Inloggen
voeg je dagcolumn toe

Dagcolumn

Bedankt Anke voor je Diderot

Moet je zelf een geboren kunstenaar zijn om ervoor stil te staan? De geboorte van Encyclopedist Denis Diderot driehonderd jaar geleden, 05/10/1713-31/07/1784?
Anke Labrie is dichter en beeldend kunstenaar. Zij vierde dat in de Diderotstraat in Amsterdam-West. Want die straat bestaat. Vooral voor kunstenaars in ateliers.
Ze klaagden afgelopen zaterdag: de mensheid is moeilijk naar hun straatje te bewegen. Commercialisering van de kunstwereld en foute beeldvorming van West. ****

Anke had een middag georganiseerd waarop tentoongesteld werd wie Diderot was. Citaten aan muren. Boeken om een indruk te krijgen door inkijk. Kunstwerken op uitnodiging gemaakt. Diderot in kaarsjes door Peter Breed. Verrassend levendig geportretteerd door Hedwig van der Heiden. Voordrachten o.a. door rode draad Jacob Boszhard die dit grillige intellect fabuleus gestalte gaf. Genot in vloeiende zinnen te horen hoe Diderot linkte met beschavingsiconen als Copernicus, Da Vinci, Spinoza. Leuk om daarna bladerend zelf verder te ontdekken. Anke heeft een formidabele expositie gemaakt. Hopelijk elders heropgericht. Want hoe goed deze middag ook was bezocht, zij verdient breder aandacht.

Samen met wiskundige D’Alembert maakte Diderot de wereldberoemde Encyclopédie. Daarnaast auteur in vele vormen. Veelzijdig subversief productief ideeënrijk en actueel. Conversateur pur sang: liefhebber van gesprekken om zijn denkbeelden te ontwikkelen. Aan de mens te brengen.

Tijdens dagelijkse gesprekken in Sint-Petersburg met Tsarina Catherina de Grote sloeg hij haar in zijn enthousiasme geregeld op de keizerlijke knieën, zodat ze zich gedwongen voelde een tafeltje tussen hen in te laten zetten. Zoiets hoor ik graag. Daar zou ik zo graag op lijken. Geniaal wegbereider van de Franse Revolutie. Enfin lees het Dossier Hof/Haan*. Aanrader.

Spontaneïteit gevraagd. Ook ik ging even los. Thuis ‘Le Code Denis’ ** gevonden - geestig elegant gedicht van Diderot. Verbijsterend hoog soortelijk gewicht. Ineens stond ik dat in mijn beste amateur-Frans op de stoep te declameren. Begeleid met accordeon. Ik citeer eerste/tweede vers:

‘Dans ses Etats, à tout ce qui respire
Un souverain prétend donner la loi :
C'est le contraire en mon empire ;
Le sujet règne sur son roi.

Divise pour régner, la maxime est ancienne ;
Elle fut d'un tyran : ce n'est donc pas la mienne,
Vous unir est mon voeu : j'aime la liberté ;
Et si j'ai quelque volonté,
C'est que chacun fasse la sienne.’***


'Van al wat in zijn Staten welig tiert
Wil ieder vorst dat zijn wet het bestiert:
In mijn rijk is ’t beslist niet zo’n vertoning;
De onderdaan baast hier over zijn koning'

‘Verdeel en heers was ’t oud tirannenwoord.
Geen zin dus die ge nog uit mijn mond hoort.
Ik wil u graag verenen de vrijheid is mij lief,
En wanneer ik van u toch iets belief,
Doet gij maar al wat ú bekoort.’**

Dolende Dichter Steven Oprinsen, die tegenwoordig de beste prinsenkringen hoofs belettert, kwam tot diepe zinnen. Ook andere chevaliers van de derde helft ontpopten zich onverwacht radicaal verlicht: Beeldhouwer Raymond Hirs, createur Casper Prager, om eens willekeurig enkele aanwezige dwarsliggers te noemen. Samen lezen luisteren kijken praten en in zijn geest ontdekken hoe modern toegankelijk Diderot nog is. Bedankt Anke!

*http://www.hofhaan.nl/diderot/
**‘Spiegel van de FRANSE poëzie” tweetalig, vanaf 11e eeuw Meulenhoff 2004 samensteller Philip Ingelse. Fantastische poëziepil. Bladzijde 203. Vertaling Piet Joostens, zonder bronvermelding.
***http://encresdumonde.eklablog.com/le-code-denis-de-denis-diderot-a80660722
**** http://www.nieuwwestexpress.nl/10619/nl/discussie-ruimte-voor-kunstenaars-in-de-jaren-80
en http://www.diderot13d.nl/current.html


Zie ook: http://www.ankelabrie.nl/

Schrijver: Jos Zuijderwijk, 12 oktober 2013


Geplaatst in de categorie: filosofie

4.4 met 10 stemmen 340



Er is 1 reactie op deze inzending:

Naam:
J.de Groot
Datum:
12 oktober 2013
Mijn compliment Jos.

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)