Van de slachtvelden naar een trapschacht

(voor Vsevolod Garsjin (1855 - 1888))

Je bent geboren als Vsevolod Michailovitsj Garsjin op 14 februari 1855 in Jekaterinoslav. Jouw vader was een Russische officier. Je was een telg uit een adellijke familie, met roots tot de Gouden Horde van Dzjengis Khan. Op jouw vijfde overleed jouw moeder, omdat die haar veroordeelde minnaar was gevolgd naar Petrozavodsk. Als kind had je al zorgwekkende, psychische problemen, maar toch prees iedereen jou om jouw intellect en nobele karakter.

Al tijdens jouw leven was je als schrijver zeer geliefd. Je ging naar het gymnasium, maar je meldde jezelf als vrijwilliger voor de Russisch-Turkse oorlog van 1877-1878. Daarna ging je niet meer verder studeren en begon je te schrijven. De oorlog heeft diepe sporen bij jou nagelaten, waardoor je slecht at en sliep. Bovendien leed je aan steeds ergere depressies. Tijdens een veldtocht tegen de Turken raakte je gewond en schreef je het korte verhaal 'Vier dagen', wat jou meteen een morele en literaire autoriteit in Rusland opleverde. Het gaat over een zwaargewonde soldaat, die op het slagveld is achtergebleven, bij het ontbindende lijk van de door hem gedode vijand. Je beschreef minutieus het ontbindingsproces. Je vond de oorlog onrechtvaardig.

Daarna deed je nog diverse jobs. Je schreef vooral korte verhalen. Jouw productie was nogal karig, omdat je aan voorjaarsdepressiviteit leed, die steeds pas in de herfst herstelde. Je werd drie keren in een krankzinnigengesticht opgenomen. Je was een voorloper van het donkere, Russische symbolisme. Je publiceerde jouw verhalen in het vooraanstaande tijdschrift 'De Vaderlandse Kroniek' en ze werden o.a. door Lev Tolstoj en Ivan Toergenjev geprezen. Volgens een tijdgenoot had jij een 'kristallen ziel'. Jouw inlevingsvermogen was fenomenaal en zelfs in jouw sprookjes zijn de personages geheel overtuigend, zoals o.a. een kikker, die met enkele ganzen naar het zuiden vliegt en een palmboom, die uit zijn kas breekt en in de vrieskou in Petersburg dood gaat.

Als hypersensuele intellectueel leed je zwaar onder de sociale ongelijkheid en het onrecht. In 'De rode bloem' laat je een geesteszieke de strijd met het kwaad aangaan, belichaamd in een papaver. Ik citeer: 'Daarom verborg hij het bloempje onder zijn hemd, in de hoop dat het na deze nacht al zijn kracht kwijt zou zijn. Het kwaad zou overvloeien in zijn borst, in zijn ziel, waar het zou worden overwonnen of zegevieren. Maar indien hij eraan ten onder ging, zou hij een heldendood sterven, als de grootste, dapperste mens aller tijden.'. Je schreef zo'n twintig verhalen, waarvan de negen indrukwekkendste in 'De beren en andere verhalen' zijn verschenen, in november 2017 bij uitgeverij Athenaeum - Polak & Van Gennep, met als vertaler Hans Boland.

Er is ook het verhaal 'Zwakke zenuwen' van Anton Tsjechov in opgenomen, wat hij schreef voor een herdenkingsbundel voor jou en waarin jij de hoofdpersoon moet voorstellen. In 1884 maakte Ilja Repin een indrukwekkend schoon portret van jou. Jij was manisch-depressief en het schrijven kostte jou grote, uitputtende moeite. We mogen dus extra blij zijn met wat jij toch hebt weten te presteren. In 1887 deed je een poging tot zelfdoding door jezelf in de trapschacht van het appartementengebouw, waar jij woonde, te gooien. Op 5 april 1888 overleed je in een ziekenhuis in Sint-Petersburg door de verwondingen. Je werd 33 jaar en je bent in de Volkovskoe begraafplaats begraven.