Inloggen
voeg je dagcolumn toe

Dagcolumn

Wij zijn onze wil

Deskundigen stellen dat elk mens machinaal aangedreven wordt. De motor is ons brein, of ons dna of een combinatie daarvan. Maar zien zij niet de belangrijkste drive over het hoofd? Hoe zit het met de menselijke wil?

Oké, de macht van het materiële lijkt overheersend. Denk je alles in je stad op de rit te hebben, komt er met 60 kilometer per seconde een meteoriet op je kop. De Russische stad Tsjeljabinsk mocht met 1000 gewonden en een hoop schade nog van geluk spreken. Als de meteoriet aan de andere kant van de stad was ingeslagen had-ie een kernreactor kunnen treffen.

En we hoeven niet terug in herinnering naar het Japanse Fukushima om te beseffen wat aardbevingen teweeg kunnen brengen. Ook in Groningen schuilt het gevaar van aardschokken. Wij mensen lijken speelbal van omstandigheden, natuurkrachten en het lot.

Vanuit die gedachte is het logisch dat wetenschappers smalend doen over begrippen als het menselijk hart, de ziel en de geest. Sentimentele flauwekul. Wat je niet kunt waarnemen, meten of wegen, bestaat niet. Onze hersenen zijn de baas over ons. Zelfs onbewust doen wij dingen waarvan wij geen weet hebben waarom. Maar ons brein weet het wel, daar gaat het om. In ons dna zit zoveel stuurinformatie dat al bij onze geboorte is uitgemaakt of we intelligent zullen worden, of kansrijk op arbeids- en huwelijksmarkt.

Maar… als ik nu doorga met deze column is dat mijn eigen keus, mijn eigenwijze wil.

Er zijn mensen die zich niet aan natuurwetten houden. Ze zien een medemens spartelen in de Maas. Of zelfs als een hond verdrinkt, laten ze hun volgens de wetenschap niet bestaande hart spreken. Ze scheuren hun kleren en springen in het ijskoude water om te redden wat er te redden valt. Keus van hun brein? Is dna in the lead? Bullshit!

We kunnen onszelf wijsmaken dat de biologische machinaties van ons brein ons lot bepalen. Of de structuren van ons dna, of de omstandigheden. Maar als wij weten wat wij willen, rekening houdend met medemens en ons geweten, krijgt Het Lot een harde dobber aan ons.


Zie ook: http://www.gmboekentekst.nl

Schrijver: George Knottnerus, 22 februari 2013


Geplaatst in de categorie: wetenschap

4.6 met 90 stemmen 1.469



Er zijn 9 reacties op deze inzending:

Naam:
George
Datum:
24 februari 2013
Dank Hendrik,Irmlinda en Monique voor jullie opbeurende, ondersteunende reacties. Jij ook bedankt, Joanan, voor je kritische reactie. Jammer dat deze column je niet echt kon bekoren.
Naam:
Hendrik
Datum:
22 februari 2013
Email:
klaassens38zonnet.nl
George en Nico, de Amsterdamse huisarts Arie Bos schreef een wetenschappelijk verantwoord artikel waarin hij uitlegt waarom wij NIET onze hersenen zijn. Dat artikel is online te lezen op
assortiment.bsl.nl/files/f2dfb863-8a61-4d6c-a0bb-9601d9c77de1/bb2h1.pdf.

Ik heb Pim van Lommel uitgenodigd voor een lezing op 30 oktober dit jaar over BDE's. N.a.v. deze prima column zal ik hem die avond vragen wat zijn standpunt is over de vrije wil.
Naam:
Nico Noorman
Datum:
22 februari 2013
Email:
niconoormanhotmail.com
Je laatste zin onderschrijf ik van harte. Dat hoop ik ook..misschien soms tegen beter in...maar zelfs dat weet ik niet.
Naam:
George
Datum:
22 februari 2013
Hartelijk dank, Nico Noorman, voor je uitvoerige en inhoudelijke reactie. Inderdaad heb ik eerder nogal smalende reacties ervaren van wetenschappers over bestaan ziel/geest. Fijn dat er ook veel positievere zijn. Nee, het was echt mijn eigen vrije wil om door te gaan met de column. Ik had er een punt aan kunnen draaien, of met spoed mijn genetische aanleg tot luiheid kunnen volgen, maar deed dit niet. In hun gevoelsleven vind ik veel wetenschappers niet uitblinken in diepgang, empathie of zelfkritiek maar misschien ken ik de verkeerde. Hoewel ik me je redenering aan het slot van je reactie goed kan indenken, kies ik toch voor de Vrije Wil en tegen Het Lot. Zeker het bracht ons een hoop ellende – o.a. Stalin, Hitler, Breivik – maar dankzij Michelangelo, Beethoven, Rembrandt, Austen en zo veel anderen heb ik nog volop hoop dat de balans naar Het Goede zal doorslaan.
Naam:
Nico Noorman
Datum:
22 februari 2013
Email:
niconoormanhotmail.com
Een prikkelende column maar dat moet een column ook zijn.
Een paar kanttekeningen:
1. Er zijn denk ik weinig wetenschappers die smalend doen over het menselijk hart. Ik neem aan dat je daar ons gevoelsleven mee bedoelt. Ook de aanname van het bestaan van een ziel en/of geest is voor veel wetenschappers geen aanleiding om daar neerbuigend over te doen.
2. Je zegt ‘als ik nu doorga met deze column is dat mijn eigen keus, mijn eigenwijze wil.’ Maar dat weet je niet zeker George denk ik. Je had ook kunnen stoppen na die zin maar ‘iets’ deed je toch ‘beslissen’ om verder te schrijven. Je kunt dat iets je ‘vrije wil’ noemen maar dat ‘iets’ kan ook een resultante zijn van alle ‘prikkels’ waar je op dat moment aan werd blootgesteld. Over de ‘vrije wil’ zijn boeken vol geschreven maar ik denk dat het aanwezig of afwezig zijn ervan in de praktijk voor ons mensen niet veel uitmaakt. We leven, met onze beperkte zintuiglijke waarnemingen, in ieder geval alsof we een vrije wil hebben. Anders is er geen lol meer aan.
3. Je stukje over het redden van een spartelend mens heeft m.i. niets maar dan ook niets te maken met ‘je niet houden aan natuurwetten'. Je benadrukt daar nog eens dat daar een hart spreekt dat voor wetenschappers niet bestaat. Zouden wetenschappers dan per definitie een gevoelsleven ontkennen?. Ik denk het niet.
4. Dan je laatste zin ‘Maar als wij weten wat wij willen, rekening houdend met medemens en ons geweten, krijgt Het Lot een harde dobber aan ons’. Ik denk dat daar de meningen nogal over verdeeld zijn. Als we even over onze schouders heen kijken naar ons ‘kortstondig’ verblijf als mens op deze planeet dan kunnen we wellicht concluderen dat we met alleen het ‘lot’ wellicht beter waren af geweest dan met de ‘ellende’ waarmee onze ‘vrije wil’ ons heeft opgescheept.
Naam:
Monique Methorst
Datum:
22 februari 2013
Email:
moi636yahoo.com
In het begin had ik nog wel eens moeite met sommige van je columns, die over serieuze onderwerpen gaan, maar ik moet bekennen dat dat aan mij lag. Roepen vragen op, geven een onrustig gevoel. Heb mijn mening moeten bijdraaien en dat is volgens mij het verschil tussen een middelmatige en een van de betere schrijvers; jouw woorden stemmen tot nadenken.
Naam:
Irmlinda
Datum:
22 februari 2013
Email:
irmart140xs4all.nl
Dit wil ik ten volle beamen nl. dat we een eigen wil hebben...
Goed schrijven George!
Naam:
Joanan Rutgers
Datum:
22 februari 2013
Ik ben wilsbekwaam en ik erken dat wilskracht bergen kan verzetten. Ik snap niet goed hoe je tekeer gaat tegen de menselijke wil, terwijl je er zelf mee aan de haal gaat. Je rebellie tegen de predestinatie snap ik nog wel, je vergelijking met de individuele wil en de natuurwetten slaan echter geen hout. Dat de natuur soms sterker is dan menselijke krachten, wil nog niet zeggen, dat de menselijke wil op zich niet voldoende krachtdadig is. Je verzet je tegen de ingebouwde beweegacties, wat je goed recht is, maar ondertussen verklaar je wel je slappe, incapabele tegenstand. Je bent helaas meer voorgeprogrammeerd, dan je in dit stukje tekst zou willen! Je wil is meer onvrij dan je oppert! Niet wanhopen, niet gillen, je bent niet de enige!
Naam:
Hendrik
Datum:
22 februari 2013
Email:
klaassens38zonnet.nl
Je vat kernachtig samen wat door steeds meer mensen geloofd wordt: "Wat je niet kunt waarnemen, meten of wegen, bestaat niet. Onze hersenen zijn de baas over ons."

Ik ben het met je eens dat dit Swabiaanse nonsens is. Het lijkt me zelfs een gevaarlijke misvatting. Mensen ervaren zichzelf niet als een robot die door zijn brein en zijn DNA wordt aangestuurd. Het mag dan waar zijn dat onze vrijheid door allerlei factoren wordt beperkt, maar dat we binnen zekere grenzen vrij kunnen kiezen, staat vast. Zou dat niet zo zijn, dan was ons gedrag volledig voorspelbaar - wat uitdrukkelijk niet zo is. Bovendien kun je iemand die door zijn brein of DNA wordt aangestuurd niet verantwoordelijk stellen voor zijn gedrag, want hij of zij kon zich immers niet anders gedragen dan hij gedaan heeft.

Dit brein-geloof is in wezen de consequentie van het foute axioma dat ons bewustzijn een product is van onze hersenfuncties. Maar wij zijn helemaal niet ons brein, wij zijn onze wil. En het is de vrije wil die ons tot mens maakt en tot een creatief en zelfstandig wezen.

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)