Willem Hussem mooi maar niet netjes?
Nee toch dacht ik het is niet waar. Er lag een bundel van Willem Hussem zomaar op straat voor vijftig eurocent op het Waterlooplein. ´Gisteren voor vandaag´, wel verfomfaaid maar zeg zelf: goud voor wie een echte Hussem vindt. Willem Hussem(1900-1974) dichter-schilder en reeds vroeg hoog begaafd bevonden. In 1928 zat hij een tijd ‘ondergedoken’ in Avignon.
Willem kwam in 1922 volgens J.Zwartendijk in Elseviers * ‘te voorschijn met ‘werk dat sterk onder invloed stond van Vincent van Gogh’. Waarin Zwartendijk meteen veel durf en talent had onderkend. Maar Hussem bleek daarna zes jaar ‘ondergedoken’. Voor studie in Avignon. Zwartendijk: "Hussem behoort tot wat wij noemen de geduldigen, die hun drift bedwingen”. Leuk was allereerst dat hij ‘in den Rotterdamschen Kunstkring’ toen ‘niets dan op het eerste oog bescheiden-aandoende aquarellen en teekeningen’ presenteerde. Volgens Hussem zelf was zijn schilderwerk toen ‘niets om te exposeeren.’
Maar Zwartendijk verdiepte zich daarom in die tekeningen en karakteriseert in bewoordingen die reminiscenties aan Hussem’s latere poëzie oproepen. Ze zijn ‘naar binnen gekeerd’, dienen ‘stil en van dichtbij bekeken te worden, vóór de toeschouwer in staat is haar te benaderen’, al lijken zij ’op het eerste gezicht eigenlijk weinig gecompliceerd..’
Zwartendijk verwijst ter vergelijking via grassprietjes van Albrecht Dúrer opmerkelijk ook al naar Japanse beeldende kunst.
Die Zwartendijk kortom voorzag niet toevallig. Hij was een hoogst bekwaam criticus. Met gevoel ruimte en oog voor samenhangen en mogelijkheden bij Hussem.
Die na 18 jaar Frankrijk in Den Haag ging wonen. Waar hij begon te dichten. Beïnvloed nog door de Posthoorngroep, kroegmaatjes als A. Roland Holst en J. Bloem. Om via de vijftigers (rijmloos) bij de Japanse haiku te belanden. Naast J.C. van Van Schagen en Max Croiset haiku-achtig..
Kort, besloten, oosters, filosofisch, vaak heel beeldend. Buiten ons, observaties met stille informaties. De Hussem die iedereen kent is ´Zet het blauw´. Puur Zwartendijks - een schildersgedicht! Haarscherp mens kosmos god en natuur. Wie krijgt geen treffend beeld traag voor ogen:
ZET HET BLAUW
van de zee
tegen het
blauw van
de hemel veeg
er het wit
van een zeil
in en de
wind steekt op
In Leiden muurgedicht en daar kennen alle dichters het achterstevoren uit hun hoofd. Dat moet om erkend gildedichter te worden volgens Martin M. Aart de Jong. (Turing-finalist die zich net als Diederik Samsom nog chauvinistisch Leidsch laat kleden. Hoe vreemden elkaar kunnen raken.)
Later haalde Willem met vertaalde Chinese klassieken meer mystiek binnen. ‘Gisteren voor Vandaag’ vermeldt op de flap als createur Hussem. De laatste bladzijde meldt echter dat deze gedichten gebaseerd zijn op Engelse vertalingen van oude Chinezen. Niet netjes?
De bundel looopt over van de pareltjes.Hier twee om met u delen:.
wat geurt
de perzikbloem
nu het regent
Willem Hussem, Gisteren voor Vandaag
Lentegedicht ongetwijfeld maar onweerstaanbaar komt de bloem geurend binnen.
Als simpele dorpsziel ooit naar de grote stad vertrokken laat ik mij echter pas volstrekt overrompelen door:
jij die uit mijn dorp komt
kun je mij zeggen
stond de pruimenboom voor mijn venster
bij je vertrek in bloei
Willem Hussem, Gisteren voor Vandaag 1971 – blz. 26
Samenvatten wat deze regels oproepen zou bladzijdes vullen.
Daarom aandacht voor de pakkende titel van Willem. In april 1944 verscheen “Verzen van Gisteren voor Vandaag” van Jan Hendrik Fasmer.** Erkende verzetsliteratuur. Afgekeken door Willem Hussem die titel? Niet netjes?
Wie zal het zeggen.
* http://www.elseviermaandschrift.nl/EGM/1928/01/19280101/EGM-19280101-0364/story.pdf
** http://www.geheugenvannederland.nl/?/nl/items/EVDO03:UBL01_DEJONG_268
planet.nlGeplaatst in de categorie: kunst
Willem Hussem
1.820
Geef je reactie op deze inzending: