Overvallen door onweer

Toen we het huis verlieten was het stralend weer. We besloten een wandeling te gaan maken, maar als we naar de weerberichten op de radio hadden geluisterd, dan konden we weten, dat er onweer in de lucht zat. Spoedig waren we het dorp uit en liepen op het smalle grindpad tussen de weilanden. Het voelde al broeierig warm aan en de zon scheen achter een dunne wolkenlaag. Ik zag, dat mijn vrouw Dini, die al 83 is, genoot van de mooie natuur. Ik sjokte achter mijn rollator en dacht had ik maar en grote pils in mijn hand. Opeens zei ze:

''Wat leven we toch in een mooi land, hé. We hebben hier van alles, een lange kust aan de Noordzee met mooie stranden, de duinen, dijken en polders, bossen en heidevelden, het IJsselmeer en de Waddeneilanden en niet te vergeten onze vier jaargetijden. Waarom hebben wij vier jaargetijden en hoe ontstaan die, weet jij dat ouwe?''

''Wat ik ervan weet is, dat onze aarde een schuine as heeft van de Noordpool naar de Zuidpool en dat heeft grote gevolgen voor ons klimaat. Je moet weten darling, dat onze planeet in één jaar een baan beschrijft om de zon. Door die schuine stand valt er veel zonlicht en dus warmte op het noordelijk halfrond en dat is in de periode, dat het bij ons de lente en de zomer is, maar de aarde beweegt zich met een snelheid van dertig kilometer per seconde verder door het heelal en dan verdwijnt een groot deel van het zonlicht naar het zuidelijk halfrond, zodat daar meer zonlicht de aarde beschijnt en het dus warmer wordt.''

Opeens merkte ik, dat aan de zuidelijke hemel donkere wolken verschenen, en zei:
''We moeten opschieten, want kijk eens, het wordt daar pikdonker, als het maar niet gaat onweren. Snel terug lopen had al geen zin meer, want de onweersbui was al dichtbij genaderd. Mijn vrouw werd echt bang, en ze zei:
''laten we daar onder die hoge bomen gaan schuilen.''

''Geen sprake van, dat wordt altijd afgeraden. Weet je hoeveel koeien al zijn gedood, omdat de bliksem het hoogste punt zocht en dat zijn de bomen in het open veld. De koeien gaan meestal onder een boom schuilen, maar door de enorme stroomsterkte die zich door de grond verplaatst leggen ze het loodje.''
''Wat moeten we dan?'', zei ze met een stotterende stem en een angstige blik.

''Rustig blijven en doe als ik. Houd je voeten tegen elkaar en buk je helemaal in de hurkhouding. Als we een paraplu of een fiets bij ons hadden gehad, dan die zo ver mogelijk van je verwijderen, want de bliksem is gek op paraplu’s en metaal.''
Daar zaten we dan, twee oudjes helemaal in elkaar gebukt en de regen stortte zich op ons neer, zodat ze kletsnat werden, maar de onweer beperkte zich tot drie donderslagen en minstens vijf tellen na de bliksem, dus gelukkig nog op een veilige afstand verwijderd.
''Ik houd het niet meer ouwe, mijn knieën doen zeer, ik moet mij effen opstaan en mijn benen strekken.''

''Niet doen, want dan ben jij het hoogste punt in het veld en je bent toch al zo lang.''
Toen het onweer verder was getrokken, zei ik:
''Sta nou maar op'', maar dat lukte haar niet, ze was zo stijf geworden, dat ik haar langzaam omhoog moest trekken, totdat ze weer helemaal kon staan. Na een paar pasjes werd de stijfheid wat minder en kon ze weer lopen.
''Dat flik je me niet meer ouwe, je had naar het weerbericht moeten luisteren voordat we weggingen, ik heb doodsangsten moeten doorstaan.''

Toen we weer thuis waren en ik koffie had gezet vroeg zij hoe onweer eigenlijk ontstaat.
''Zal ik je vertellen darling. Heel vroeger dachten de mensen, dat Wodan, de oppergod van het Germaanse godenrijk, door de lucht raasde en storm, donder en bliksem bracht, maar de wetenschap heeft nu een ander verhaal. Onweer ontstaat altijd in die grote buienwolken, namelijk de Cumulonimbus, dat zijn die bloemkoolachtige wolken die zich tot zeer grote hoogte kunnen ontwikkelen. In die wolken heb je stijgende en dalende luchtstromen, waarin zich regen, hagel en ook sneeuw bewegen, maar door de botsingen van de verschillende soorten neerslag ontstaat door wrijving elektriciteit.

Door die bewegingen ontstaat in de wolk een positieve en een negatieve lading, er wordt dus stroom opgewekt en als het verschil in spanning erg groot wordt ontstaat er een vonk, zeg maar een ontlading. Dat gebeurt ook als je een kam snel over een droge doek strijkt, dan wordt er ook stroom opgewekt en bij de ontlading hoor je dan het geluid van een vonkje.
In die buienwolk ontstaan dus ook enorme spanningsverschillen met het gevolg, dat die zich ontladen in een felle bliksemschicht van wolk naar wolk, maar ook van wolk naar de aarde en ook wel eens van de aarde naar de wolk, heel gevaarlijk dus.''

''Wat is gevaarlijker de donder of de bliksem?, zei ik.
''Ik vind de donder gevaarlijker ouwe, daar kan ik geweldig van schrikken.''
''Niet dus Dini, de bliksem is erg gevaarlijk, de donder helemaal niet, maar daar schrikken de mensen en de dieren het meest van.
''Hoe ontstaat de donder dan? 'vroeg ze.
''Je moet weten, dat de bliksem de lucht zeer sterk verhit, waardoor die geweldig uitzet, maar daarna zal de lucht weer in zijn gewone doen terugkomen, maar dat gaat dan met donderend geraas gepaard en is dus niet gevaarlijk.

Je kunt ook bepalen hoe ver het onweer van je verwijderd is. Zie je de bliksem en hoor je na bijvoorbeeld tien tellen de donder, dan is het onweer tien maal 330 meter= 3300 meter van je verwijderd, dus ruim drie kilometer. De reden is, dat het geluid zich door de lucht voortplant met een snelheid van ongeveer 330 meter per seconden.''
''Wat weet jij veel, knap hoor. Wil je een borrel?''
''Graag darling, daar ben ik erg aan toe.''