Hans Andreus: Ik heb je liever
Ik heb je liever
Ik heb je liever dan brood
al zegt men ook dat het niet kan
en al kan het ook niet.
Ik heb je liever dan vrolijkheid of regen,
liever dan de stilte van drie uur
in de rustig in- en uitademende nacht.
De meeuwen scheren overdag met hun vleugels
langs de blonde warme lucht.
De wilde bloemen staan te lachen
in het warme bad van de zon.
De zon danst zijn toch maar kleine rol
met zoveel overgave dat het heel
stil wordt, hier, in dit deel van het heelal.
Ik heb je liever dan brood
al zegt men ook dat het niet kan
en al kan het ook niet.
Liever dan vrolijkheid of regen,
liever nog dan ik heb je lief.
Johan Wilhelm van der Zant oftewel Hans Andreus werd geboren in 1926 te Amsterdam, in het Wilhelminagasthuis.
Zijn vader heette hetzelfde en was o.a. een verzekeringsagent. Hij leek sprekend op de filmacteur Rudolf Valentino.
Zijn moeder heette Willemina de Wit.
Toen Johan één jaar was, gingen zijn vrij jonge ouders scheidden. Dat sloeg in als een bom in zijn psyche. Met zijn moeder woonde hij op vijf adressen in Amsterdam.
In 1930 hertrouwde zijn moeder met Martin de Jong, een autohandelaar. Ze verhuisden naar Scheveningen, waar zijn moeder en zijn stiefvader twee dochters kregen. De shock was zo groot, dat hij in zijn grote verwarring dacht dat zijn echte vader Joods was, een zekere Oom Dan, een meneer Visser die af en toe zijn moeder bezocht. Hij schetste zijn eigen waarheid over zijn verleden. Tijdens zijn lagere schooltijd speelde hij veel met andere jongens in de duinen en wandelde hij veel met hen langs de Noordzee. Ze verzonnen een jongensbende.
In 1937 keerden zij terug naar Amsterdam, naar de oergezellige Jordaan. Hij zat nog één jaar op de École Wallone, waar zijn liefde voor de Franse taal aangewakkerd werd. Hij werd een goede vriend van Bertus Swaanswijk (Lucebert), wat tot 1943 duurde. Ze beïnvloedden elkaar en in een bibliotheek lazen ze Marsman, Van Ostaijen en Hendrik de Vries. Vanaf 1939 begonnen ze te dichten, Johan over koningen en zwervers, romantisch dus.
In 1940 ging hij naar de HBS aan de Keizersgracht, maar hij maakt doe opleiding niet af. Hij is door de Duitse soldaten opgepakt, maar hij ontsnapte en in Laren was hij ondergedoken.
In 1945 ging hij naar de Toneelschool tot 1947. Daar ontmoette hij Luc Lutz, Henk van Ulsen en Andrea Domburg.
Uit die tijd stamt zijn pseudoniem Hans Andreus, doordat een jongedame aldaar Andrea als achternaam had en wellicht ook de voornaam van Andrea Domburg.
Als acteur wilde hij niet verder, maar als auteur des te meer. Hij was even corrector bij de Volkskrant, maar de literatuur trok aan hem.
In 1947 verscheen zijn eerste gedicht in 'Centaur' en hij kwam in contact met Ad den Besten. Overigens gaat zijn publicatiedrang met grote moeite, ze sturen van alles weer terug en in 1950 verscheen 'Vergeefse legende' in 'De Nieuwe Stem', waar hij niet blij mee was, want hij vond het bij nader inzien pulp.
Via Nico Verhoeven ontmoette hij Jan Elburg en Bert Schierbeek. Men schaart hem onder de Vijftigers, maar in wezen stond hij meer op zichzelf en stond hij dichter bij Van Ostaijen.
In 1951 verscheen zijn poëziedebuut 'Muziek voor kijkdieren'.
In 1957 verschenen 'De sonnetten van de kleine waanzin'.
In 1958 trouwde hij met Ina Bouman, met wie hij naar Laren vertrok. Ze kregen een geestelijk gehandicapte dochter, die maar twee jaar werd.
In 1961 scheidde hij van Ina, terwijl ze nog wel een zoon kregen, genaamd Arjen, die zonder zijn vader moest opgroeien, net als hijzelf vroeger. Het trauma gecopiëerd.
Hij ontmoette Lukie Paulides, een vriendin van Liesbeth List, en in 1962 trouwde hij met haar. Ze kregen drie kinderen; Herre, Friso en Karianne.
In 1971 kreeg hij de Constantijn Huygensprijs.
In 1973, na vele andere woonsteden, verhuisden zij naar Putten. Daar leefde hij veelal teruggetrokken en lijdend aan depressies, al genoot hij van zijn fietstochten door de Veluwse bossen en heidevelden.
Zijn thema's waren liefde, dood, schuldgevoelens en angsten. Hij schreef naast poëzie ook romans, novellen, hoorspelen, chansons en kinderboeken. Hij wilde ook nog Rimbaud op zijn manier vertalen. Dat is er niet van gekomen.
Hij in 1977 door kanker gestorven. Hij was vanwege zijn depressies in aanraking gekomen met de psychiatrie, dat meen ik me nog te herinneren van een bijeenkomst met Jan van der Vegt, die toen net zijn biografie gepubliceerd had. 'Die moet je eens gaan lezen, dat zul je mooi vinden!', zei hij tegen mij. Feit was dat ik zijn gedichten al in mijn puberteit had gelezen en dat ik zijn stijl inderdaad mooi vond. Toen stond ik ook naast de uitgever Wim Hazeu, die zag dat ik een sjekkie draaide. 'Lekker hé, zo'n ouderwets sjekkie!', zei hij tegen mij.
De mannen rondom de dichters, ook een slag apart.
Ik ben trouwens nog vaak in Putten geweest, zonder te beseffen dat de grote dichter Andreus daar gelopen heeft.
Geplaatst in de categorie: literatuur
Hans Andreus
3.666
Geef je reactie op deze inzending: