Inloggen
voeg je verhaal toe

Verhalen

Ik wil een boek schrijven II

Een paar minuten later.

“Hier is mijn opschrijfboekje. Ik heb een tijdlang citaten verzameld, stukjes tekst en gedichten, die me op de een of andere manier aanspraken. Dingen die heel diep in mijn innerlijk gevallen zijn. Ik heb hier ook een stukje tekst van Rilke in opgenomen dat ik je nu graag zou willen voorlezen.
‘Daarom moet de weg van de kunstenaar deze zijn: de ene hindernis na de andere te overbruggen en de ene trede na de andere te bouwen, totdat hij tenslotte in zichzelf kan kijken. Niet ingespannen, gedwongen, op zijn tenen: rustig helder als in een landschap. Na deze terugkeer in zichzelf is elke daad een ledige vreugde; zijn leven is een schepping, het heeft geen behoefte meer aan de dingen die buiten zijn. Hij staat ver open, en de ruimte van alle rijpheid is in hem... Het scheppen van de kunstenaar is een kloosterorde: hij brengt uit zichzelf alle dingen die klein en vergankelijk zijn naar buiten: zijn eenzame lijden, zijn onbestemde wensen, zijn angstige dromen en de vreugden die zullen verwelken. Dan komt er ruimte in hem en wordt het feestelijk, en hij schiep het waardige thuis voor zichzelf... Dikwijls voel ik zo’n groot verlangen naar mijzelf. Ik weet het, de weg is nog lang; maar in mijn beste dromen zie ik de dag waarop ik mijzelf zal ontvangen.’
Ik vind dit zo’n mooi stuk. Dit stukje is afkomstig uit het Florentijns dagboek. Het is mijn leuze geworden. Iedere keer als ik het lees, word ik opnieuw getroffen, zo mooi als dit geformuleerd is.
- Tja, zou hij dit niet voor anderen geschreven hebben?
- Het is je goed recht om dat in twijfel te trekken. Maar daar gaat het wat mij betreft niet om. Je moet naar jezelf kijken. Waarom wil je iets doen? Volgens mij heeft iets alleen waarde voor jezelf als je bedoelingen zuiver zijn. Zuiver wil voor mij zeggen dat je honderd procent weet wat je doet en wat het effect zijn zal van wat je doet. Je kunt beter iets niet doen dan halfbakken. Zuiver wil voor mij ook zeggen dat het puur ter ondersteuning is van je eigen doel, je innerlijke ontwikkeling in de zin van Rilke.
- Jawel, ik denk ook wel dat ik iets te kort door de bocht was met mijn redenen.
- Bedenk wat je doet als je begint te schrijven. Wil je schrijven om te laten zien wat je kunt of omdat je iets wezenlijks wilt toevoegen aan alles dat al geschreven is. Want als je afhankelijk wordt van een positief oordeel door het publiek is je geen lang leven beschoren. Als je het primair als innerlijke ontwikkeling blijft zien en als een vermogen dat je constant moet blijven verbeteren, dan kan het eventueel wat gaan voorstellen.
- Begin je nu niet een beetje door te draven. Er begint iets esoterisch in je uitspraken door te klinken. Iets bovennatuurlijks, zo je wil: Ik dacht dat dat ver van je bed was.
- Dat is het ook. Alles is met gezond verstand te verhapstukken. Zodra het zo klinkt zoals je zegt, begrijp je niet wat ik bedoel. Dan lopen onze gedachten teveel uiteen.
Je kunt wat ik zeg ook naast je neer leggen. Misschien kom je het dan nooit meer tegen. Maar, dingen die je niet begrijpt, moet je eigenlijk altijd onderzoeken. Op den duur kom je er niet mee, met dingen naast je neer leggen. Volgens mij heeft dat op termijn een vervreemdend effect op jezelf. Ik bedoel dat je verder van jezelf komt te staan. En dat is nou net niet wat Rilke als de taak van een kunstenaar ziet.
- Ik ben geen kunstenaar.
- Met kunstenaar bedoelde Rilke denk ik geen kunstenaar in de zin van een schilder, een schrijver of een beeldhouwer alszodanig. De kunstenaar is bij hem iemand die bewust en zuiver bezig is met het realiseren van zijn doelen. En, eerst zijn de doelen erg overzichtelijk en toegankelijk en ook gemakkelijk te volgen voor de buitenwereld. Misschien zou je dat nog de ambachtelijke fase kunnen noemen. Maar de doelen worden steeds meer innerlijke en ondoorgrondelijke voor de buitenwereld, wij dus, en dan gaat het ook meer, steeds meer lijken op kunst in de vorm zoals we dat kennen. Maar voor de kunstenaar betekent het dus veel meer dan het maken van een esthetisch stukje meesterwerk. Het is zijn strijd om door te dringen tot zijn ware doel. Daarom lijkt het ook zo vaak alsof kunstenaars iets weten, dat wij nog niet begrepen hebben. Dat zijn de gaten in onze overtuigingen. Het lijkt iets hogers te zijn. We doen het soms af met begaafdheid, superbegaafdheid en kundige handen. Maar het reikt voor de kunstenaar veel verder. Het zijn voor hem zijn overwinningen.
- Het wordt nu wel interessant wat je allemaal te vertellen hebt. Ik ben ook intensief met bepaalde dingen bezig geweest, die te maken hebben met wat je allemaal zegt. Ik kan het schrijven van een boek dus ook goed gebruiken voor mijn eigen ontwikkeling?
- Misschien wel ja, maar zo simpel is het niet. Als je een boek wil schrijven moet je natuurlijk ook kunnen schrijven. Anders zal het nooit in een winkel terecht komen, zoals je wilt. En, je moet ook weten of je werkelijk iets te vertellen hebt. Hoe weet je dat nou?
- Ik heb dingen onderzocht. Ik heb veel gelezen. Ik heb zelfs al iets ervaren, dat ik als een gigantische bevestiging zie van wat ik lange tijd vermoedde en dat ik nu zeker weet. Dat ook te maken heeft met het citaat dat je net voorlas. Door die bevestiging is er een grote eenheid ontstaan in wat ik tot dusver in mijn leven als waar heb ervaren. Een hoop vragen werden in één klap beantwoord en sindsdien heb ik het gevoel dat mijn leven waardevoller is geworden.
- Je maakt me nieuwsgierig. Wil je er over praten?

Schrijver: Willem Houtgraaf, 2 november 2004


Geplaatst in de categorie: kunst

0.6 met 5 stemmen 760



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)