Oranjebitter
Vroeger stelden we ons de vraag wie van ons in staat was de gruweldaden te verrichten die de nazi’s de joden hadden aangedaan. Ik vermoed dat het in de tijd was dat Hannah Ahrendt haar beroemde boek schreef over de banaliteit van het kwaad, waarin ze concludeerde dat gewone mensen in staat waren om deze daden te plegen. Aangezien wij ons als gewone mensen beschouwden, vielen we onder deze categorie.
Nu heeft Abram de Swaan een nieuw boek doen verschijnen over hetzelfde onderwerp en zijn antwoord is toch wat minder algemeen. Wij kunnen nu redelijk gerust zijn, want slechts 3% van ons blijkt mee te doen aan de massale vernietigingen. Verder blijken bepaalde beroepsgroepen sterk oververtegenwoordigd, namelijk de militairen, de politie, de criminelen en in wat mindere mate de medici en de juristen.
De overeenkomst van deze beroepsgroepen is dat ze getraind zijn afstandelijk naar de medemens te kijken. Een militair, een agent en een crimineel moeten er op los kunnen slaan of zelfs doden als de ander zich volgens bepaalde regels misdraagt. Bij militairen is dat het geval als je op hen schiet, bij agenten als je je verzet tegen arrestatie, bij criminelen als je hen wil overdragen aan de politie. Ook moeten criminelen het niet erg vinden om anderen van hun eigendommen te beroven.
Voor een aantal medici, De Swaan schrijft het niet, maar het is natuurlijk wel zo, geldt iets vergelijkbaars: zij moeten in staat zijn om zonder wroeging in mensen te snijden. Ze moeten, met andere woorden, naar mensen kunnen kijken als ware ze objecten. Voor juristen geldt iets vergelijkbaars. Zij moeten een verdachte kunnen verdedigen alsof hij onschuldig is, zelfs als je weet dat hij schuldig is.
De meeste van mijn vrienden kunnen dus opgelucht adem halen. Zij zijn geen agent, militair, crimineel, medicus of jurist geworden en zouden zich dus hoogstwaarschijnlijk niet lenen voor zoiets als massale moordpartijen op weerloze mensen. Ik ben wel jurist, maar kan ook gerust zijn. Er was nog een kenmerk. Het waren vooral jongere mannen die ladderzat hun moorddadig werk deden. Ik was destijds misschien nog jong genoeg en ik kan en wil niet ontkennen dat ik man ben, en dronken worden, ach, dat is een kwestie van je best doen, maar ik ben over de risico-leeftijd heen gegroeid.
En nog een puntje. De Swaan vergelijkt het gedrag van de moordenaars met dat van sportfans. ‘Aan het eind van de dag gingen de moordenaars naar huis en hielden ze zich bezig met de dingen van de dag’ schrijft De Zwaan. ‘De volgende dag konden ze even goed weer meegaan in de koortsige opwinding van de moordbende. Hierin lijken ze op sportfans die (…) een sfeer van extase en overgave creëren’.
Ik heb me nooit zo sportfan gevonden. Ik schaam mij altijd als er een oranje massa door de stad dendert. Ik trek geen oranje pak aan of oranje haren op mijn kop, ik scheer me nog liever kaal. Dat betekent waarschijnlijk dat ik ondanks mijn juridische opleiding toch niet mee zou doen aan massamoorden. Ook niet toen ik jong was. Ook niet als ik dronken, heel erg dronken was.
Maar het boek van De Swaan geeft de oranjekoorts wel een extra bijsmaak.
Oranjebitter.
Geplaatst in de categorie: maatschappij
Massamoordenaars van het type waar De Swaan over schrijft moorden honderdduizenden tot vele miljoenen.
Voetbalfanaten en de massa in Haren vertonen dus wel overeenkomsten.
Massamoordenaars kunnen religieus zijn, of nationalistisch, of ras-, of klassegebonden. Dat kunnen terroristen ook, maar daarmee zijn het op zijn best wapenbroeders. Terroristen zijn echter erg dapper, want zij nemen het op tegen een vijand vele malen sterker dan zijzelf (en doen dat inderdaad wel eens stiekem, maar soms blazen ze zichzelf op) terwijl massamoordenaars niet verwachten gestraft te worden - en in de praktijk inderdaad zelden gestraft zijn.
NSB-lidmaatschap is niet hetzelfde, want maar weinig NSB'ers hebben daadwerkelijk gemoord.
Slagers, bakkers en kappers waren anders in de tweede wereldoorlog ook NSB-ers. Slagers zat het slachten in hun bloeddorstigheid, bakkers bakten er niets van en kappers hielden niet van langharig tuig.
Je noemt vooral godsdienstfanatici en politieke nationalisten niet. En je vergeet te stellen, dat al die lieden vallen onder de noemer 'onbehandelde psychiatrische gestoorden'.
Dat De Swaan sportfans ook als risicovolle, gevaarlijke, eventuele massamoordenaars noemt, is te begrijpen. Die absurde kuddegeest van elkaar opjuttende partijgenoten loopt vaak de spuigaten uit. Hun koorliederen zijn ronduit neo-fascistisch te noemen en hun gedrag al helemaal.
Waak je voor het beest in de mens! Je hebt groot gelijk.