Inloggen
voeg je verhaal toe

Verhalen

Lezen voor de lust

“Maar dan kan ik al eindexamen Nederlands doen.” Verbluft kijkt mijn Letse vrouw op van haar boek als ik vertel dat Nederlandse jongeren van het hoogste scholingsniveau niet meer dan twaalf boeken hoeven te lezen. Zo zijn de bepalingen van het tegenwoordige eindexamen VWO in het studiehuis. Voor het HAVO is het nog minder en met name geldt niet de ‘zware eis’ dat twee van die twaalf boeken tot de oudere literatuur moeten horen.

Nu ook aan die eis voldoet mijn Aija al bijna. Het boek dat ze onder handen heeft, is Couperus’ meesterwerk De boeken der kleine zielen. Tot mijn verbazing en verrukking geniet ze ervan. Zelf ben ik er namelijk van overtuigd dat dit werk tot de wereldliteratuur zou behoren als het in Engels, Duits of Frans was geschreven. Het geeft voldoening dat een buitenstaander deze hoge waardering beaamt. Verbaasd ben ik over het kennelijke gemak waarmee mijn buitenlandse vrouw Couperus’ taal begrijpt en waardeert. Het is een hardnekkig idee dat oudere literatuur saai en onleesbaar is en dat we daarom de lectuur daarvan de leerlingen maar niet moeten aandoen.

Ik vraag Aija hoe het dan in het kleine Letland is. Daar moet een leerling van een gewone middelbare school (dus geen VWO) boeken van minstens vijftig schrijvers hebben gelezen, wat neerkomt op zeker honderd titels in totaal. En het gaat hierbij niet om de selecte groep van de aanstaande universiteitsstudenten die het VWO geacht wordt af te leveren.

Hoe schandelijk het Nederlands onderwijs de eigen literaire cultuur verloochent, wordt mij ieder jaar pijnlijk duidelijk als ik met ongeveer vijftig Europese scholieren Griekenland verken. We komen dan altijd in het theater van Epidauros, befaamd om zijn akoestiek. Als de Italiaanse toeristen klaar zijn met het zingen van ‘O sole mio’, maken telkens weer leden van onze groep zich meester van de arena. Zij dragen gedichten en verhalen voor in het Russisch, het Kroatisch en zelfs het Letzenburgs - dit laatste door een meisje uit India die als baby door Luxemburgers is geadopteerd. Zweedse meisjes zingen als nachtegalen volksliederen. Een Oostenrijkse leerling reciteert Goethes Faust. En de leden van mijn Nederlandse groep? Als ze al de moed hebben om naar voren te komen, zingen ze van de drie kleine kleutertjes die op een hek zitten of een popsong. Vorig jaar deed een Nederlandse waarachtig iets literairs: ze las een stuk voor uit.....Shakespeare.

Ik wil mijn eigen schooltijd niet idealiseren, maar ik prijs mij gelukkig leraren te hebben gehad die de moed hadden ons enthousiast te maken voor onze eigen literatuur. Ik zie nog meneer Smits vóór de klas heen en weer lopen terwijl hij ons besmette met zijn plezier in Van den Vos Reinaerde, het meesterwerk van onze middeleeuwse literatuur. En we lazen Mariken en Karel ende Elegast en Vondel en de Camera Obscura en de Max Havelaar.

Ik wil wel geloven dat de tegenwoordige studiehuizers met hun leesverslagen dieper doordringen in de twaalf boekjes die ze lezen - als zij de essays tenminste niet van het internet plukken. Ze doen bij het (zelf) schrijven van hun werkstukjes ongetwijfeld enorm veel vaardigheden op. Maar de balans is nu compleet doorgeslagen naar de ‘hersengymnastiek’ van de ‘skills’. De inhoud van veel schoolvakken (talen en cultuur) is onder een onaanvaardbaar minimum gezakt. Voor het vak geschiedenis heeft de verontrusting daarover al geleid tot een herziening van het programma. Sommige leraren Nederlands beginnen nu ook te protesteren. Zij beseffen dat ‘communicatie’ als hoogste leerdoel alles en dus niets is.

Wil Nederland zijn rechtmatige plaats innemen in het openluchtmuseum dat Euroland is, dan moet het Nederlandse onderwijs zelfbewuste cultuurdragers voortbrengen. Daarvoor zijn gedreven cultuuroverdragers nodig, leraren Nederlands die het lezen voor een flinke lijst maken tot lezen voor de lust.

Schrijver: Anton van Hooff
Inzender: AvH, 3 februari 2002


Geplaatst in de categorie: school

2.3 met 22 stemmen 2.400



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)