Ik wil een boek schrijven XIII
Tien jaar later
- Nu we zo regelmatig e-mailen, komt het contrast tussen geschreven en gesproken taal schitterend naar voren. Voor mij is e-mail een zegen: de communicatie kan er door verdiept worden, omdat we eens iets terug kunnen lezen en ook omdat we preciezer [gaan] nadenken over wat we willen zeggen. Bovendien merk ik dat de taal heel dubbelzinnig is, zelfs als ik iets opschrijf. Volgens mij denken mensen veel te snel dat ze elkaar begrijpen.
- Daar heb je een punt. Iedereen begrijpt een woord op zijn eigen manier. Daarom verwacht ik van taal niets dan verwarring. Altijd als ik iets zeg, kan ik daarna de schade opnemen en proberen te herstellen. En dat lukt maar ten dele.
- Zouden we niet moeten proberen om de effecten van taal van het toeval te ontdoen?
- Toeval? Toeval bestaat niet, maar de effecten van oorzaak en gevolg zijn moeilijk te achterhalen. Zelfs een rekenkundige uitkomst leidt tot onverwachte gebeurtenissen.
- Denk je niet, dat je de taal in zulke mate onder de knie kunt krijgen, dat je de onverwachte effecten kunt beperken? Ik bedoel, natuurlijk is de taal te subjectief om voor iedereen te volstaan met dezelfde formulering. Maar in de wisselwerking tussen woordgebruik, context en terugkoppeling moet er veel mogelijk zijn.
- Na de terugkoppeling ben ik vaak al zo ver verwijderd van wat ik wilde zeggen, dat het te laat is. Je moet je stappen steeds aanpassen aan de ander, niet met zevenmijlslaarzen bij je doel proberen aan te komen. Maar zelfs als ik stapje voor stapje ga, is de uitkomst ongewis. Als je A wilt zeggen, moet je vaak met D beginnen.
- Ik begrijp, denk ik, wat je bedoelt. Maar je zegt het zelf, de stappen moet je afstemmen op het gehoor om tot communicatie te komen. Dat is volgens mij een grondregel. Bovendien moet je beseffen, dat de diepte waartoe je met iemand kan komen, erg verschillend is. Dat houdt in dat je soms nooit bij datgene kunt uitkomen, wat je oorspronkelijk duidelijk had willen maken.
- Heb je het nu over bevattingsvermogen? Daarover gesproken lijkt het mij interessant of je alles duidelijk kunt maken aan anderen wat je wilt?
- Vroeg of laat kom je uit in het gebied, waar de meningsverschillen zich ophouden. Mensen zijn volgens mij schatplichtig aan hun overtuigingen. Natuurlijk kunnen we leren inzien, dat meningen en standpunten relatief zijn. Toch kiezen we uiteindelijk voor onze eigen opvattingen.
- Om iets duidelijk te maken, zonder ruzie te krijgen, moet iemand inderdaad beseffen dat zijn mening er eentje van vele is. Anders heb je geen kans van slagen en stoot je de neus tegen de muur van de ander. Maar dat staat los van bevattingsvermogen, toch?
- Dat vraag ik me af. Voor velen is het een hele toer om eigen standpunten te relativeren. Je hebt het vermogen nodig om met anderen mee te denken, om je in de situatie van een ander te verplaatsen. Dat is niet niks.
- Ik vraag me af, of dat echt aan elkaar gerelateerd is. Ik denk dat iemand heel goed kan doorhebben wat iemand bedoelt en bovendien de volslagen onjuistheid ervan kan inzien.
- Als iets onjuist is, ja. Maar dan blijkt het uit de logica van het complete verhaal. Er bestaan ook standpunten die diametraal tegengesteld zijn én allebei juist zijn.
- Iets is juist of onjuist. Ik ben met je eens dat het afhangt van je uitgangspositie, maar ik hoef de standpunten van iemand anders niet te adopteren.
- Je kunt wel begrip opbrengen voor zijn standpunt. Dat is volgens mij het echte begrijpen. Mensen die geen begrip kunnen opbrengen voor het denken van anderen, zijn ook niet in staat anderen echt te begrijpen.
- Als ik zie hoe misdadigers te werk gaan bij hun strafbare feiten, dan begrijp ik hun beweegredenen, ik kan hun acties doorzien als ik dat wil. Maar ik hoef er geen begrip voor op te brengen.
Dichter bij huis. Indien ik mijn kinderen nooit gecorrigeerd zou hebben, vaak tegen hun wil in, dan zou hun ontwikkeling de verkeerde kant zijn opgegaan. Als ik me als vader niet begrijpelijk had kunnen uitdrukken, hadden ze mijn beweegredenen niet kunnen doorzien. Maar of ze er begrip voor konden opbrengen?
- Ik vraag me af of jij de beweegredenen van misdadigers kunt begrijpen. Weet jij hoe ze op het criminele pad terecht zijn gekomen?
Maar wat je over je kinderen zegt, is wat ik bedoel. In eerste instantie nemen ze jou de correcties niet in dank af. Maar als er later waardering voor ontstaat, blijken ze zich in jou positie te kunnen verplaatsen.
- Hmm. Dat duurt nu wel erg lang, voordat ik iets merk van die waardering. Me dunkt dat de periode dat ze mij zouden moeten kunnen begrijpen al jaren geleden is aangebroken.
Jij gaat zeker van de stelling uit, dat je aan het leven van iemand hebt moeten deelnemen om er een goed begrip over te hebben. Maar ook die misdadiger heeft gewoon een knorrende maag.
- Bij de één komt begrip eerder dan bij de ander. Wellicht is het een kwestie van geduld.
Iedereen heeft op gezette tijden een knorrende maag. Het punt is of die misdadiger vrijwillig op illegale manier aan zijn brood komt. Vaak zijn er oorzaken aan te wijzen waaraan hij geen schuld heeft. Ik durf zelfs te beweren dat velen die op het zogenaamde goede pad zijn, daar slechts beperkte invloed op hebben uitgeoefend.
- Ik heb altijd hard gewerkt. Daarom heb ik ook iets bereikt in mijn carrière. Als ik geluiwammest zou hebben, zou dat niet mogelijk zijn geweest.
Oorzaak en gevolg staan duidelijk bij elkaar. Daar hoeven we toch niet moeilijk om te doen?
hotmail.com
Biografie van deze schrijverGeplaatst in de categorie: literatuur
Schrijvers motieven
668
Geef je reactie op deze inzending: