Mensen zijn wonderlijke wezens

Ik probeer in het hoofd van de man te kruipen en word er een beetje duizelig van.
Dat hij naast zijn vrouw en kinderen stiekem allerlei relaties met vrouwen heeft en vooral daar voor lijkt te leven: de spanning, seks en avontuur lukt me te bevatten. Dat hij al jarenlang leeft in een gezin, blijkbaar meedraait op de automatische piloot maar van binnen geen binding voelt met hen, wordt al iets moeilijker te begrijpen maar ik kan me voorstellen dat je dit als mens kunt ervaren. Dat zijn vrouw veel praat, misschien teveel bepaalt wat er gebeurd, hoge normen en waarden heeft als het komt op het leven en de doelen die je nastreeft, misschien te klakkeloos en naïef (?) aanneemt dat haar meestal zwijgende echtgenoot het met haar eens is, is een scenario dat ik kan volgen.

Maar dan. Je loopt naar boven met een bijl, een mes? Doet de deur van de slaapkamer open, ziet je vrouw op jullie bed zitten, en…. Hier stopt het. Ik kan er niet meer bij. Om maar te zwijgen over wat hij hierna zijn twee kleine dochtertjes heeft aangedaan.
Nog geruime tijd heb ik een somber en akelig gevoel na het zien van de documentaire over de man uit Zoetermeer die vijf jaar geleden zijn gezin, met een goed doordacht plan, heeft omgebracht.

Mijn gedachten dwalen af naar mijn leraar op de lagere school, Wijnand van Rooijen. Wijnand was pas drieëntwintig jaar toen hij bij ons op school verscheen. Strakke spijkerbroek, puntlaarsjes, zwart kort leren jack. Sommige moeders wilden ineens verdacht vaak klusjes doen op school. Konden ze in de buurt van meester Wijnand komen, beetje met hem flirten.
Voor mij was hij een bijzondere leraar omdat hij weinig conventioneel was in zijn manier van kleden en in zijn manier van lesgeven. Meester Wijnand kon bovendien ontzettend goed tekenen en betrok ons hierbij op inspirerende wijze. Hij tekende ons na. Iedere week was een van ons aan de beurt en dit voelde als een grote eer.
Ook kwam hij bij ons allemaal thuis, schreef in je poëziealbum en voorzag dit van een van zijn prachtige illustraties.
Het aller-fijnst vond ik dat hij in de gaten had dat ik ook tekenplezier had en misschien zelfs wel een pietsje tekentalent bezat. Ik voelde me hierin gezien door hem. Hij koos me uit als er een grote tekening op het bord moest worden getekend vanwege Sinterklaas of Kerst. Het gevoel wat zijn gebaar me gaf is onbetaalbaar. Niet alleen ik kreeg erkenning, hij betoverde ook andere klasgenootjes, zag waar hun talenten lagen.
Hij stimuleerde onze creativiteit, hielp ons poppenkastspelen voor te bereiden, begeleidde musicals, kortom een feest.

Heel af en toe werd meester Wijnand erg boos. Dan schopte hij met een van zijn ultrahippe puntlaarsjes zo een gat in de kast en sleurde hij Roland letterlijk achter zich aan. Ook Wiebe nam hij soms flink te grazen. Hij deed dit vooral met de jongens uit de klas. Ik vond dit schokkend maar wist niet hoe ik dit moest plaatsen.
Meester Wijnand woonde alleen en ik kan me herinneren dat ik samen met een aantal vriendinnetjes uit de klas bij hem op bezoek ging. Dan trok hij bij wijze van maaltijd een blik ravioli open in een tijd waarin mensen nauwelijks nog pasta aten.
We waren onder de indruk.
Dat hij toen soms al toespelingen maakte naar sommige meisjes uit de klas zag ik wel, gaf me ook een onbehaaglijk gevoel, maar ik wist niet wat ik hiermee aan moest. Hij deed dit naar Karola die duidelijk al aan het puberen was gezien haar vrouwelijke vormen. Naar Diana die al over een ondeugend smoeltje beschikte waar ik nog niet droog achter de oren was.
Veel later heb ik vernomen dat meester Wijnand uiteindelijk van school is gestuurd, niet vanwege deze opmerkingen maar helaas van kwaad tot erger was gegaan. Er waren klachten van ouders binnengekomen dat hij seksueel getinte briefjes had gestuurd naar meisjes….

Het is niet mijn bedoeling om meester van Rooijen te vergelijken met een moordenaar maar, hoe doe je dat?
Hoe schuif je deze verschillende, schijnbaar uiterste aspecten van iemand, voor jezelf in elkaar? Is het een optelsom, tel je de goede en slechte eigenschappen of gebeurtenissen bij elkaar op, deel je ze en wat je over houdt is een gemiddeld kwaliteit mens of ontkracht het ene aspect volledig het andere……. Maar hoe dan om te gaan met die bijzondere eigenaardigheden van iemand die je zelf hebt ervaren en waar je met een goed gevoel op terugkijkt? Wat voor betekenis geef je hier aan?
Mensen zijn wonderlijke wezens.

Ik vraag me af of er iemand is die misschien toch nog een ontroerende, hartverwarmende, authentieke ervaring heeft opgedaan in het contact met deze man uit Zoetermeer, waarin hij het beste bij mensen naar boven wist te halen.
Of is dit uitgesloten en illustreert dit zijn enorme onvermogen en zelfs latere gewelddadigheid….?

Het is een confrontatie met mijn behoefte om kennelijk alles in kaart te willen brengen.
Dit komt me soms van pas maar misschien is het wijzer om niet alles te willen bevatten. De werkelijkheid is meestal grilliger dan we denken en wordt niet minder erg als we het begrijpen.

* namen zijn veranderd