Hartenkreten over familie

De tante, de zus van vader, over wie ik onlangs schreef en die haar tragisch levenseinde eens vond in een verpleeghuis in Ewijk, stond in onze familie bekend om de grenzeloze lusteloosheid waarmee zij langdurig en neerslachtig op de bladzijden van een roman kon blijven staren zonder iets te lezen...

Een wit, geëmailleerd naamplaatje met daarop de naam "Broeckx-Schmitz" in zwarte letters sierde de voordeur van het oude huis aan de Gerard de Bondtstraat. Het huis waarnaar mijn voorouders gevlucht waren na de economische malaise van de twintiger jaren van de vorige eeuw. Het kapitale huis met...

De lange, lange jaren die gepasseerd waren en de turbulente, dramatische gebeurtenissen die zich in onze beider levens voorgedaan hadden, schenen ons van elkaar losgekoppeld en verwijderd te hebben tot we elkaar terugvonden. Haar blikken had ze gericht op een foto, opgesteld in mijn woonkamer die...

De broer die altijd op mij wacht, terwijl mijn leven zich ijlings voortspoedt en mijn gedachten vaak afdwalen van zijn lotsbestemming en levensomstandigheden, wachtte ook op mij op de druilerige zondagmiddag waarop ik hem opnieuw bezocht. Hij droeg een cognackleurige warme trui en was al snel...

Het staat hier sinds kort te pronken op mijn oude, zwartgelakte vitrinekast: een boeket, samengesteld uit schitterende bloemen met prominent in het midden de fleurige roos die een voorbije zomer representeert. De allerliefsten zonden mij dit, nadat de woelingen van de frequente ruzies hoog...

Naar het oude huis, naar de "boerderij" waar zovele van mijn voetsporen liggen, waar eens de dartele hond met glanzende zwarte vacht die niet meer te midden van de levenden is, speelde en mij kwam begroeten, zal ik blijven verlangen. Daar rekken nog altijd mijn enig overgebleven dierbaren hun...

Het terrein van "Prisma" in Biezenmortel, de instelling waarin mijn broer sinds jaar en dag verblijft, herbergt nog onvermoede verrassingen, zoals een fraai restaurant met de naam "Lokaal 12" dat is ondergebracht in een mooie, sfeervolle ruimte en dat plaats biedt aan een ruim aantal bezoekers....

De zus, de liefdevolle, bezorgde en betrokken zus van de zeer zwakbegaafde man, leest zijn wisselende sentimenten af van het gezicht van haar broer. Zij probeert uit zijn gebaren zijn gemoedstoestand op te maken. Met behulp van haar kunstzinnige gaven zal zij een wandschildering vervaardigen die de...

De tante, de zus van vader, staat afgebeeld naast haar drie broers en haar ouders op de familiefoto in zwart-wit die nog altijd mijn kamer siert. Deze stamt waarschijnlijk uit 1947. Op de foto draagt ze een geruite bloes en zwarte spencer en de ziekenfondsbril met ronde glazen en haar haar krult...

Sinds zestig jaar zetelt de familie in het mooie huis aan het Nassauplein dat ik zo vaak van buiten af aanschouwde. De staketsels van de "gekandelaberde" bomen staan voor de deur die ondanks alles in het nieuwe seizoen enige bloei tonen en waar kennelijk het mij zo vreemde en onbekende geluk...

Bezoekers zijn altijd welkom in de lage paviljoens van "Prisma" in Biezenmortel die verspreid liggen over een parkachtig terrein en ook in het gebouw met de kale, "prikkelarme" maar door geldgebrek weinig opgesierde wanden waar sinds jaar en dag mijn broer verblijft. Vele "cliënten" van...

Daar, aan die langgerekte straat die uitmondt bij het zwarte, ondoorgrondelijke water van het Wilhelminakanaal waar het kleine huisje is van de brugwachter, in de nabijheid van "De Zwaaikom" waar ik in jeugdjaren de ranke en elegante zeilboten aanschouwde en waar we kano's huurden en roeiboten...

Ik had met de trouwe Regiotaxi en een lieve, goedhartige chauffeur het parcours gevolgd dat via Udenhout (waar de uitbundige Kerstversieringen zijn uitgespannen boven de brede straat, die is als een avenue) de inrichting bereikt waar mijn zeer zwakbegaafde broer nog altijd zijn dagen rekt. Het...

De familiefoto is ongetwijfeld genomen in 1962 bij onze trouwe buren. Het daarop afgebeelde tafereel wordt begrensd door de zware, groene, velours gordijnen die ik me nog zo goed herinner en die een sfeer van gezelligheid en beslotenheid deden ontstaan. Mama omarmt op de foto mijn zusje gekleed...

Op 10 december, je zesenzestigste verjaardag, stonden de bomen aan mijn venster in een stille, koude, dichte mist. Je bent een winterkind, mijn zuster. In 1956, drie jaar na mijn geboorte, kwam die vreemde zuster en toen ben jij, mijn levenslange kameraad en metgezellin voor het leven, aan mijn...

Plotseling stond hij vóór me en ik kon zijn naam wel uitschreeuwen: "Sjoerd!". Hij was de zoon van mijn tante en hij droeg de gelaatstrekken van de moeder en van de opa, mijn goede oom Gérard. Na lange jaren van ijzingwekkende vervreemding en eenzaamheid, en na een leven, geleefd in sferen en...

Hij was de broer van onze vader en we noemden hem "Der grosse Vertreter". Op de familiefoto uit 1947 is hij nog een jonge jongen. Hij draagt evenals zijn oudere broers Willem en Guus een net colbertje met een wit overhemd en een stropdas; kleding die hem eigenwijs maakt en vroeg oud, als zou hij...

Een klein roodkoperen asbakje met gewelfde rand koester ik nog altijd. Ik moet dit beschouwen als "het laatste erfstuk" dat de herinnering aan mijn beide opa's levend houdt. Zij beiden waren smeden, die armoede kenden en tegenslag en die de namen August respectievelijk Thijs droegen. Hoe het ook...

De foto siert nog altijd mijn kamer. De leden van het gezin Broeckx zijn daarop compositorisch goed gerangschikt; allereerst oma, in de zwarte jurk, gesierd door de camee die een erfstuk werd; ze loodste het gezin met succes door de recessie en door de armoede; verder opa, die ik nooit kende;...

Een parkachtig terrein met groene gazons, gelardeerd met indrukwekkende rode beuken en ander fors geboomte waarvan ik de naam niet ken, strekt zich uit rond de paviljoens van Huize "Prisma" in Biezenmortel waar mijn broer sinds jaar en dag verblijft. Vanmiddag hebben we "Memory" gespeeld met...

Van onze beide oma's noemden we haar "oude" oma. Op de foto's die ik nog altijd bewaar is ze afgebeeld; in een roeibootje met haar toekomstige echtgenoot August, onze opa, sinds lang niet meer te midden van de levenden, en op latere leeftijd, in ouwelijk aandoende kledij; zorgelijk, bezorgd. Ik...

De gestalten zijn harmonieus gerangschikt op de zwart-wit-foto. De fotograaf uit dat verre jaar, 1963, had zeker gevoel voor compositie. Helemaal links zie je mijn zusje op de schoot van onze elegante, jonge moeder. In het midden sta ik. Met wijd opengesperde, waakzame ogen kijk ik in de lens. Mijn...

Dertig jaar geleden, toen ik verkeerde in desastreuze werkomstandigheden, zette een schijnbaar onzinnige, maar trefzekere intuïtie mij aan opnieuw de boerderij te bezoeken waar mijn liefste zus, bloed van mijn bloed, het leven geschonken had aan mijn neef W. Foto's uit dat jaar tonen moeder en...

In het dorp waar mijn eenennegentigjarige tante haar ongetwijfeld laatste levensdagen nog altijd rekt en voortzet, kennen de ouderen elkaar en zij begroeten elkaar hartelijk. Vandaag was ik welkom in het kleine huisje waar de piano nog stond, waar de oude, pontificale staande klok uit 1910 de uren...

De tante bracht haar leven door tussen de kloostermuren. Bij "Mater Misericordiae" bezocht ik haar nog vaak terwijl de overige familie het liet afweten. Tante zat meestal gebogen over haar brei- of haakwerk dat zij wegens haar blindheid op de tast volvoerde. Ze bracht het tot de leeftijd van...

Mijn oom A., die nog gespeeld heeft met ons, kinderen, in de zonnige tuin van ons arbeidershuisje werd, vijftig jaar geleden, overrompeld door de onbarmhartige dood. Zijn graf ligt in Engelen, in het dorp waar zijn nu negentigjarige weduwe het nog iedere week bezoekt....Zij is mijn trouwe en lieve...

Eens kwamen wij samen in het oude huis, in de achterkamer en schaarden wij ons rond de tafel onder het lamplicht en dan rikten we en speelden we yahtzee; vader en moeder en oma die bij ons inwoonde in de kamer op de eerste verdieping, mijn zus Cecile en ik. Wij allen speelden de spellen met de...

Opa, op die oude foto zie ik je beeltenis (het nette pak met de pochet....). Als kind stond ik aan je graf en wenste je toe: "Rust zacht, lieve opa!" De armoede die je kende, kon je nauwelijks dragen maar in je "rijke tijd" was je vrijgevig, tot verbazing en ontsteltenis van de goegemeente....

Aan het begin van de lange laan, wachtend op het voertuig dat ongetwijfeld zou arriveren, in de tropenzon, had de tante "aan wie het leven niet onopgemerkt voorbij was gegaan" volgens eigen zeggen, geluisterd naar het verhaal van de nicht over haar onbeantwoorde liefde en ze had als weinigen...

De welhaast negentiende-eeuwse foto's, vervaardigd door een vooraanstaand fotograaf, die haar lang-overleden ouders tonen; statig, trots en trouw; zij aan zij, waren nog altijd in mijn bezit en toen ik mijn eenennegentigjarige en laatst-overgebleven tante bezocht, overhandigde ik haar deze Haar...