Waarheidlievend

Verleden jaar heb ik de vertelling “Seringen met peren” aan mijn moeder opgedragen. Zij was er zeer mee ingenomen, te meer omdat ik ook deze vertelling voor haar had vertaald en opgestuurd. Inmiddels is zij in het bezit van twintig vertaalde items van mijn hand en laat ze mij herhaaldelijk in telefoongesprekken weten, dat zij deze regelmatig herleest. Vandaar dat ik de behoefte voel om haar nog éénmaal in het zonnetje te zetten, want zij is niet alleen een van mijn meest trouwe en gelukkig ook een beetje bevooroordeelde fans, maar zij is binnenkort ook weer jarig. Enerzijds ben ik haar zoon “die schrijft” en die door personen op “de computer” (lees: via Internet) kan worden gelezen en anderzijds kan zij mij, goed bedoeld overigens, ongezouten kritiek toedienen op in haar ogen vermeende onjuistheden. Veel van mijn vertellingen hebben een sterk autobiografische lading en het is derhalve ook geen wonder, dat juist moeder álle beschreven feiten en data op haar duimpje kent.

Op 29 mei a.s. hoopt zij de gezegende leeftijd van negentig jaar te bereiken. Fysiek gaat het niet zo goed meer met haar; zij loopt zeer moeilijk en haar gehoor is zodanig achteruitgegaan, dat zij zonder gehoorapparaat nauwelijks nog geluiden kan waarnemen. Zij klaagt nooit, behalve over haar lichte vergeetachtigheid - (psst… met de mijne is het veel erger en ik ben jaren jonger). Haar korte- én lange termijngeheugen is voor haar leeftijd nog feilloos en exact. In telefoongesprekken verbaast zij mij keer op keer met haar kennis over onderwerpen als geschiedenis, politiek en wetenschap. Na het uiten van mijn oprechte complimenten en gevraagd naar hoe en waarom van al die kennis zegt zij bescheiden: “ach jongen, ik kijk geregeld naar schooluitzendingen (hier Teleac) en documentaires en ik beluister deze met de infrarood hoofdtelefoon op. Zo weet ik bijvoorbeeld veel over Marco Polo of Leonardo da Vinci. Dat is niet alleen interessant maar het houdt me tevens bij de tijd. Nu we het er toch over hebben: ik heb laatst weer eens alle twintig vertellingen van jou gelezen….”

Ik weet precies wat daarna volgt. We bellen elkaar niet overdreven veel maar de laatste jaren toch wel vrij regelmatig. Een gespreksduur van een half uur is daarbij geen uitzondering maar nú kan men er gerust nog een half uurtje extra voor uittrekken. “Wat ik me afvraag, jongen, heb jij werkelijk al die gesprekken met de zoon van “De Vogeltjesman” gevoerd? Ik heb oude Toni toen trouwens ook meermalen gezien.”

“Neen, ma. Dat gesprek heb ik verzonnen, omdat het verhaal anders te saai zou zijn om andere mensen te kunnen boeien”…

“Oh, en de buurman van opa en oma, heeft hij toen werkelijk ieder jaar een wasmand gevuld met peren gekregen? Dat had ik toch moeten weten, net zo goed als dat ik weet, dat ze elkaar niet eens groetten. Heb je dat soms ook verzonnen?”

“Ja moeder, ook dat…”

“Nu moet je niet boos worden, Günter, maar dan ben je in feite geen haar beter dan die Karl May; die beschreef ook de meeste belevenissen die hij in werkelijkheid niet echt had meegemaakt. Heb ik je niet altijd geleerd: Lügen haben kurze Beine? Ik vind, dat je alles naar waarheid moet vertellen, toch?”

Dan begin ik aan moeder geduldig uit te leggen, dat zij gelijk heeft en dat men zich in het dagelijks leven altijd aan de waarheid moet houden; ook bij geschiedschrijving of bij het schrijven van een biografie is dit volkomen juist en zelfs een vereiste. Bij verhalen met autobiografische feiten mag een auteur best elementen toevoegen, die in het verhaal passen en die logisch schijnen. Ingewijden weten altijd wel te ontrafelen of bepaalde dialogen wel of niet zijn gevoerd; alleen zij of betrokken personen weten ook of ingevoegde gebeurtenissen inderdaad niet een jaar eerder of maanden later hebben plaatsgehad. De lezer is onkundig van de verstrengelingen van sommige toegevoegde feiten of de niet chronologische tijdstippen en ervaart dat ook niet als onwaar. Zónder deze inbreng is een autobiografische vertelling niet altijd interessant genoeg voor derden. Het is dus toegestaan om de fantasie creatief aan het werk te zetten om het geheel leesbaar te maken en, als het even kan, de aandacht tot het einde proberen vast te houden. “Dat wist U eigenlijk ook wel, want ook Ludwig Ganghofer (haar meest favoriete schrijver) schreef vast volgens hetzelfde principe, denk je ook niet, moeder? Mijn verhaaltrant kan je alleen niet met die van hem vergelijken, omdat hij een échte en bekende schrijver was.”

“Tja, jongen, als je het zo stelt… ik weet niet… volgens mijn gevoel is de waarheid toch altijd… ach ‘Quatsch’ – jij schrijft voor mij uitstekend. Wanneer stuur je me weer eens een paar vertalingen toe?”

Een schat van een vrouw, waarvan ik hoop dat ze, zonder nieuwe gebreken maar met dezelfde heldere geest en belangstelling voor haar omgeving, honderd jaar oud mag worden. Daar krijgt niemand, die waarheidlievend is, ook maar één speld tussen.

Tot een volgende keer

Schrijver: Günter Schulz, 16 februari 2009

agschulzziggo.nl

Moeder binnenkort 9 is mijn meest trouwe en meest kritische f

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

3.8 met 15 stemmen 2.106