Inloggen
voeg je dagcolumn toe

Dagcolumn

De Zweedse vrouwen van ongelijkheid bevrijd

(voor Sofia Adlersparre (1808 - 1895))

Je bent geboren als Carin Sophie Leijonhufvud op 6 meert 1808 in Helgerum, Västrum, Kalmar County, Zweden. Je was één van de pioniers van de beweging van de 19de-eeuwse rechten voor de Zweedse vrouwen. Je was de oprichtster en redactrice van het tijdschrift van de eerste vrouwen in Scandinavië 'Home Review' (Tidskrift för hemmet). Je was ook de hoofdoprichtster van de vereniging 'Handarbetets vänner' (Vrienden van handwerk).

In 1884 richtte je de Frederika Bremer Vereniging op, samen met de vrouwenrechtenactiviste Ellen Anckarsvärd, de feministe/schrijfster Ellen Fries, de archeoloog Hans Olof Hildebrand en G. Sjöberg. Deze vereniging is vernoemd naar de Zweedse schrijfster en feministische hervormster Fredrika Bremer, die op 17 augustus 1801 in Abo (nu het Finse Turku) geboren is. Ze wordt beschouwd als de Zweedse Jane Austen en ze overleed op haar 64-ste in het Kasteel van Arsta in de gemeente Haninge in de provincie Stockholm. Je was een bewonderaar van Fredrika Bremer en je was dik bevriend met de feministische activiste en schrijfster Rosalie Ulrika Olivecrona (1823 - 1898).

In 1856 verscheen de roman 'Hertha' van Fredrika Bremer, de eerste, feministische roman in de Zweedse literatuur, wat leidde tot de afschaffing van de voogdij over ongehuwde vrouwen, het verlenen van wettelijke meerderheid voor vrouwen en in 1861 de oprichting van de eerste staatsschool voor vrouwen, de Högre lärarinneseminariet. In 1859 verscheen het eerste vrouwentijdschrift 'Tidskrift för hemmet', wat door Rosalie Olivecrona en jou is opgericht. Het werd gefinancierd door de feministische filantroop Fredrika Limnell. Het was het fundament van de Zweedse vrouwenbeweging. Het leidde ook tot de in 1884 opgerichte Fredrika Bremer Vereniging, de oudste organisatie voor de rechten van de vrouw in Zweden.

In 1857 trouwde Rosalie met Knut Olivecrona (1817 - 1905), een jurist en schrijver, wiens eerste vrouw Maria Magdalena Charlotta Schenson was, die in 1854 overleed en met wie hij drie dochters en één zoon kreeg. Knut was rector aan de Universiteit van Uppsala en hij heeft zich ingezet voor de afschaffing van de doodstraf in Zweden. Rosalie en Knut kregen samen een dochter en een zoon. In 1859 verscheen het eerste vrouwentijdschrift 'Tidskrift för Hemmet', wat door Rosalie Olivecrona en jou is opgericht. Het was het eerste fundament van de Zweedse vrouwenbeweging. Het was gefinancierd door de feministische filantroop Fredrika Limnell. Het leidde ook tot de in 1884 opgerichte Frederika Bremer Vereniging, de oudste organisatie voor de rechten van de vrouw in Zweden.

In 1864 diende jij een verzoekschrift in bij het Zweedse Parlement om vrouwen net als mannen aan de Koninklijke Zweedse Academie van Kunsten te laten studeren. Hoogst beschamend dat zoiets überhaupt nodig was. Je won dit logische verzoek. De hoogstbegaafde kunstschilderes Sofia Adlersparre (1808 - 1862) werd de toegang tot de Koninklijke Academie botweg geweigerd, terwijl ze nota bene een leerling van Carl Gustaf Qvarnström, Johan Gustaaf Sandberg en Olof Johan Södermark was. Rond 1865 maakte Bertha Valerius een prachtige foto van jou. Je droeg een megajurk met 9-tallige kubusblokken aan de zoom. De voorlopers van Rubik's Cube.

In 1886 werd 'Home Review' vervangen door het tijdschrift 'Dagny', waar je tot 1894 aan meewerkte. Jouw sociale inzet gaf de vrouwen toegang tot onderwijs en vrije beroepen, zodat ze financieel onafhankelijk konden worden en gelijkgeschakeld aan de onderdrukkende en tegenwerkende gorillamannen. In 1899 ging er een delegatie vrouwen van de FBV naar premier Erik Gustaaf Boström om te pleiten voor vrouwenkiesrecht. Toch mal dat de mannen daar zelf niet mee aan de slag gingen. Je bewonderde de schrijfster Victoria Benedictsson en je ondersteunde Selma Lagerlöf financieel.

In jouw laatste levensjaren werkte je aan een biografie over Fredrika Bremer, maar die wist je niet te voltooien. Je hebt ook nauw samengewerkt met de beeldschone, hoogstintelligente kunstschilderes Hanna Mathilda Tengelin (1838 - 1896), die met de kunstenaar/professor Marten Eskil Winge getrouwd was, die ruim een maand later dan haar overleed. Op 27 juni 1895 ben jij in Ström, nabij Södertälje, in Zweden overleden. Je werd 71 jaar.

Schrijver: Joanan Rutgers, 16 januari 2019


Geplaatst in de categorie: idool

Er is nog niet op deze inzending gestemd. 35



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)