Toen kwam het jaar 1939
(geen fictie)
Voor de oorlog woonden mijn ouders in een huisje vlak tegen de duinen aan. Het was in het gehucht Groote Keeten in Noord-Holland. Negen jaar was ik toen en moest lopend naar school in Callantsoog. Wanneer het heel slecht weer was of in de winter bij vorst en sneeuw, dan werden de kinderen vervoerd in een autobus.
Nu ik 82 ben herinner ik die tijd met vreugde, alles was zo eenvoudig en de mensen waren veel aardiger en hielpen elkaar als het nodig was. Vader was landarbeider en moeder deed het huishouden. Ik zie haar nog de was doen in een teil met een wasbord en ze liet bij mooi weer de was drogen op het gras achter het huis. Elke dag bakte moeder een heerlijke tarwebrood in een oven op het petroleumstel.
Op de tafel stond elke morgen een Edammerkaas, hagelslag en een potje suiker met kaneel erdoor gemengd. Naar school kreeg ik altijd zes boterhammen mee. Op woensdag bakte moeder een paar ballen gehakt en hadden we jus tot vrijdag. Zaterdag bakte moeder rundvlees met een vette rand in rundvet en dat rook zo heerlijk en dan hadden we weer jus tot de gehakt klaar was.
Achter het huis hadden we een moestuin met sla, sperziebonen aan hoge stokken, snijbiet en nog veel meer. Moeder maakte ook groenten klaar voor de winter in weckflessen, zoals snijbonen en andijvie. Smaakte wel aan de zoute kant. We aten altijd warm tussen twaalf en één uur. Vader was dan thuis, want zijn werk was dichtbij. In de zomer kregen we veel sla te eten, zo uit de tuin met aardappelen en jus en pap toe. Havermout pap vond ik niet lekker, maar van moeder moest ik het opeten, want ze vond mij te mager.
Televisie bestond nog niet en een radio hadden we niet, dus was het altijd stil in huis. Moeder zat dan te breien en vader viel in slaap bij het lezen van een cowboyverhaal. Daar was hij gek op, maar als je de hele dag buiten hebt gewerkt, dan wil je wel eens in slaap vallen. Ik las veel Dick Bos boekjes of speelde buiten, vaak in de duinen en op het strand. Wanneer het in de winter had gesneeuwd, was het feest voor de kinderen, dan kon je heerlijk genieten en met je slee naar beneden glijden van een hoge duin.
Toen kwam er een grote verandering in ons leven.
Het jaar 1939 was begonnen en vader had al eens verteld, dat Hitler in Duitsland erg populair was bij de bevolking. Hij had een einde gemaakt aan de grote werkloosheid en de arbeiders kregen het beter, maar er waren ook berichten, dat hij concentratiekampen liet bouwen en joden, communisten en homo's in die kampen liet opsluiten, waar ze slecht werden behandeld. Ook begon hij een oorlog in Polen.
De Nederlandse regering kondigde de mobilisatie af. Mijn vader, die van de lichting 1924 was, moest ook weer in militaire dienst. Gelukkig werd hij dichtbij gelegerd in een gevorderde boerderij en belast met kantinewerk. Hij zorgde voor de koffie en gevulde koeken. Ik herinner mij de tiende mei 1940 als dat het gisteren was. Vroeg in de morgen werd ik wakker van geluiden net of het onweerde, maar toen ik het gordijn open schoof was de hemel onbewolkt. Ik dacht misschien zijn de soldaten wel aan het oefenen, immers de marinebasis in Den Helder was dichtbij.
Toen ik weer in bed wilde kruipen hoorde ik ineens vliegtuigen laag over vliegen. Dat was voor mij een sensatie, want dat kwam nooit voor. Ik rende weer naar het raam en zag wel tien vliegtuigen richting zee vliegen en ik zag op de staart een hakenkruis. Van vader wist ik, dat het moffen waren. Nieuwsberichten kon ik niet horen, want we hadden geen radio. Vader mocht van de commandant thuis slapen, omdat moeder ziek was. Half zeven stond hij op en trok zijn uniform aan. Hij dacht ook, dat ze aan het oefenen waren met afweergeschut.
Spoedig kwam de waarheid aan het licht. Er stopte een jeep voor ons huis en de soldaat bonsde tegen de deur en het raam. Een huisbel hadden we niet. Vader deed de deur open en de soldaat zei opgewonden:
''Arie kom snel, de moffen zijn vannacht ons land binnengekomen en er wordt zwaar gevochten.''
Moeder was ook wakker geworden en begon te huilen toen ze dat hoorde. Papa pakte gauw zijn geweer en ging met de jeep mee. Later hoorde moeder, dat hij met zijn kameraden naar de Afsluitdijk was gebracht. Hevige gevechten vonden daar plaats bij Kornwerderzand. De Duitsers wilde via deze dijk snel oprukken naar Noord-Holland, maar dat lukte niet door de hevige afweer met kanonnen van de moedige Nederlanders.
Pas na vier dagen hevige strijd gaf generaal Winkelman zich over, na het terreur bombardement op Rotterdam. Daar werden veel vrouwen en kinderen gedood door de vuile schoften. Toen Hitler aankondigde nog meer steden plat te gooien gaf Nederland zich over. Vader werd gevangen genomen en kwam pas na twee maanden terug. De gewone soldaten mochten van Hitler weer naar huis. Als jongen vond ik het geweldig spannend, maar ik en mijn vriendjes werden meteen beperkt in onze vrijheid. We mochten niet meer de duinen in en op het strand spelen, een Duitse soldaat met een geweer over zijn schouder stuurde ons terug.
De bezetter had ook bepaald, dat wij onze woning moesten verlaten. Gelukkig hadden wij familie wonen in Amsterdam, daar konden we intrekken totdat we een woning hadden gevonden. Toen was er geen woningnood en konden mijn ouders snel een woning vinden boven een Heinekenstal. Het rook daar altijd naar bier en dat vond vader wel prettig. Hij kreeg een opleiding tot tramconducteur en verdiende nog meer als bij die boer. Onze moestuin miste we wel, want nu moest je aardappelen en groenten kopen en dat kwam al spoedig op de bon.
kpnplanet.nl
Biografie van deze schrijverGeplaatst in de categorie: oorlog
tarwebrood
566
Geef je reactie op deze inzending:
Ik wist niet, dat hij bij de Afsluitdijk heeft gevochten. Fijn dat je na twee maanden weer bij je vader kon zijn. Schokkend dat je als kind niet de duinen in mocht en lekker zwemmen in de Noordzee. Man, wat een akelige, kindonvriendelijke nazi, die je terug stuurde! Het woord 'Heinekenstal' is nieuw voor mij. Blijkbaar een opslagplaats voor biertonnen Heineken. Best bier, dus snap ik dat je vader van de geur genoot. Toch niet enkel de geur mag ik hopen!...
Van Groote Keeten heeft mijn Bosatlas geen weet, is het door de nazi's platgebombardeerd of is '(geen fictie)' wederom een goocheltruc van jou?...