriet van nabestaanden van zowel slachtoffers als daders in de tweede wereldoorlog en de oorlogen daarna. Proberen in al dat zwart nog schakeringen aan te brengen is doen alsof je een beerput met roeren helder kunt krijgen en de stank ervan verzachten.
Ik geloof dat ik maar geen standpunt in ga nemen voor wat betreft welke doden wel en welke niet herdacht moeten worden. Als een land in oorlog geraakt, zijn er slachtoffers. Altijd. Dat is het kenmerk van oorlog. Mensen worden gedeporteerd, vermoord, laten het leven in gevechten, en als ze al overleven komen ze gehavend en getekend uit de strijd. Op 4 mei denk ik, ingetogen, aan het leed dat de mens de mens heeft aangedaan in het verleden, en ook nu nog doet. En als de klok om middernacht twaalf slaat, breekt gelukkig 5 mei aan: de dag ter ere van de bevrijding van tirannie en ter ere van de vrijheid.
Geplaatst in de categorie: actualiteit
Ton, ja. Op woensdagen, vanaf 9 mei. Leuke uitdaging. We zullen zien hoe het gaat ...
Deze grondgedachte gaat in mij om als ik me in de twee minuten bezinning met elke vezel van mijn wezen verzet tegen deze duivelse kannibalistische bezetenheid.
Stevige en heldere column, goede Hanneke, ga je dit wekelijks doen? Zou ik graag zien gebeuren.
En voor mijn vader die, eerst blij dat de oorlog hier eindelijk voorbij was, als dienstplichtig kanonnenvoer de oorlog overzee werd ingestuurd, met de smoes dat hij daar de 'orde en vrede' zou gaan bewaren, en met trauma's terugkwam vele malen erger dan alles wat hij hier in zijn jonge jaren al had meegemaakt. Een beslissing van onze regering die generatielange gevolgen heeft voor alle betrokkenen. En dat geldt nog steeds voor alle militairen die naar 'vredesmissies' worden uitgezonden. De trauma's waarmee velen terugkomen, hun verdere leven met zich meedragend, aan volgende generaties overdragend, zijn net zo schrijnend als het enorme leed van de nabestaanden van hen die helemaal niet meer terugkeren. Het leed van iedere oorlog, waar dan ook, trekt diepe sporen van bloed door vele generaties van iedereen die erbij betrokken is. Daarom moeten we blijven gedenken. Aan alle leed en onrecht iedereen aangedaan, waar ook ter wereld, door wie ook ter wereld.