Heilig Vuur
De Tour kwam voorbij en ik keek. Maken ze kruistekens of – gepaster – buigt er iemand eerbiedig? Vanuit het peloton richting kathedraal rijdend door Seu d’Urgell? Nee dus. Toegegeven, Mart Smeets kwam niet in beeld, en die is gastheer bij het Rijke Roomse af.
Terwijl de bisschop van Urgell, Joan Enric Vives i Sicília, toch samen met Sarkozy soeverein is over Andorra. Vorsten zijn gevoelig voor erkenning! Plus dat ze nog flink kunnen uitpakken. Een beetje respect graag.
Dat vorstendom is trouwens saai, ze hebben daar hun ziel verkocht. De noordwest hoek van de provincie Lleida(Spaans: Lerida) is veel boeiender. Spanje is onderverdeeld in zeventien autonome regio's, Catalunya en westerbuur Aragon zijn er twee van. Tijden veranderen en lijnen zijn niet meer zo makkelijk te trekken. In bestuursvorm taal en cultuur. Waar is Catalaans nog onbetwist eerste taal.
In de Pyreneeën lijkt nog veel hetzelfde. Verder westwaarts zien we nog steeds ontelbare ruïnes van romaanse kerkjes en verlaten dorpen. In het natuurpark Aigüestortes i Estany de Sant Maurici bij voorbeeld, paradijs voor liefhebbers.
Al spreekt men in het uiterste westen van Catalunya, Val d’Aran, wel Aranees, een Frans-Occitaans dialect. In La Franja ('Weststrook') van Aragón, weer nog steeds Catalaans. Het verspringt hier als vanouds.
Sommige delen zijn zo dun bevolkt dat het er ook niet echt toe lijkt te doen. Tot ongeveer 1200 bestond één Occitaans taalgebied van Languedoc tot diep in Spanje. Het was hier nog dicht bevolkt. Die prachtige romano-kerkjes bouwden ze voor mensen.
Toen rond 1200 pas ontstond de Cartalaanse taal.
De weg voert via de Col del Canto door de Pallars Sobirà met Sort als hoofdplaats. Sort is Catalaans voor ‘geluk’. Uiteraard daarom is hier de fameuze Loterìa la Bruixa d'Or gevestigd.
Veel Spanjaarden plegen hier gokjes. We wagen even een oogje. Wat een drukte.
Om te vervolgen langs La Guingeta en Berros Júsa. Tot Esterri d'Aneu waar we de Val d’Aneu ingaan. Oeroude weg richting Franse grens. Beneden zien we een immense schapenkudde met hondjes. Een bont geklede vrouw die hoedt.
De weg ooit uitgehouwen uit het gebergte versmalt. Zonder opstaande rand, ongeschoeid plateau, pal naast honderden meters gapende leegte. Mijn wereld kantelt. Rotsen bergen meren en valleien krijgen steeds meer surrealistische vorm. Hier wandelen lijkt een verschrikking. Borden waarschuwen tegen steenregen.
Beneden een woeste beek die tegendraads stijgt. Begoocheling, hij stroomt tegen ons in. Rond de weg - wisselend links en rechts. Ook als de griezelkloof gepasseerd is.
Rechts van de weg verschijnt ineens de verlaten kerk Sant Joan d’Isil. Middeleeuws, kunstige hoekbewerkingen. Iets verder volgt naamgever Isil. Samen met vijf andere ontvolkte dorpen de gemeente Val d’Àneu: oppervlakte 193 km², 375 inwoners.
Tot voor kort beschikte alleen het enige café over telefoon, winkelwaar en tv. Voor de bevolking, een paar oudjes. Hoewel hier Refugio Casa Sastre wel al gerund werd (en wordt) vanuit Barcelona. Er wordt hier ’s winters druk geskied. Komt men via Frankrijk?
Een nieuwe refugio kwam erbij. Een camping in de buurt. Huizen lijken zowaar opgeknapt en bewoond.
Gestimuleerd door de wintersport? Misschien meer nog door ‘Les falles d'Isil’, feesten voor Sant Joan. Jaarlijks 23 juni, één der oudste Catalaanse. Zelfs van vóór onze jaartelling zeggen historici.
Deze tradities teren op gevoel uit Barcelona. Families die deze dorpen vele generaties geleden verlieten blijven zich verbonden voelen en doen met dat gevoel ook iets. Men slaat blijkbaar die herkomst zelf honderden jaren op. Levende geschiedkundige wezens. Zeiden bezoekers uit Barcelona.
Les Falles d’Isil staan in het teken van het vuur. Vrijgezellen verzamelen zich op de berg en beginnen te dalen om 23.00 uur. Mannen, import tegenwoordig. Met fikkende boomstammen dalen ze van de berg af. Meer dan duizend meter in donker. Een adembenemend gezicht. Je ziet vlammen hoog ver weg wisselend schijnbaar doven en weer lichten. Tot ze ineens voor je staan - midden in het dorp. Met die gloeiend hete knotten.
Daar wordt een groot fakkelvuur gestookt. Bij dans op traditionele muziek. Muzikanten en kijkers wachten tot alle fakkeldragers beneden zijn en zich hersteld hebben. Dan breekt het feest los. Was zeven dagen en nachten zonder onderbreking. Nu nog 24 uur.
Er staan verbazend gave opnamen van op youtube. Veel meer fakkeldragers nu, veel meer publiek. Hoewel ik vrees dat Les Falles de Sant Joan nu minder branden voor Sant Joan dan voor ‘l’interès turístic nacionalles’. En dan verliezen tradities het meestal. Op den duur.
Zie ook: http://www.youtube.com/wa...?v=D4H63u1hEzw&feature=related
Schrijver: Jos Zuijderwijk, 11 juli 2009
Geplaatst in de categorie: vakantie
Traditie
1.323
Geef je reactie op deze inzending: